Erik Jonk Televisie 2 jun 2024, 17:58

Leestijd: 4 minuten

Meisjes van de Goede Herder: welke kinderen liggen er in de anonieme graven van Almelo?

Die Zusters van de Goede Herder, dat was toch zo’n kloosterorde vol goede bedoelingen? Allesbehalve, is na een hele eeuw gebleken. Duizenden kinderen vonden de dood, ook in Nederland. Het ongelooflijke verhaal is vanaf morgen op tv zien, in de vierdelige documentaire Meisjes van de Goede Herder.

Tussen 1860 en 1996 werden wereldwijd honderdduizenden meisjes opgevangen bij de katholieke Zusters van de Goede Herder. In Nederland ging het tot 1978 om 20.000 meisjes, veelal met een moeilijke jeugd. ‘Gevallen meisjes’ werden zij genoemd. Opvang door zusters klinkt best goed, maar hoe anders was de realiteit. Britta Hosman maakt er een voor de VPRO een documentaire over en sloeg in eigen land stijl achterover van verbazing. Waarom is dit alles zo lang verborgen gebleven?

Metro bekeek alvast Meisjes van de Goede Herder voor tv-rubriek Blik op de Buis.

Drie meisjes van de Goede Herder van toen gevolgd

Britta Hosman beet zich drie jaar lang vast in de geschiedenis van de Goede Herder, waarbij meisjes werkzaam waren in naaiateliers en wasserijen. In ons land ging het om vijf kloosters. Dat werken was op zich natuurlijk prima, maar niet als daar straffen bij hoorden zoals in je onderbroekje in een isoleercel gesmeten worden. Om maar iets te noemen. En dat terwijl het dan over tienertjes van 14 jaar ging. Wisten de mensen in Nederland en de rest van de wereld hoe het er bij die Zusters van de Goede Herder aan toe ging? Welnee.

Nu het nog kan – lees: nu er nog slachtoffers leven – besloten meisjes van de Goede Herder van weleer van over de hele wereld naar de rechter te stappen. In Meisjes van de Goede Herder worden er drie dames gevolgd: Lies Vissers, Joke de Smit en R. Riet. Zij doen dapper hun indrukkende verhaal. Bij de rechter eisen zij erkenning en een schadevergoeding.

Kloosters De Goede Herder ‘een soort gevangenis’

De dames Vissers en De Smit deden hun opmerkelijke en schrijnende verhaal vorig voorjaar al kort in talkshow Khalid & Sophie. „Een soort gevangenis”, noemden zij hun klooster van toen. Het werken was eigenlijk dwangarbeid en ze werden ook mishandeld. Maar ja, ze waren kinderen. Wat je dan doet? „Je luistert.” In de docu zegt mevrouw Vissers: „Ze pakken je naam af, geven je nieuwe kleding, leggen je het zwijgen op, sluiten de deuren achter je en laten je keihard werken in de naam van God.” Of je als kind, dat het al moeilijk had, daar nou beter van wordt…

Het is goed dat Britta Hosman ‘de laatste getuigen’ nog heeft kunnen spreken (zij doen hun mond open na een halve eeuw zwijgen). Want wat is zij tegen een verhaal aangelopen zeg, vaak ook tot haar eigen verbazing. Met de drie Nederlandse vrouwen reist de documentairemaakster stad en land af om te reconstrueren wat zij en duizenden anderen door die congregatie De Zusters van de Goede Herder hebben meegemaakt.

Duizenden anonieme graven met kinderen

Wereldwijd doken er ook steeds meer verhalen op over kloosters van De Goede Herder, die je na het kijken van aflevering één een heel andere naam zou willen geven. Verhalen over die dwangarbeid, de mishandeling en ook misbruik. Maar dat is nog niet eens alles, want in Ierland worden in 2021 plotseling 9000 anonieme graven gevonden. Wie er hun laatste rustplaats hebben? Kinderen. Een vreselijke achtbaan gaat rijden, want ook in Amerika en Canada worden van die graven gevonden.

Britta Hosman kan vervolgens amper geloven wat ze vindt. Tijdens het filmen treffen de makers namelijk óók onbekende graven aan op een voormalig terrein van De Goede Herder in Almelo. Daar wordt onderzoek naar gedaan. Een historisch demograaf verdiept zich op verzoek van de VPRO in de sterftecijfers onder de toenmalige meisjes van De Goede Herder. De deskundige komt tot een opmerkelijke conclusie.

Wederhoor

Pluspunt: ook ‘andere kant’ mag z’n zegje doen, dat is wel zo netjes. Hubert Janssen, huidig directeur van de Goede Herder Nederland, stelt „dat we dit verhaal in de tijd zien, het was een hele andere tijd. Mensen gingen anders met kinderen om”.

Tja… wie liggen er in de graven eigenlijk? En zijn er misschien nog wel veel meer? Metro kan nog veel meer vertellen over Meisjes van de Goede Herder. Doen we niet. Neem dit vooral tot je, als je geïnteresseerd bent en zulke docu’s trekt. Hoofdschuddend op de bank zitten, dat is wat deze kijker je belooft.

Aantal blikken uit 5: 4

Meisjes van de Goede Herder is vanaf morgen (maandag 3 juni), vier weken bij VPRO te zien om 20.25 uur op NPO 2. Vanaf morgen kan de reeks ook helemaal gestreamd worden op NPO Start.

Spoedeisende hulp opent op tv de deuren in Op de Spoed: ‘Iets betekenen voor misschien wel de moeilijkste dag uit je leven’

Ewout Genemans kijkt mee in verslavingskliniek Zuid-Afrika: ‘Ik dronk zes flessen wijn per dag’

Reacties