Erik Jonk Televisie Vandaag, 17:29

Leestijd: 5 minuten

‘Doorgeslagen idealisten’ verstrekken Middel X voor zelfdoding, wat beweegt de Doodstrijders?

De roep om zelf kunnen bepalen wanneer je dood gaat, dat dat normaal moet zijn, klinkt in de samenleving steeds luider. De één legt zich erbij neer dat dat van de overheid nog niet zomaar mag en er een flink risico bestaat dat je ‘bij hulp’ vervolgd wordt. De ander blijft strijden, is in de documentaire Doodstrijders te zien. Deze mensen zijn voorstanders van het verboden zelfmoordpoeder Middel X.

‘De makers van deze documentaire pleiten nadrukkelijk niet voor zelfdoding, maar belichten de maatschappelijke discussie over het recht om zelf te beschikken over het eigen levenseinde’, meldt omroep Powned aan het begin van Doodstrijders meteen. Die melding is logisch en terecht en geldt ook voor Metro. In tv-rubriek Blik op de Buis beschrijven we nieuwe en opvallende tv-programma’s, zoals Doodstrijders over Middel X en de mensen daarachter. Zonder oordeel over zelfdoding en de wetgeving daarbij. Metro schreef dit najaar al eerder over een programma over zelfdoding, toen over het tweeluik De aandacht voor euthanasie.

Middel X, ‘omdat ik klaar ben met het leven’

Doodstrijders is vanavond op tv te zien en dat is – natuurlijk zou je haast zeggen – een beladen documentaire geworden. Manon Hoornstra en Christien van der Aar volgden hoofdrolspelers uit een geruchtmakende strafzaak van dit jaar, waarin hulp bij zelfdoding centraal stond. ‘Beelden kunnen als schokkend worden ervaren’, meldt Powned ook nog. Daar ben je binnen een minuut al achter, als je de hartstikke jonge Kevin in beeld ziet (2021). Hij vertelt in zijn cameraatje dat hij Middel X voor zich heeft liggen en dat hij dat zo gaat innemen: „Omdat ik klaar ben met het leven. Ik ben alleen thuis en doe dit alleen. Het is nu twee uur, volgens mij is het goed.”

Het is even slikken als je deze op het oog totaal normale Kevin ziet praten. Natuurlijk, aan de buitenkant kun je niet zien wat hij van binnen doormaakt (en waarschijnlijk al heel lang doormaakte). In Middel X vindt hij zijn redding. Kevin werd 32 jaar.

Vechten voor het recht om zelf te bepalen wanneer je doodgaat

We zullen op deze plek niet veel meer beelden en quotes uit Doodstrijders ‘verraden’. We wijzen je alleen op de nogal interessante docu die het is. Een docu over zo’n onderwerp waar het in ons land al heel lang over gaat: moet je altijd zelf kunnen beslissen wanneer het leven voor jou genoeg is geweest? De overheid vindt deels nog altijd van niet (zie kader), veel mensen ook wel. De Doodstrijders bijvoorbeeld, zoals zij in dit programma worden genoemd: mensen die voor het recht vechten om zelf te mogen bepalen wanneer je doodgaat. Zij vinden dat niet een arts, maar ieder mens daarover zou moeten kunnen beslissen.

Die gedachte kunnen velen vermoedelijk volgen, maar deze Doodstrijders schuwen niet om Middel X aan te prijzen of het zelfmoordpoeder zelfs te verstrekken. Dat mag volgens de wet niet en daarom spreekt het Openbaar Ministerie niet van Doodstrijders, maar van ‘doorgeslagen idealisten’ van ‘een criminele organisatie’.

640 keer Middel X verstrekt

Eén van de Doodstrijders is bijvoorbeeld de landelijke Jos van Wijk (76), oud-voorzitter van Coöperatie Laatste Wil en veroordeeld tot een celstraf van vier maanden voorwaardelijk. Maar ook de Middel X-verstrekkers Tineke B. (74) en Loek de Leeuw (80). Laatstgenoemde verspreidde 640 porties zelfmoordpoeder aan mensen die het leven niet meer zagen of zien zitten. Dit trio komt in de docu aan bod, maar er werden meer mensen opgepakt in de strafzaak. Loek de Leeuw overleed overigens onverwacht, nog voor hij de uitspraak van de rechter kon horen. Zijn kinderen lichten De Leeuws werkwijze daarom in Doodstrijders toe. Dochter Tamara en zoon Sander vonden een notitieboekje van hun vader. Hij had er honderden namen van mensen, die via hem Middel X wilden verkrijgen, opgeschreven.

Ook nabestaanden aan het woord

Wat goed is aan Doodstrijders, is dat niet alleen die ‘doorgeslagen idealisten’ aan bod komen. De documakers spreken ook met nabestaanden, zoals Bart die zijn partner – de eerder genoemde Kevin – aan het innemen van Middel X verloor. Wrang en iets om over na te denken: Bart durfde niet bij ‘het moment’ aanwezig te zijn, bang voor strafvervolging als hij als medeplichtige zou worden gezien. Nu worstelt hij nog altijd met zijn beslissing. Ook ziet de tv-kijker de zussen Eefje en Martine, die er wél voor kozen om bij het zelfdodingsmoment van hun 92-jarige vader te zijn. Nadat hij Middel X innam, volgde een nogal pijnlijk sterfproces, wat voor de zussen een traumatische ervaring was.

Poeh, zul je denken als je dit uurtje hebt gezien. Wat Metro betreft: goed dat dit op tv wordt vertoond, aangezien het zo’n maatschappelijke discussie is. En misschien denkt iedereen er weleens over na: zou het voor mij iets zijn als het echt niet meer gaat? We – de samenleving, de overheid, de Doodstrijders – zijn er in ieder geval voorlopig nog niet over uitgepraat.

Aantal blikken uit 5: 4

Doodstrijders is vanavond (donderdag 12 december) om 22.15 uur bij PowNed op NPO 2 te zien. Terugkijken kan via NPO Start.

Denk jij aan zelfdoding? Je bent niet alleen. Neem contact op met 113 Zelfmoordpreventie via www.113.nl of bel 113 (lokaal tarief) of 0800-0113 (gratis).

Mado’s moeder stapte uit het leven met middel X: ‘Het werd schimmig toen Laatste Wil in beeld kwam’

Reacties