Erik Jonk Televisie 5 nov 2024, 19:28

Leestijd: 4 minuten

Rutger Castricum duikt in de toeslagenaffaire: ‘Geld lenen van dochter voor de boodschappen’

De toeslagenaffaire in ons land is een gitzwarte overheids-bladzijde en er lijkt maar geen einde aan te komen. Duizenden gedupeerden van het (onterecht) terugvorderen van kinderopvangtoeslagen wachten nog altijd op herstel: financieel herstel en herstel van hun waardigheid. Tv-maker Rutger Castricum bezoekt slachtoffers in een documentaire met een titel die meteen laat weten hoe het zit: De Herstel-Hel.

PowDoc: De Herstel-Hel wordt vanavond door PowNed uitgezonden. Metro mocht de docu van bijna een uur al zien voor televisierubriek Blik op de Buis. Wil je na – om maar wat te noemen – PSV – Girona of Goede Tijden, Slechte Tijden nog iets vrolijks op de buis zien, dan is De Herstel-Hel géén kijktip. Het is om pijn in je buik van te krijgen, iets wat de film over de toeslagenaffaire De Jacht op Meral Ö. onlangs ook veroorzaakte.

Onderwerp als de toeslagenaffaire past Rutger Castricum

Was die film nog een op waarheid gebaseerd verzonnen verhaal, de docu van Rutger Castricum is natuurlijk echt. In De Herstel-Hel volgt Castricum vier gezinnen die door de toeslagenaffaire zwaar getroffen werden. Anders gezegd: hun leven was kapot.

De man die politici vaak het vuur aan de schenen legt of heel hard lacht aan talkshowtafels, doet met deze film misschien wel iets waar hij veel beter in is. In een schandaal duiken, er mensen van vlees en bloed bij zoeken en daar indringende gesprekken mee voeren. Dat voelt, hoe vreselijk het onderwerp ook is, veel prettiger aan dan hijgerig achter Caroline van der Plas aanhollen.

Pieter Omtzigt en Renske Leijten

Twee politici in de Tweede Kamer maakten een onuitwisbare indruk met de manier waarop zij zich in de toeslagenaffaire vastbeten. Pieter Omtzigt (nu NSC) zei: „De rechtsstaat is voor de mensen geen schild geweest, maar een gehaktmolen.” Renske Leijten van de SP: „De Belastingdienst is de overheid, wij zijn allemaal de overheid en zo mag de overheid nooit met mensen en gezinnen omgaan.”

Je hoort het de twee in De Herstel-Hel zeggen, maar vooral de nog steeds bedroefde en boze mensen tegenover Rutger Castricum. Zo zien we Dylan, die als jonge tiener de verantwoordelijkheid voor zijn jongere broertjes op zich moest nemen. De zusjes Shahira en Denise, die door de toeslagenaffaire uit huis werden geplaatst en daar nog altijd problemen door ondervinden. Er is een moeder, Sylvana, met de excuusbrief van toenmalig premier Mark Rutte in haar hand. ‘Geld maakt niet alles goed’, staat er onder meer in. „Maar van een brief kan ik niet eten”, zegt Sylvana. Weer een moeder vertelt hoe de kinderen haar lange tijd zagen als „heks en fraudeur” en niets meer met haar te maken wilden hebben.

Verstikkende situaties door toeslagenaffaire

Dat geldt ook voor het gezin van Renate en Jeroen. Niet dat de twee oudste dochters hun ouders heksen en fraudeurs vonden, maar ze konden de verstikkende situatie waarbij niets kon, niet meer aan. De kinderen vertrokken. Het waren dezelfde twee dochters waarvan Renate regelmatig geld leende, om maar wat boodschappen te kunnen doen. Misschien is dat nog wel het meest tekenende uit deze hele docu over de toeslagenaffaire: ouders die geld lenen van hun eigen kinderen om eten te kunnen kopen…

We hebben het hier over een gezin waarbij Jeroen bij de spoorwegen werkte en Renate – in de docu telkens met natte ogen – meerdere kapsalons runde. Ze hadden alles goed voor elkaar met een koophuis en vijf kinderen. Tot er een Belastingaanslag van 92.000 euro op de mat plofte en er 4100 euro per maand moest worden afgetikt. Dat lukte natuurlijk nooit, maar beslagleggingen betekenden het einde van een tot dan toe prima leven: alles kwijt.

Tienerdochter

Een tienerdochter van dit gezin vertelt dat ze zich niet zoveel herinnert van die beklemmende en onzekere tijd. Niet veel later geeft ze toe dat zij zelden iets snel koopt en altijd het gevoel heeft „dat het eigenlijk niet kan”. Onbewust heeft zij er blijkbaar dus juist heel veel van meegekregen. Het laat alleen maar zien dat de toeslagenaffaire nog lang niet voorbij is.

Aantal blikken uit 5: 4

PowDoc: De Herstel-Hel is vanavond (dinsdag 5 november) om 22.15 uur bij PowNed op NPO 2 te zien. De docu over de toeslagenaffaire terugkijken kan natuurlijk ook, via NPO Start.

Tieners, gevlucht uit een oorlog, vinden hun weg in ons land: ‘Nederlanders zijn heel aardig’

Je bent 16 en vindt je eigen baby op de stoep… wat doe je dan?

Reacties