Erik Jonk Televisie 7 jun 2024, 11:22

Leestijd: 5 minuten

The Tattooist of Auschwitz, waargebeurde lovestory onder gruwelijke omstandigheden

Het duurde voor het gevoel nog lang voor The Tattooist of Auschwitz is verfilmd, aan de andere kant stamt de bestseller ‘nog maar’ uit 2017. Maar ja, een waargebeurde lovestory die zich tegelijkertijd afspeelde met de gruwelen van de holocaust, da’s perfect voer voor een serie of een film natuurlijk.

Nu is The Tattooist of Auschwitz naast de letters van schrijfster Heather Morris ook in beeld een feit. De zes delen van zo’n 50 minuten zijn vanaf vandaag te streamen via SkyShowtime (zie kader). Metro bekeek alvast een gedeelte voor tv-rubriek Blik op de Buis.

The Tattooist of Auschwitz favoriet boek

Deze Metro-kijker is een beetje bevooroordeeld. De Tattoeëerder van Auschwitz is namelijk misschien wel mijn favoriete boek van de laatste tien, vijftien jaar. Misschien ging daar inmiddels een ander werk van Heather Morris, De Drie Zussen uit 2021 (ook over concentratiekamp Auschwitz) nog overheen qua ‘hard binnenkomen’. Die las ik echter pas dit jaar en ligt voor een echt oordeel nog wat te vers in het geheugen.

Een favoriet boek kan echter ook betekenen dat de verfilming wat tegenvalt. Maar goed, kijken met een open blik is nooit verkeerd. Ik was reuzebenieuwd. Feitje: Barbara Streisand maakte voor de serie met Love Will Survive een nieuwe song.

Het verhaal van The Tattooist of Auschwitz

The Tattooist of Auschwitz is het verhaal van de Slowaakse Jood Lale Sokolov (Jonah Hauer-King), die in de serie Lali heet. Hij arriveerde in kamp Auschwitz, nog met stropdas, toen hij 26 jaar was. Zijn nieuwe identiteit werd het getatoeëerde nummer 32407. Door tyfus – hij werd door de nazi’s in eerste instantie doodverklaard, maar gered door zijn kampmaten – was Lali te zwak om als bouwvakker dwangarbeid te verrichten. Hij mocht, of moest, als tatoeëerder aan de slag. Zo gaf hij duizenden andere mensen een nieuwe identiteit van wat getalletjes, telkens „I’m so sorry” prevelend.

Eén van die getalletjes was 4562. Het werd de nieuwe identiteit van Gita Fuhrmannova, een nog maar 17-jarig meisje en ook Slowaaks (gespeeld door Anna Próchniak). De spreekwoordelijke vonken sloegen direct over. Maar daar zit je dan, op twee totaal verschillende plekken in Auschwitz, terwijl je elkaars naam niet weet en slechts oogopslag en stem kent.

Tattoeërder van Auschwitz wilde zijn verhaal nog delen

En toch kon een mooi liefdesverhaal ontstaan in die gruwelijke Auschwitz-tijd van toen, een niet verzonnen verhaal dus. Lale Sokolov wilde dat verhaal in 2003 graag nog kwijt nadat hij weduwnaar was geworden (en jawel, het was Gita die net was overleden). Sokolov vertrouwde het minutieus toe aan de Nieuw-Zeelandse Heather Morris, voordat hij drie jaar later zelf het leven liet.

Daarbij vertelde hij haar hoe de liefde toch kon ontstaan. Lali had een redelijke band (wat redelijk in dit geval is, moet je maar gaan bekijken) met een nazi-officier. „Ik sloot een deal met de duivel”, noemt Lali dat bijna zeventig jaar later. Hij kreeg het voor elkaar om die officier korte liefdesbriefjes aan ‘4562’ te bezorgen en dat zou de start betekenen van nog een heel leven, gelukkig ook buiten Auschwitz.

Hoe breng je een happy en end en holocaust samen in één boek?

Eigenlijk is het ongelooflijk als je het resultaat leest, maar Heather Morris had destijds nog nooit een boek geschreven. Ze wilde het wel. Waar ze echter mee zat: kan ik echt opschrijven hoe de holocaust en een happy end in één boek samenkomen? Ze besloot met het maken en uitbrengen van The Tattooist of Auschwitz te wachten tot beide hoofdrolspelers overleden waren. Morris wilde het hen niet aandoen dat twee mensen op gerespecteerde leeftijd en met zo’n levensgeschiedenis nog aan kritiek zouden worden blootgesteld.

‘Rondleiding’ in een gaskamer

Het is goed dat Heather Morris ondanks haar oorspronkelijke angst heeft doorgezet. Dat bleek wel: The Tattooist of Auschwitz is inmiddels vertaald in 47 talen. En al is er een goed einde, wat er voor miljoenen mensen niet was, de Holocaust blijft de Holocaust. Wat er in het kamp gebeurde was naast de ontluikende liefde niet te bevatten. Neem alleen dit: Lali mocht met de liefdesbriefjes-officier in een gaskamer kijken, waar twee lichamen nog niet waren opgeruimd. Nadat hij had moeten constateren of hij ‘de lijken had getattoeëerd’, nam de nazi hem weer mee naar buiten. Met een valse grijns: „Je bent de enige Jood die hier naar binnen liep en er ook weer uit kwam.”

De makers van The Tattooist of Auschwitz hebben ervoor gekozen om ook veel scenes te maken met de oude Lale Sokolov (Harvey Keitel) en Heather Morris (Melanie Lynskey). Dat is een welkome aanvulling naast het boek, want zo leren we ook de schrijfster wat beter kennen en weten we nu hoe ‘Lali’ op zijn Auschwitz-tijd terugkijkt. Het boek kwam bij deze lezer en kijker echter nog harder binnen dan het beeld. Met een duidelijk streepje op nóg trouwens. Maar: goed dat dit gemaakt is, zo’n verhaal moet worden blijven verteld en niet elke jongere zal nog een boek pakken. Al helemaal als je weet dat anno 2024 een kwart van die jongeren weleens twijfelt aan de Holocaust.

Aantal blikken uit 5: 4

The Beatles waren 60 jaar geleden in ons land, maar waarom in hemelsnaam in Blokker?

Meisjes van de Goede Herder: welke kinderen liggen er in de anonieme graven van Almelo?

Reacties