Erik Jonk Televisie 14 jul 2024, 19:04

Leestijd: 6 minuten

Mark Rutte vond MH17 groter dan corona en belde Vladimir Poetin met ‘regel dit!’

Het is woensdag al weer tien jaar geleden dat de MH17-ramp gebeurde in (het luchtruim van) Oekraïne. Heel het land was totaal van slag, met een indrukwekkend eerbetoon aan de 196 Nederlandse teruggebrachte slachtoffers tot gevolg. KRO-NCRV blikt vanaf morgen vier avonden lang terug, onder meer met oud-premier Mark Rutte, in De Echo van MH17.

Metro zag de eerste twee afleveringen van De Echo van MH17 alvast voor tv-rubriek Blik op de Buis en we vermelden gelijk maar: dit is behoorlijk heftig. Maar het is goed dat deze vier keer 35 minuten zo uitgebreid gemaakt zijn. Goed om weer even stil te staan bij het verdriet dat zo ontzettend veel mensen na 17 juli 2014 hebben gekend en regelmatig ook nog hebben.

‘Goed’ om terug te blikken op MH17

Goed ook om te zien wat voor – soms verschrikkelijk – werk landgenoten hebben verzet. Denk alleen maar aan het zoeken van slachtoffers in het op dat moment al gevaarlijke Oekraïne en het identificeren van al die lijken en vaak ook alleen maar lichaamsdelen. En denk ook aan Mark Rutte, toen nog geen vier jaar minister-president van ons land. Hij werd en wordt de laatste jaren veel bekritiseerd, via de gemakkelijke weg op social media. Maar wat heeft deze man – soms in z’n eentje – moeilijke beslissingen moeten nemen. Ook hij vertelt zijn verhaal in De Echo van MH17. Onlangs sprak hij ook nog over de ramp, toen Rutte op tv na veertien jaar afscheid nam als premier.

De dag van MH17

Op donderdagmiddag 17 juli 2014 werd Nederland opgeschrikt door het neerstorten van vlucht MH17, opgestegen vanaf Schiphol en met als eindbestemming Kuala Lumpur in Maleisië. Die ochtend waren de nieuwsbulletins nog gegaan over een hitteplan dat in werking zou worden gesteld en de starttijden van de Vierdaagse van Nijmegen die daarom werden vervroegd. Al snel bleek de Boeing 777 boven Oekraïne uit de lucht geschoten. Het woord ‘raket’ kwam volgens De Echo van MH17 als eerste uit de mond van Joe Biden, toen nog lang geen president van Amerika. Over een buk-raket van pro-Russische separatisten, die een gewapende strijd voerden op Oekraïens grondgebied, werd toen nog niet gesproken.

298 inzittenden vonden bij de MH17-ramp de dood, waaronder dus 196 landgenoten. KRO-NCRV staat met de 10-jarige herdenking bij hen stil. Met hun nabestaanden en ook met veel professioneel betrokkenen, van een forensisch onderzoeker tot een cameraman en onze minister-president. Er is een uitgebreide reconstructie gemaakt van de belangrijkste sleutelmomenten in de afgelopen tien jaar. Van de schok, die imponerende rouwstoet met duizenden mensen en bloemen langs de snelwegen tot aan de zoektocht naar gerechtigheid. Verlies, heimwee, doorleven, veerkracht en… hoe leef je naar de 10-jarige herdenking toe? Het komt allemaal voorbij.

Zus had eigenlijk in een eerder vliegtuig moeten zitten

‘Breng ze thuis’ heet de eerste aflevering van De Echo van MH17. Poeh, alleen die titel al. We zien een man, Piet Ploeg, die met z’n omgekomen broer altijd grapjes maakte. Kort voor vertrek nog over een neerstortend vliegtuig, hoe wrang. Een vrouw waarvan de zus eigenlijk een eerder vliegtuig dan die van de dramatische 17e juli zou nemen. Een vader van een omgekomen dochter – ze werd maar 17 jaar – die gebeld werd „dat hij even op Teletekst moest kijken”.

Een pastoor uit Hilversum blikt terug op het feit dat liefst vijftien van zijn stadsgenoten in MH17 zaten. Een forensisch expert vertelt over hoe hij in Oekraïne moest zoeken naar slachtoffers en vooral over hoe moeilijk het was om ze ook thuis te brengen. Een cameraman denkt terug aan hoe hij op de rampplek shots móest maken, terwijl zijn vroegere oppaskind daar ook ergens lag. De eerder genoemde Piet Ploeg werd later de spreekbuis van de nabestaanden, maar zat ondertussen heel erg diep door het verlies van drie familieleden („maar ik liet dat niet merken”). Ploeg bekijkt in de docu naar beelden van de duidelijk jongere Mark Rutte die op tv zijn eerste medeleven aan betrokkenen uit. De woordvoerder knikt bewonderend en zegt: „Rutte heeft ons nooit in de steek gelaten.”

‘MH17 by far nummer één’

Hoewel er in De Echo van MH17 talloze verhalen voorbijkomen, pikken we deze Mark Rutte er toch even uit. Tegenwoordig maken mensen er op social media haast een sport van om de ex-premier om van alles en nog wat zwart te maken, maar wat heeft hij die MH17-periode als een echte leider doorstaan. Da’s toch wat anders dan gemakzuchtig twitteren vanuit je luie stoel. Rutte noemt MH17 ‘groter dan corona’. „Iets groters is er niet geweest en dit zal altijd in die veertien jaar dat ik deze baan doe by far nummer één blijven.”

Rutte denkt terug aan het feit dat hij ongewapende experts een gebied in stuurde waar op dat moment oorlogshandelingen plaatsvonden. „Maar ja, je weet niet wat de risico’s zijn. Je weet het wel ongeveer, maar je kunt het nooit met 100 procent zekerheid inschatten. Dat besluit vond ik een heel eenzaam besluit, maar ook een cruciaal besluit.”

De premier wilde namelijk – en uiteraard – de lichamen naar hun dierbaren krijgen. Dat verliep uiterst moeizaam. Op een gegeven moment belde Rutte elke dag met Vladimir Poetin, leider van Rusland, die maar bleef zeggen dat het niet om pro-Russische separatisten gaat. Rutte werd dat zat, zegt hij in De Echo van MH17. Hij belde voor de zoveelste keer, nu met de woorden: „Vladimir. Sorry, we kennen elkaar zo lang. Jij hebt invloed, ik niet. Jij weet wie je moet bellen. Regel dit! Dit is heilig.”

Aantal blikken uit 5: 5

Noot: dit is eigenlijk een must see. Om nog eens bij zo iets vreselijks stil te staan, wat ook geldt voor jongeren die in 2014 misschien te klein waren om te begrijpen wat er precies aan de hand was. De Echo van MH17 is goed gemaakt en zeer openhartig, vooral over het identificeren van lichamen. Sommigen kregen maar een klein stukje van hun geliefde terug. Een dochter daarover: „Het was bijna ongeloofwaardig dat je je beide ouders in een klein zakje in je handen hebt.” Brrrr.

De Echo van MH17 is vanaf morgen (maandag 15 juli) vier avonden om 22.10 uur te zien bij KRO-NCRV op NPO 2.

The Tattooist of Auschwitz, waargebeurde lovestory onder gruwelijke omstandigheden

Blik achter de schermen in Het Kinderziekenhuis: kindje van 3 dagen, maar nog niet vastgehouden

Reacties