Erik Jonk
Erik Jonk Televisie 30 jan 2025
Leestijd: 5 minuten

Het was maar de vraag of Beatrix koningin van ‘de sprookjesfabriek’ zou worden

Als kroonprinses geboren worden en dus met zekerheid later koningin zijn? Dat was voor Beatrix helemaal geen vaststaand gegeven. Het is één van de leuke feitjes uit de docuserie Beatrix die je vanaf morgen op Videoland kunt zien.

Na de succesvolle serie Máxima in 2024, met acteurs, pakt Videoland lekker door met het koningshuis. Nu met de driedelige documentaire Beatrix, over de moeder van Willem-Alexander uiteraard. De reeks verschijnt op de dag dat zij 87 jaar wordt. Metro bekeek het eerste deel over de standvastige vrouw, die koningin was van 1980 tot en met 2013, voor televisierubriek Blik op de Buis.

Schandalen voordat Beatrix koningin werd

‘Een geboren leider met een ijzersterk karakter die alles op alles zet om de sprookjesfabriek te redden. Maar tegen welke prijs?’ Zo kondigde streamingdienst Videoland Beatrix onlangs aan. De ‘sprookjesfabriek’ (het koningshuis) was voor zij de troon op 30 april 1980 besteeg nogal beschadigd door een schandaaltje hier, groot schandaal daar in de tijd van haar moeder (koningin Juliana) en vader (prins Bernhard). Hoe zij de redding voor elkaar kreeg, vertellen insiders en bekenden van Beatrix, ondersteund met – vaak exclusief – beeldmateriaal van het Nederlands Instituut Beeld en Geluid. De prinses werkte zelf niet aan de serie mee.

Mensen die over de vorige koningin vertellen, zijn onder meer Gerard Aalders (schrijver van Oranje Zwartboek), Volkskrant-journalist Jan Tromp, René Kok (beeldresearcher NIOD, instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies), Jutta Chorus (schrijfster van Beatrix, dwars door alle weerstand heen) en beste vriendin Renée Smith-Röell.

Beatrix was niet zomaar de troonopvolgster

Terug naar het begin van dit artikel: hoe zat dat dan? Toen Beatrix Wilhelmina Armgard in 1938 geboren werd, was zij uiteraard troonopvolgster van haar moeder Juliana. Echter, als het volgende kind een jongetje zou zijn, dan was de kroon voor hem. Hiermee vertellen we vanuit de documentaire helemaal geen nieuws, het was in die tijd gewoon zo. Deze Blik op de Buis-kijker wist dat echter niet. En sterker, die gang van koninklijke zaken hield in ons land zelfs tot 1983 aan. Toen de huidige kroonprinses Amalia werd geboren, speelde het niet meer. Zij was vanaf toen direct de opvolgster van Willem-Alexander.

Beatrix
Prinses Beatrix zoals we haar zo vaak zagen, hie bij Jumping Amsterdam in de RAI. Foto: ANP / Robin Utrecht

Veel ‘oh ja dat was ook zo’-momenten

Er valt over de docu Beatrix veel te vertellen, maar dat doen we natuurlijk niet té uitgebreid. Wel kunnen we zeggen dat de serie voor veel mensen heel wat ‘oh ja dat was ook zo’-momenten zal opleveren. Of voor de jongere kijkers juist ‘huh, echt waar?’-fragmenten en -verhalen.

Leuk zijn beelden van Canada, waar Beatrix als kleuter tijdens bijna de hele Tweede Wereldoorlog woonde. De makers van de serie hebben zelfs oud-schoolgenootjes van Trixie, zo noemen ze haar nog steeds, voor de camera gekregen en je ziet bewegende beelden van bijna tachtig jaar terug. De Canadezen in haar klas hadden geen idee dat ze met een prinses te maken hadden. „Een prinses heeft namelijk een kroon op haar hoofd, Trixie had dat niet.”

Beatrix en haar toverkol

De docu gaat, zeker in deel één, behoorlijk in op de schandalen van die sprookjesfabriek. De Greet Hofmans-affaire springt eruit en een scharrel van prins Bernhard die zelfs mee op vakantie ging. Hofmans was als gebedsgenezers en handoplegster een soort vroege Jomanda en woonde later zelfs op paleis Soestdijk. Hofmans bemoeide zich overal mee. Zo mocht Beatrix geen ijs meer eten van haar. Als het nog jonge prinsesje ziek was, kwam er geen dokter. Nee, dan kwam Greet (die een blinde darm-ontsteking helaas ‘even’ over het hoofd zag).

„De kinderen groeiden op met een soort toverkol”, zegt een insider. „Het was een tijd vol ruzies en intriges, de familie was in staat van ontbinding.” Koningin Juliana werd door die toverkol ook nog een soort, zoals we het nu zouden noemen, zweefteef. Bernhard overwoog zijn vrouw in een inrichting op te laten nemen, wat weer sporen naliet bij zijn oudste dochter. Toch bleef Beatrix lang de kant van haar vader kiezen.

‘Als het maar geen Duitser is’

Oh ja, dan hadden we ook nog Beatrix’ vriendje Claus van Amsberg. In 1965 verscheen er in de krant een stiekeme foto van de twee. Lezers spraken er schande van, boosheid die gericht was tegen de paparazzi die men in die tijd nog helemaal niet kende. Ondertussen was iedereen wel reuze-benieuwd natuurlijk, zo ook de politici. „Als het maar geen Duitser is”, verzuchtte een minister. Dat was Claus echter wel, nog eentje die in de Nazi-tijd was opgegroeid ook (waarmee we overigens niets suggereren, het zijn politiciwoorden van toen).

kroning Beatrix 1980
De kroning van Beatrix zag er allesbehalve uit als een feestelijke kroning. Foto: ANP

Geen woning, geen kroning

Leuk en gezellig hè?, zo’n koningshuis. Je hoort schitterende en tegelijkertijd ook treurige verhalen. En dan zijn we met de eerste aflevering nog niet eens bij 1980, het jaar dat Beatrix onze vorstin werd, aanbeland. We spreken in 2025 vaak over een woningcrisis, maar dat was in het jaar van haar aantreden niet anders. Met als motto ‘geen woning, geen kroning’ werd de feestelijke dag in Amsterdam meer een veldslag tussen krakers en de politie en ME. Wat op straat gebeurde was qua geweld ongekend. „Het was echt oorlog”, zegt iemand die er tijdens de kroning bij was.

Genoeg kost dus voor een paar uurtjes bingen.

Blik Buis illustratie
Illustratie: Metro

Aantal blikken uit 5: 4

De drie afleveringen van Beatrix kun je vanaf morgen (vrijdag 31 januari) streamen.

Ben je benieuwd naar meer (goed gelezen) afleveringen van Blik op de Buis? Lees dan:

  • Zes jongeren, toen tieners, stellen jarenlang onterecht te hebben vast gezeten voor wat in Nederland bekend werd als de beruchte Restaurantmoord.
  • Gilles de la Tourette is natuurlijk allesbehalve prettig. In Baylen Out Loud zie je hoe een jonge meid er echter het beste van probeert te maken.
  • Sinds het Oorlogsarchief in Nederland werd opensteld, is deze veel besproken. Wie heulde er met de Duitsers in de Tweede Wereldoorlog en wie niet? Zou jij het van je voorouders willen weten?
  • We kunnen allemaal boos zijn op de overheid door een tekort aan huizen en verder niets doen, maar je kunt ook creatief bij woningnood zijn. Woonhop!g laat dat zien.
  • De plattelandsserie Woeste Grond is door meer dan een miljoen kijkers in de armen gesloten. Nog dit jaar volgt een tweede reeks.

Foutje gezien? Mail ons. Wij zijn je dankbaar.

Het beste van Metro in je inbox 🌐

Meld je aan voor onze nieuwsbrief en ontvang tot drie keer per week een selectie van onze mooiste verhalen.

Reacties