Julia Osendarp Televisie 6 dec 2024, 10:10

Leestijd: 4 minuten

Gezinnen veteranen hekelen nazorg Defensie: ‘PTSS is een sluipmoordenaar’

Stel, je hebt als militair ons land gediend in oorlogsgebieden als Afghanistan, Syrië of voormalig Joegoslavië en je houdt daar PTSS aan over. Wat gebeurt er dan? Trauma heeft een grote impact op veteranen, maar ook op hun gezin. En kennelijk worden in de nazorg van Defensie fouten gemaakt.

De Nederlandse militairen van Defensie dragen een eervol beroep met zich mee. Maar soms vergeten we aan wat voor oorlogsgeweld en gruweldaden deze militairen worden blootgesteld. Eerder schreef Metro over de documentaire Verdwaalde Veteranen. Daarin was te zien wat chronische Posttraumatische stressstoornis (PTSS) met oud-militairen kan doen.

Impact van trauma veteranen op gezin

Maar ook partners en kinderen kunnen lijden onder de trauma’s van hun partner of ouder die ooit in het leger diende. KRO-NCRV-Pointer sprak met familieleden van veteranen en de impact van PTSS op hun gezin.

Zo werd veteraan Olav Hellebrand uitgezonden naar Afghanistan en Syrië. Hij zag onder meer hoe kinderen werden verhandeld voor organen en kinderen daarvoor letterlijk in de goot werden gegooid. Hij werd daardoor extra beschermend tegenover zijn eigen kinderen.

Agressie en misbruik

Maar na Olavs laatste uitzending herkent zijn vrouw Debbie hem niet meer terug. Ze merkt dat hij steeds agressiever wordt en ze vertelt dat er destijds ook sprake is van misbruik. „Maar ja, je bent zijn vrouw.” Op een avond loopt de situatie zo uit de hand dat Debbie wegvlucht met de kinderen en belt met het noodnummer van het Nederlands Veteranen Instituut. Het advies: aangifte doen tegen Olav. „Toen heb ik gezegd: ‘Hij heeft geen strafblad nodig, hij heeft hulp nodig’.” Zonder aangifte kan het instituut niks voor het gezin betekenen. „We zijn helemaal aan ons lot overgelaten.”

Debbie stelt dat ze zich soms meer psychiater van haar man voelt, dan zijn vrouw. „Ik houd ontiegelijk veel van hem, maar soms mis je het wel om gewoon vrouw te kunnen zijn.”

PTSS is een sluipmoordenaar

Ook Judith van der Leeden heeft zich vaak alleenstaande moeder gevoeld vanwege haar getraumatiseerde man Dick. Jaren na zijn uitzending in Afghanistan krijgt hij paniekaanvallen en wordt PTSS geconstateerd. Maar ook Judith loopt vast in de militaire hulpverlening en had op z’n minst willen weten wat PTSS met een mens kan doen.

Ook veteraan Theo Wittens loopt als militair PTSS op. Zijn dochter Esmay vertelt dat het gezin lange tijd niet wist waar Theo mee worstelde. Haar vader had veel woedeaanvallen. „Pas 21 jaar na zijn uitzending is hij in therapie gegaan.” Volgens Esmay is PTSS een sluipmoordenaar. „Voor de veteraan zelf, maar ook voor het gezin.” Esmay zegt dat haar vader uiteindelijk hulp kreeg, maar de rest van het gezin niet. „Defensie laat het gezin vallen.”

Theo leert tijdens zijn therapiesessies dat hij zijn emoties moet uiten. Maar vertelt ook dat hij bij Defensie juist leerde om zijn emoties te onderdrukken. „Pijn is fijn en bloed moet”, was de regel bij Defensie.

Partners: ‘Defensie schiet tekort’

Duizenden Nederlandse militairen die ooit op uitzending gingen, hebben PTSS. De gevolgen daarvan merken zij vaak pas jaren laten. Getraumatiseerde militairen kunnen terecht bij het Nederlands Veteranen Instituut van Defensie.

Veel veteranenvrouwen melden, sommigen anoniem, bij Pointer dat Defensie tekortschiet. De verhalen klinken veelal hetzelfde: woedeaanvallen, heftige nachtmerries, fysiek geweld, isolement en continu twijfel over het verbreken van de relatie. Maar hoe ga je daar als partner mee om?

Nazorg Defensie

Dat er zo moeilijk hulp te krijgen is voor veteranen en hun gezinnen, is vreemd. Er is namelijk een Veteranenwet, waarin onder meer de zorgplicht van de minister staat om veteranen en familie goed te begeleiden na uitzending.

Uit onderzoek van veteranenombudsman Reinier van Zutphen blijkt dat de impact op partners en kinderen van getraumatiseerde veteranen groot is. Volgens hem is de nazorg op papier goed geregeld, maar gaat het mis bij de uitvoering.

30.000 telefoontjes Veteraneninstituut

David Hogenkamp, directeur Zorg van het Nederlands Veteraneninstituut, legt uit dat het instituut zich ook over de partners bekommert, maar erkent dat hij zo nu en dan hoort dat partners niet goed gehoord of doorverwezen worden. Hij vertelt dat de instantie 30.000 telefoontjes per jaar krijgt en hij beaamt dat er fouten worden gemaakt.

Je kijkt Pointer terug via NPO Start.

‘Israël pleegt genocide in Gaza’, meldt Amnesty voor het eerst, Israël spreekt van leugens

Intimidatie richting huurders groeit, maar gemeentes handhaven Wet goed verhuurderschap amper

Reacties