Julia Osendarp Televisie Vandaag, 11:00

Leestijd: 6 minuten

Aantal autonomen in Nederland neemt flink toe, maar wie zijn zij precies? ‘Overheid is criminele organisatie’

Het aantal autonomen, ook wel soevereinen genoemd, neemt in Nederland flink toe. Deze groep wantrouwt de overheid sterk en weigert om die reden mee te doen aan het overheidssysteem en bijvoorbeeld belasting te betalen. EO-programma Dit is de Kwestie onderzocht deze groep, want wie is die autonoom nu eigenlijk?

Het wantrouwen richting de overheid is mede door de coronacrisis, de toeslagenaffaire en de aardbevingsschade in Groningen toegenomen. En dat wantrouwen zorgt ervoor dat sommigen zichzelf autonoom verklaren. Het zou gaan om tienduizenden Nederlanders die uit het ‘overheidssysteem’ stappen. Gerechtsdeurwaarders treffen wekelijks mensen die zichzelf als autonoom bestempelen. Ook de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) en Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCVT) concluderen dat het aantal autonomen flink is gegroeid.

Dit is de kwestie onderzoekt autonomen

Maar wat betekent het precies als je autonoom bent? Autonomen, of soevereinen, willen niks meer te maken hebben met het overheidssysteem. Oftewel: geen belasting meer betalen, de zorgverzekering opzeggen en boetes die op de mat ploffen negeren. ‘Autonomen’ willen op geen enkele manier meer deel uitmaken van de maatschappij en geloven dat de Nederlandse wet- en regelgeving niet op hen van toepassing is, schreef Metro eerder.

Johan Eikelboom gaat in Dit is de kwestie langs bij Roeland Meijs, die in de bossen bij zijn vader Joep woont. Hij ziet zichzelf als vrij mens, oftewel autonoom en soeverein. Roeland belandde vanwege bedreiging van een agent in de gevangenis. Justitie beschouwt hem als staats- en vuurwapengevaarlijk. Maar volgens Roeland is hij gevaarlijk gemaakt. „Ik loop niet voor niets al 52 jaar rond zonder strafblad.” In zijn huis hangen antieke wapens aan de muur, die hij via Marktplaats kocht. Roeland werd van zijn bed gelicht door een arrestatieteam en zat honderd dagen vast.

Overheid is criminele organisatie

Roeland vertelt dat een vriendin van hem destijds uit huis werd gezet. Hij en een vriend stonden haar bij en benadrukten dat de deurwaarder de papieren niet op orde had. Maar de politieagenten zetten hen in de cel. Daarna besloot Roeland een brief te schrijven aan een agent, waarin hij zijn zorgen uitte over de samenleving. En justitie beschouwde die brief als ernstige bedreiging van een agent. Omdat Roeland ook wapens in zijn huis had, Middeleeuwse pistolen en zwaarden, werd hij opgepakt. Zijn woorden zijn volgens Meijs verdraaid en „de wetten worden overtreden door degenen die de wetten bedacht hebben”.

Guus Disselkoen is van beroep ict’er maar geeft inmiddels als ‘autonomen-watcher’ ook lezingen over autonomen aan justitie, belastingmedewerkers en gerechtsdeurwaarders. Hij legt uit dat soevereine mensen zijn zoals ‘jij en ik’. „Ze hebben alleen iets tegen de overheid. Ze zijn van mening dat de overheid geen zeggenschap over hen heeft en dat zij zich niet hoeven te houden aan wet- en regelgeving. Zij vinden ook dat ze geen belasting hoeven te betalen. De Belastingdienst is in hun ogen een criminele organisatie en in de wet staat dat je geen geld mag geven aan een criminele organisatie.”

Geen belasting en bekeuringen meer betalen

Ook Frank is autonoom. Hij woont bij zijn moeder en heeft een goedlopend zonweringsbedrijf. Sinds hij van zijn reuma af is door alternatieve geneeskunde en gezonde voeding, heeft hij het vertrouwen in de reguliere gezondheidszorg verloren. Hij en zijn moeder drinken alleen gefilterd water. Volgens hen zit er in kraanwater onder meer fluor en medicijnresten. Eerder concludeerde overigens ook Follow the Money dat het niet al te best met ons kraanwater gesteld is. Frank zou graag écht autonoom zijn, maar dat kan niet in Nederland, legt hij uit. „Je bent afhankelijk van diverse instanties of je wordt afhankelijk gemaakt.”

Ook hij noemt de overheid een criminele organisatie. „Ze liegen, bedriegen, stelen, moorden en ga zo maar door.” Hij betaalt geen inkomstenbelasting of bekeuringen meer en heeft een stapel met blauwe brieven van de Belastingdienst liggen. „Ik heb jarenlang belasting betaald. Omdat ik dacht dat daar goede dingen mee werden gedaan”, stelt Frank. „Maar toen kwam ik erachter dat ik moet bijdragen aan het moorden van kinderen door middel van oorlog. Dan ben ik strafbaar.”

Ook noemt hij de toeslagenaffaire en haalt hij documenten erbij die hij opvroeg bij het ministerie. Daar staat in dat er honderden kinderen overleden. „Als ik mijn rekeningen betaal en daarmee worden kinderen uit huis getrokken en er overlijden kinderen? Of ik betaal mee aan een oorlog? Daar sta ik niet achter.” Eikelboom vraagt zich af of Nederland geen ‘anarchistische bende’ wordt als iedereen dit gaat doen. „Als de meeste mensen dit gaan toepassen, krijg je een andere wereld. Maar uiteindelijk gaat het een betere wereld worden.”

Gerechtsdeurwaarder: ‘Zorgelijke schijnwerkelijkheid’

Gerechtsdeurwaarder Stefano Nocco noemt de situatie rondom autonomen ‘zorgelijk’. „Die mensen werken zichzelf diep in de nesten door een vlucht te nemen in een schijnwerkelijkheid. Er ontstaan veel meer schulden en je komt echt in de problemen. Deze mensen hebben ook kinderen en een gezin. Tegelijkertijd keert de agressie en intimidatie zich tegen gerechtsdeurwaarders.” Het fenomeen ‘autonoom’ bestaat al langer stelt hij, zeker al dertig jaar, maar neemt de afgelopen jaren dus flink toe.

Ook de vader van Roeland Meijs, Joep Meijs, heeft hetzelfde gedachtegoed als zijn zoon. Maar volgens hem zit het systeem zo vast, dat je als autonoom niet veel kunt. „We doen dus toch een soort aanpassing en gaan op bepaalde fronten mee. Omdat je zo gedwarsboomd wordt.” Joep vertelt dat hij een flinke boete kreeg toen hij zijn ziektekostenverzekering opzegde. Een boete die hij wel betaald heeft en ook zijn ziektekostenverzekering heeft hij toch maar weer opnieuw afgesloten. „Daar word je toe gedwongen. Ik doe water bij de wijn.”

Maar volgens Joep is het allemaal tijdelijk. „We zijn een strijd aan het voeren. En al zoekende proberen we een weg te vinden dat de maatschappij anders gaat denken. Dan hebben we toch een groot stuk gewonnen. Dat mensen inzien dat er iets niet klopt. En dat we meer samen gaan werken in plaats van dat we allemaal naar elkaar wijzen.”

‘Zwaar offer’ om autonoom te zijn

Volgens Eikelboom zijn Joep en zijn zoon het wel met ‘heel veel dingen’ niet eens, waaronder de coronavaccinaties, belasting en het klimaat. „Omdat er ook heel veel dingen zijn die niet kloppen”, kaatsen zij terug. Daarna vraagt de presentator of het ook kan dat zij het mis hebben. „Dat zou kunnen, maar het lijkt er niet op. Het lijkt er toch op dat wij aardig in de roos schieten hier en daar”, aldus Joep. „Jullie zijn zo overtuigd van jezelf”, reageert Eikelboom. „Ja, maar dat komt omdat diegenen die fout zijn, zo overtuigdend fout zijn”, komt de reactie.

Het huis van Roeland is afgebrand toen hij vastzat, en dat verwijt hij de verhuurder. „De verhuurder was al een paar jaar bezig om mij eruit te krijgen. Hij heeft ook mijn filmpjes gezien waarin ik me uitspreek tegen instanties. En volgens hem heb ik strafbare feiten gepleegd. Ik denk dat hij het heeft aangestoken. Doordat ik hiermee bezig ben, ben ik ook mijn huis kwijt. Ik ben alles kwijt. Het is een heel zwaar offer.”

Eikelboom vraagt zich af of Roeland spijt heeft. „Achteraf is dit een hele pijnlijke”, geeft hij toe. Daarna stelt de presentator dat Roeland beter ‘autonoom light’ had kunnen zijn. „Ietsje minder. Het loont eigenlijk om je toon te matigen.” Dat beaamt Roeland, maar hij heeft ook een hoop mensen wakker geschud, stelt hij. „Maar er moet een balans zijn. En ik denk dat die misschien weg was.”

Je kijkt Dit is de kwestie terug via NPO Start.

Gezinnen met laag inkomen kunnen aanspraak maken op extra geld, maar weinig mensen doen dat

Wierd Duk racist noemen? Niet als het aan Johan Derksen ligt: ‘Olcay is babbelzieke golddigger’

Reacties