Erik Jonk Televisie Gisteren, 18:18

Leestijd: 5 minuten

Verboden radio-piraten nog altijd populair: ‘Die hooggeleerde mensen uit Hilversum vinden ons kermismuziek’

We hebben Spotify, honderdtriljoen radiozenders uit Hilversum en omgeving en toch… is de wereld van de – want verboden – schimmige radiopiraten nog flink populair. Wist je dat er in ons land naar schatting nog zo’n tweeduizend piraten met meestal oer-Hollandse muziek in de lucht zijn? Metro (ook) niet, dus tijd om naar de documentaire Tik van de meule te kijken.

De docu is vanavond bij omroep HUMAN te zien en gaat over één specifieke piraat. Je raadt het vast, die heet Tik van de meule (naar een molen in een onbekend dorp). Metro zag ‘m al voor Blik op Buis, de tv-rubriek voor nieuwe of opvallende programma’s van reguliere omroepen en streamingdiensten. Deze verslaggever kent de piraten wel, maar meer uit lang vervlogen tijden. Eénmaal naar Amsterdam vertrokken, lijken die zenders ‘van de verzoekjes’ van de aardbodem verdwenen. Maar niets is minder waar.

Voor piraten moet je in het oosten zijn

Dat is ook niet zo gek, voor die wereld van de zender-piraten moet je niet in de Randstad zijn. Wel en vooral in het oosten van Nederland. Regisseur Geertjan Lassche (hij maakte eerder de gewaardeerde docu’s Brommers Kiek’n en Duutsers, over de Tweede Wereldoorlog in Rouveen) ging terug naar zijn roots om Tik van de meule te maken. Het is een onvervalst regioportret geworden waar saamhorigheid de boventoon viert. Ja mensen, het bestaat nog. Je kunt dit momenteel ook zien in tv-serie Woeste Grond trouwens, het platteland viert bijna hoogtij op de landelijke buis.

Radio voor mensen die met hun handen werken

Tik van de meule is een zendpiraat die draait op twee enthousiaste kerels, Pallie en Venti, waarbij ondertiteling voor de rest van Nederland wel wat nodig is. Het zijn vast hun echte namen niet en dat heeft ongetwijfeld een reden (piraten waren en zijn nu eenmaal verboden). De mannen zonden lange tijd uit via FM, maar werden daardoor enkele keren in de kraag gevat.

Pallie: „Ik moest zelfs een keer naar Zwolle, achter de tralies.” Wat de twee betreft horen piraten er gewoon bij en moeten ze blijven bestaan. „Ze horen bij een manier van leven. Bij monteurs en timmermannen op de bouw staat onze zender overal aan. Mensen die met hun handen werken, luisteren naar geheime-zendermuziek.” Prachtig woord, al helemaal als je het met een flink accent hoort.

‘Piraten een gevaar voor de samenleving? Onzin’

De sfeer bij radio Tik van de meule, in een forse schuur, is ongedwongen en prettig. Aan een grote tafel drinken wat mannen hun biertje, er wordt een pan nasi verorberd; je zou er zo bij gaan zitten. Buiten staan kratten pils gestapeld, mannen plassen in de bosjes. Dat klinkt heel anders dan hoe zenderpiraten worden gezien: als een gevaar voor de samenleving. Piraten zouden telecommasten en het signaal van hulpdiensten verstoren. Onzin, vinden de heren die de plaatjes draaien.

Ze doen dat wekelijks vanaf dinsdag, 15.55 uur precies (op maandag wordt de studio schoongemaakt). Als Tik van de meule om 15.56 nog niet in de lucht is „beginnen er mensen te bellen”. Dat een van de mannen technisch totaal niet onderlegd is, boeit hem voor geen meter: „Beetje ouwehoeren en ervoor zorgen dat het gezellig is, dat is belangrijk. Net als dat het bier koud is.”

Vooroordeel vanuit Hilversum

Radiopiraten worden door – ehm – ‘echte radiozenders’ niet als volwaardig gezien, denkt Pallie. „Die hooggeleerde mensen noemen ons kermismuziek. Die zijn over ons ‘bevooroordeeld’, maar misschien is dat ook weer een vooroordeel van mij over Hilversum.” Wat zeker is: „Het noordoosten is trots op Nederlandse muziek.” Ze willen hun geheime status bovendien maar wat graag houden: „Officieel zullen we nooit worden, want dan gaan anderen bepalen wat we moeten draaien.”

Tik van de meule is niet alleen maar een vrolijke boel. Het verongelukken van Pallies broertje Pallie op jonge leeftijd komt aan bod, de reden dat hij de bijnaam nu zelf heeft. Tijdens het jaarlijkse hoogtepunt, een driedaags Piratenfeest met duizenden bezoekers in een joekel van een tent, gebeurt in het dorp ook een dodelijk ongeval, op dag twee. Het feest gaat door, maar wel na een indrukwekkende stilte om te herdenken.

Vernietigende brand

De saamhorigheid op het platteland en in de wereld van de piraten komt al helemaal tot uiting bij een verhaal over een allesvernietigende brand. Tik van de meule was in 2020 alles kwijt. Vooral Venti „is even een echt wrak”, maar iedereen recht de rug. Mensen uit de omgeving komen tassen vol elpees en singles brengen. Sommigen lapten zo 300 euro. Pallie: „Er waren kinderen die spontaan 5 euro kwamen brengen. Dat is voor hen hartstikke veel geld.”

Geheim en strafbaar of niet, die piraten, het laat wel zien waar gemeenschappen toe in staat kunnen zijn.

Aantal blikken uit 5: 3,5

Tik van de meule is vanavond (dinsdag 24 december) om 20.25 uur bij HUMAN op NPO 2 te zien. Zit je liever te snotteren bij Dr. Love Robert ten Brink, dan kun je de docu terugkijken via NPO Start.

Jelte (4) zal snel overlijden aan een metabole ziekte, daarom mag hij nu elke maand jarig zijn

Dakloze Brian dag in dag uit op bankjes in Amsterdam: ‘Wat is thuis als je geen huis hebt?’

Reacties