Erik Jonk Televisie 4 okt 2024, 11:59

Leestijd: 5 minuten

Veel discussie over euthanasie in de media en effect op jongeren: juist goed of gevaar voor copycat-gedrag?

Jongeren die euthanasie krijgen als gevolg van ernstig psychisch lijden, dat rijmt in onze hoofden niet met elkaar. Juist daarom krijgt het misschien wel relatief veel media-aandacht, online, in kranten en in talkshows op tv. Vanaf vandaag behandelt omroep HUMAN het onderwerp en dan hebben we over die media-aandacht.

Is het juist goed en kunnen taboes zo worden doorbroken? Of is het te veel en brengt het andere jongeren misschien te snel op gedachten om euthanasie ook te willen? Metro bekeek voor tv-rubriek Blik op de Buis alvast een deel van het tweeluik Medialogica Ontleedt: De aandacht voor euthanasie als gevolg van psychisch lijden. Je kunt dit nu bekijken via NPO Start.

Euthanasie na psychisch lijden al lang mogelijk

Euthanasie op basis van ernstig psychisch lijden is in Nederland al meer dan twintig jaar mogelijk. De laatste jaren is er echter een stijging te zien in het aantal euthanasiegevallen onder jongeren onder de 30 jaar. Op verzoek van Metro deelt Medialogica-journalist Myrthe Buitenhuis, samen met Rosalyn Saab verantwoordelijk voor de tweeluik, de cijfers. In 2022 ging het om 11 patiënten, allemaal vrouwen. Vorig jaar ging het om 22 patiënten, 17 vrouwen en 5 mannen.

Buitenhuis daarover: „Het gaat niet om hoge cijfers. De reden dat psychiaters hier toch over aan de bel trekken is dat de stijging an sich wel hoog is en binnen een specifieke groep, namelijk jonge vrouwen. In combinatie met andere factoren leidt dit tot zorgen. Hoewel de aantallen dus niet groot zijn.” Het totaal aantal keer dat euthanasie vorig jaar in ons land werd verleend, lag vorig jaar overigens op 9068 (ook na ondraaglijk lijden door ziekten als kanker, bron: artsenfederatie KNMG).

Begrip kweken, maar ook kritiek

Het onderwerp ‘jongeren en euthansie na psychisch lijden’ heeft de laatste tijd steeds meer z’n weg gevonden naar media als talkshowtafels, kranten en tijdschrift. Ook naar Metro. De mensen die een zelfgekozen dood in overleg met deskundigen en artsen overwegen, vertellen hun verhaal om begrip voor het thema te krijgen. In Metro’s Leven op z’n kop vertelde Lenneke, 34 jaar maar natuurlijk nog altijd hartstikke jong, openhartig over het euthanasietraject dat zij is gestart. Ook de doodswens van Roddelpraat-gezicht Dennis Schouten (29) kwam aan bod.

Hoewel alle aandacht belangrijk is voor het genoemde kweken van begrip, leidt het ook tot kritiek. Psychiaters en ervaringsdeskundigen vinden het ‘té’. De berichtgeving zou te eenzijdig zijn, met te weinig ruimte voor de complexiteit van de euthanasiepraktijk. De dood zou geromantiseerd worden. Euthanasie zou te centraal staan als oplossing voor het psychisch lijden.

Psychiaters willen meer zeggen over euthanasie

Het onderwerp is zo lastig, want wanneer doen mediaredacties het nou goed? Een groep psychiaters vindt dat hun perspectief te weinig aan bod komt. De jongeren en hun wens tot euthanasie wordt wat hen betreft te veel of eenzijdig belicht. Een psychiater van 113 Zelfmoordpreventie vertelt in Medialogica Ontleedt: De aandacht voor euthanasie als gevolg van psychisch lijden over een ‘copycat-achtig effect na mediaverhalen over suïcide’. Persvoorlichters van dezelfde instantie hebben veel moeite met een term als ‘bevrijdingsdag’ die door de geïnterviewde jongeren wordt gebruikt. „Een moeder belde dat haar dochter dit nu ook wil.”

‘Onbekend maakt onbemind’

In het programma heeft psychiater Menno Oosterhoff een prominente rol. Hij verschijnt juist vaak in de media en is het niet met zijn collega’s eens. Oosterhoff vindt dat taboes over euthanasie moeten worden doorbroken, „want onbekend maakt onbemind”. De schrijver van het boek Laat Me Gaan vindt ook dat euthanasie meer ruimte moet krijgen binnen de psychiatrie. Zijn stellige mening, die nogal hard klinkt: „Tegen mensen met een terminale ziekte zeggen we toch ook niet: hang jezelf maar op.”

Oosterhoff vertelt een indrukwekkend verhaal over een jong meisje dat hij euthanasie verleende. „Haar leven was vanaf haar vierde een ramp. Ze lag in de armen van haar moeder, de hulphond lag aan haar voeten en ze had mooie muziek op.” De psychiater: „Ik handel naar eer en geweten.” En ook: „Soms is het 12 uur ‘s morgens en heb ik al vijf mensen aan de telefoon gehad met pyschisch ondraaglijk lijden.”

Wat is nu goed? Oordeel zelf

Het is goed dat de twee journalisten het onderwerp voor HUMAN brengen, maar in wezen valt dit nu óók weer onder media-aandacht. Het gaat overigens niet alleen over die media-aandacht, de twee uitzendingen zijn echt breder dan dat. Toch is het een lastig onderwerp om er op deze plaats een oordeel over te vellen.

Als Metro-kijker wil ik op deze plaats niet zomaar het straatje van collega’s die de verhalen over jongeren en euthanasie brengen schoonvegen. Toch bekruipt me tijdens het afspelen van de docu een gevoel van ‘is de media-aandacht nou het grootste probleem?’ Volgens mij is het feit dat veel meer jongeren dan voorheen kampen met ondraaglijk psychisch lijden veel belangrijker om de aandacht op te richten. Maar ja, daar is ook weer media-aandacht voor nodig… Hier is dus sprake van een dilemma en oordeel daarom vooral zelf.

Aantal blikken uit 5: 3,5

Denk jij aan zelfdoding? Je bent niet alleen. Neem contact op met 113 Zelfmoordpreventie via www.113.nl of bel 113 (lokaal tarief) of 0800-0113 (gratis).

Herken je jezelf in deze eigenschappen of dit artikel en wil je hier met een professionele hulpverlener over praten? Praat dan gratis en anoniem met MIND Korrelatie.

Waar moet een volwassene heen na jaren van jeugdzorg? ‘Ik ben een lijpe hoor, ik stomp iedereen verrot’

Quinty’s strijd tegen depressies en annorexia ging langs meer dan 100 hulpverleners

Reacties