Erik Jonk Televisie 24 mrt 2025, 13:58

Leestijd: 6 minuten

Liesbeth heeft bewust geen kinderwens en maakte een docu: ‘Ik hoef me toch niet te verantwoorden?’

„Heb je geen kinderen?” Het is de vraag die Liesbeth Rasker (36), die geen kinderwens heeft, tot in den treure hoort. Er klinkt nog net geen ‘huh’ voor. Het is ook de titel van haar documentaire die vanavond op televisie te zien is. Het onderwerp bewust niet-moederschap is wat Rasker betreft onderbelicht, dus daar moest maar eens verandering in komen.

„Klopt, er is online inmiddels best veel over te vinden, maar het bewuste niet-moederschap mocht wat mij betreft als erkenning het hoofdpodium tv ook weleens bereiken”, zegt Liesbeth Rasker uit Amsterdam tegen Metro. De schrijfster en maakster van de podcasts Dag voor Dag, Solo reizen en Kroegpraat haalde dat hoofdpodium al eerder. Vroeg Verloren ging over de dood van haar moeder, toen zij een meisje van 10 was, en wat dat in haar verdere leven met haar deed (Metro schreef er over in rubriek Blik op de Buis).

Geen kinderwens niet zomaar op tv

Rasker kon Heb je geen kinderen? niet zomaar maken. „Als ik het aandroeg, werd het weggezet als ‘geen onderwerp’. Néé, dacht ik dan, dat toont nou precies het probleem aan. Het maakte me alleen maar fanatieker. Reacties van omroepen waren juist de blinde vlek. ‘Nee’ als antwoord krijgen vond ik het probleem niet hoor, ik ben al honderd jaar freelancer en weet hoe het werkt. Maar redenen als ‘onze doelgroep is niet bezig met het onderwerp ‘geen kinderwens”, dat ging er bij mij niet in. Dan zag ik bij zo’n omroep later een ellenlange videoserie over negen maanden zwangerschap tot aan de bevalling aan toe. Geen kinderwens hebben is echter óók een onderwerp. Daarom ben ik blij dat KRO-NCRV meteen ‘ja’ tegen Heb je geen kinderen? zei.”

Jonge vrouw liet zich op haar 21ste steriliseren

Het bewuste niet-moederschap is natuurlijk best een onderwerp. EenVandaag en LINDA. deden in november voor een artikel onderzoek naar de redenen voor het hebben van geen kinderwens, nu is daar dus Raskers documentaire. Gisteren verscheen Heb je geen kinderen? al op NPO Start en de eerste – vaak dankbare – reacties laten de maakster zien dat zij het bij het rechte eind had.

In de docu is er aandacht voor Rasker zelf en voor een praatgroep voor vrouwen zonder kinderwens waaraan zij deelneemt. Maar er is veel meer dan dat en – zo zag Metro – dat is goed gekozen. We zien bijvoorbeeld de jonge Kiek die zich, overtuigd dat zij nooit moeder wilde worden, op haar 21ste liet steriliseren. Kiek moest praten als Brugman om dat voor elkaar te krijgen. Journaliste Antoinnette Scheulderman heeft nooit een kinderwens gehad en vertelt goudeerlijk dat zij kinderen ook helemaal niet zo leuk vindt (Rasker: „Verfrissend, meestal hoor je ‘ja maar ik ben wel de allerleukste tante’). Een stel waarvan alleen de man een kinderwens had, vond de voor hen perfecte oplossing: de vader heeft twee kinderen bij een lesbisch stel (de buitenwereld had overigens veel vragen). En, pijnlijk om te zien en te horen: een vrouw met twee kinderen vertelt hoeveel spijt zij van haar moederschap heeft.

Waardeoordeel over geen kinderwens hebben

Als Liesbeth Rasker de vraag ‘heb jij geen kinderen?’ krijgt, volgt er meestal een waardeoordeel. Die veranderde mee met haar leeftijd. Achtereenvolgens waren het ‘wacht maar tot je ouder bent’, ‘wacht maar tot je 30 bent’, ‘wacht maar tot je vriendinnen kinderen krijgen’, ‘wacht maar tot je de juiste partner tegenkomt’ en – momenteel – ‘wacht maar tot het bijna niet meer kan’.” De vraag of Rasker liever heeft dat mensen vragen ‘waarom’, beantwoordt zij ontkennend: „Nee, waarom zou ik me over het niet hebben van een kinderwens moeten verantwoorden?” Toch hoort zij die vraag net iets liever dan een oordeel.

View this post on Instagram

A post shared by Bar Laat (@barlaat.bnnvara)

Rasker weet niet precies waarom de maatschappelijke norm is dat vrouwen kinderen krijgen en dat geen kinderwens hebben als uitzonderlijk wordt gezien. „Het is blijkbaar een feit, de zorgrol is voor vrouwen en dan draait het om onbetaald werk.” Ze voegt toe: „Vrouwen zeggen het ook zelf. Dat kinderen krijgen ‘het mooiste ooit is’ en dat ‘je er zo ontzettend gelukkig van wordt’. Vorige week vertelde ik in Bar Laat over het onderwerp en ook daar kreeg ik het aan tafel te horen.”

‘Effe vaartmaken nu’

In dezelfde talkshow gaf Liesbeth Rasker aan „dat er bij haar niets rammelt”, maar eerlijk gezegd vindt ze die term over het algemeen best negatief. „Alsof er wordt gezegd ‘effe vaartmaken nu!’. Rammelende eierstokken klinkt vaak bij vrouwen van mijn leeftijd, als zogenaamd maatschappelijk iets. Maar het kan toch net zo goed horen bij vrouwen van 25?”

De sfeer van haar gesprekken over het bewuste niet-moederschap vindt Rasker overigens absoluut niet altijd negatief. „Ik voer er ook hele fijne gesprekken over. Nu ik 36 ben, sta ik er wat steviger over in mijn schoenen. Je kunt er tegenwoordig online heel wat over vinden, maar wat langer geleden helemaal niets. Ik kan best piekeren, dus toen zat ik in een heel ingewikkelde een eenzame periode. Ik vond het voor vrouwen en vriendinnen fijn als zij graag kinderen willen en als dat lukt, maar het is goed dat het alternatief ‘geen kinderwens’ nu ook eens in het licht staat.”

Mannen krijgen de ‘heb je geen kinderen?’-vraag zelden

Bij wie het onderwerp zelden tot nooit in het licht staat: de man. De Metro-verslaggever is wat dat betreft ervaringsdeskundige: de vraag ‘heb jij geen kinderen?’ klinkt amper en is dat wel zo, dan is er nooit een verbaasde blik. Liesbeth Rasker kan het alleen maar beamen: „Ja, het is een vrouwenonderwerp. Op dating-apps zie bij mannen van pakweg 45 jaar bij ‘kinderwens’ weleens staan: weet het nog niet. Nee, dat gaat bij vrouwen niet.”

De Amsterdamse heeft Heb jij geen kinderen? niet alleen gemaakt voor vrouwen zonder kinderwens. Rasker: „Ook voor vrouwen die het wel willen, maar geen kinderen kunnen krijgen. Kinderen hebben wordt in onze maatschappij zo’n beetje gezien als het allerhoogst haalbare. Als dat niet lukt, is dat voor een vrouw behoorlijk ingewikkeld. Zij kunnen over ‘steeds verder gaande vruchtbaarheid’ van alles lezen (Metro schreef bijvoorbeeld al eens over het boek Verbeter Je Vruchtbaarheid), kun je nagaan hoe verdrietig het kan zijn als het bij jou toch niet gaat. In de docu laat ik daarom ook dames zien die laten weten hoe gelukkig je zonder een kind kan zijn.”

‘Allesbehalve bezig met paniek’

Dat laatste ervaart Liesbeth Rasker zelf, hoewel zij toegeeft dat ze best onzekere, verdrietige momenten heeft gehad. Inmiddels kan zij haar keuze voor het bewuste niet-moederschap als een voorrecht zien. „Dat ‘wacht maar tot je 30 bent’ kwam helemaal niet aan de orde. Ik was toen allesbehalve bezig met paniek. De stress is me de afgelopen jaren totaal bespaard gebleven.” En mocht het tóch nog tot het krijgen van een kind komen, dat blijft de boodschap van Heb je geen kinderen? wat de maakster betreft gewoon overeind.

De docu is er namelijk voor anderen. Kijkcijfers zijn voor Rasker niet belangrijk, dat mensen die de film nodig hebben het kunnen vinden wel. Ze besluit: „Dat gaat wel gebeuren, vrouwen gaan dit aan elkaar doorsturen.” Terugkomend op de moeder die achteraf spijt heeft van het feit dat zij twee kinderen op de wereld heeft gezet: „Als ik spijt bij maar één andere vrouw kan voorkomen, dan is de documentaire voor mij geslaagd.”

Heb je geen kinderen? van Liesbeth Rasker is vanavond om 21.25 uur bij KRO-NCRV te zien op NPO 3. De docu is al te streamen via NPO Start.

Opvoedvraag: ‘Ik wil graag een kind, maar mijn man heeft geen kinderwens’

Liesbeth verloor haar moeder toen ze 10 was en was lang overtuigd ‘dat dat oké was’, maar ja…

Reacties