Femke van Rooijen Televisie 12 nov 2024, 10:24

Leestijd: 3 minuten

Fictief journaal ‘Black-out’ van de EO maakt veel los: ‘Mensen kunnen echt in paniek raken’

Een eenmalig fictief programma van de EO maakt veel los bij kijkers. Black-out, zoals het programma heet, gaat over een grootschalige stroomuitval en wat de mogelijke gevolgen daarvan zijn. Voormalig nieuwslezer Sacha de Boer presenteerde een fictief ‘journaal’ waarin de ontwikkelingen rond een dagenlange stroomstoring in Zuid-Holland, Zeeland en Utrecht als gevolg van een cyberaanval werden gevolgd. 

„U kijkt naar een ingelaste nieuwsuitzending. Een groot deel van Nederland is nu al meer dan vijftig uur getroffen door stroomstoring van ongekende omvang”, begint De Boer de fictieve nieuwsuitzending. Onder anderen minister van Justitie David van Week en klimaatminister Sophie Hermans verschijnen in beeld. En ook de burgemeester van Utrecht, Sharon Dijksma, komt kort aan het woord.

Levensecht scenario

Al met al lijkt het in de uitzending om een levensecht scenario te gaan en dat is dan ook precies de bedoeling. Met Black-out wil de EO de gevolgen van zo’n grote stroomstoring schetsen. De bedoeling is om mensen bewust te maken van de gevolgen van een stroomstoring op grote schaal. 

Dat het om een fictief programma gaat is dan ook makkelijk te missen, al komt het wel in beeld. In de balk die onderin beeld te zien is, komt de tekst ‘Let op! Deze gebeurtenissen zijn niet echt, maar geven een realistisch beeld van de gevolgen van grote stroomuitval’ enkele keren voorbij. 

Maar veel kijkers van Black-out hebben deze tekst gemist doordat er nog veel meer informatie voorbijkomt in de balk onderin het beeld. Zo valt er nog meer te lezen, bijvoorbeeld: ‘Hulpdiensten draaien overuren’ en ‘Vliegtuigen wijken uit naar andere vliegvelden’. 

Kijkers noemen Black-out ongepast

Kijkers zijn kritisch en noemen het fictieve programma zelfs ongepast in tijden van nepnieuws. „Waarschijnlijk schrikt half zappend Nederland zich rot als ze op NPO 1 binnenvallen. Niks te zien op de nieuwssites. Blijkt het fictief. Vind het nogal ongepast”, schrijft een kijker op X. Een ander schrijft: „Mijn 85-jarige moeder, die in Antwerpen woont, belt ons om te vragen of dit echt is. Miskleun op NPO 1.” 

Kijkers wijzen er verder op dat Black-out mogelijk paniek kan zaaien. „Dit is onverantwoordelijk. Mensen kunnen echt in paniek raken”, vindt iemand. „Dit is opzettelijk een grote groep angst aanjagen voor de kijkcijfers”, stelt een ander. 

Omroep monitorde reacties tijdens uitzending

De NPO en EO hebben inmiddels ook gereageerd op de kritiek. Volgens de omroep zijn de reacties van kijkers gemonitord en is op basis daarvan besloten om de mededeling dat het om een fictief scenario gaat nog intensiever in beeld te brengen. „Gedurende het programma is bijna continu in beeld een disclaimer te zien geweest dat dit niet de realiteit is”, aldus een woordvoerder van de EO. „Daarnaast communiceren we via onze social mediakanalen dat dit niet waargebeurd, maar een fictief scenario is.” 

Ook heeft de omroep volgens de woordvoerder voorafgaand aan de uitzending van Black-out uitgebreid contact gehad met de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV). Evenals met de veiligheidsregio’s in Nederland en de meldkamers, voor eventuele paniekreacties van kijkers. „Met dit programma wil de EO de kijker aan het denken zetten om niet geschrokken en verlamd achter te blijven, maar vooral te inspireren om in actie te komen. Niet alleen voor een eigen voorbereiding op een rampscenario, maar ook door om te zien naar de ander.”

‘Geloofwaardigheid mag nooit in het geding zijn’

„Als publieke omroep houden we rekening met allerlei scenario’s en waarschuwen we de maatschappij voor mogelijke risico’s”, zegt de woordvoerder van de NPO ook nog. „De EO heeft met Black-out dit issue op een originele en impactvolle manier onder de aandacht gebracht. Natuurlijk moest wel voortdurend duidelijk zijn dat er geen sprake was van een daadwerkelijke noodsituatie, want onze geloofwaardigheid mag bij een echte ramp nooit in het geding zijn. Daarom was de mededeling dat het niet echt was in de scroll te zien.”

De hele uitzending van Black-out kijk je terug via NPO Start.

Vrouwen krijgen veel minder pensioen dan mannen: hoe groot is die krater?

‘Antisemitisch geweld komt door slechte opvoeding relschoppers’, vinden VI-heren

Reacties