Is Gerlach echt de laatste boer bij Schiphol? ‘Last’ van de gemeente en van die grote gele M
Mooi dat ze nog bestaan, zo’n kleine boer als Gerlach van Beinum. Deze zeventiger uit Amstelveen geldt als ‘de laatste boer onder de rook van Schiphol’. Maar voor hoe lang is dat nog, want onteigening dreigt. Ondanks zijn leeftijd peinst Gerlach er nog niet over om te stoppen, hij weet niet anders. Nieuw was wel dat hij de televisiecamera op zijn terrein en in huis toeliet.
Die camera was van Aliona van der Horst en Luuk Bouwman. Zij maakten een film van vijf kwartier, simpelweg Gerlach geheten, en die werd vorig voorjaar in Amstelveen een groot scucces. Die dappere boer („akkerbouwer is het eigenlijk”) trok naar verluidt in de plaatselijke bioscoop meer bezoekers dan de laatste James Bond-film No Time To Die. Metro kon daarom niet anders dan benieuwd zijn voor de tv-rubriek Blik op de Buis. KRO-NCRV zendt Gerlach vanavond uit.
Boer in het (stikstof)nieuws
Boeren die al dan niet noodgedwongen moeten stoppen, is natuurlijk nog eens actueel ook. Dat heeft vooral te maken met stikstof. In het geval van boer Gerlach zien we een ‘gevalletje’ azen op zijn land voor het grote geld.
Gerlach van Beinum was een jaar of 14, 15, toen hij zo’n zestig jaar geleden de boerderij van zijn zieke vader overnam. Hij moest wel en vader overleed al snel. De boerderij van de jonge boer werd een nieuw houten huisje, waarin hij nog altijd woont. Het werd gebouwd in het ‘grote niets’. Moet je nu eens zien. Het bord ‘aardappelen te koop’ van Gerlach’s Aardappelparadijs – zo heet zijn winkeltje – staat bijna tegen de snelweg aan. Het boeren leven speelt zich nu af bij een superdruk Schiphol. Het houten huis is ingeklemd tussen een Shell Station, distributiecentra en een McDonald’s-vestiging die tot diep in de nacht geopend is.
Onvervalste slow-tv
De film Gerlach, over een nog altijd humoristische boer, is onvervalste slow-tv geworden. Eigenlijk past het helemaal niet meer bij de huidige snelle tv-tijd. Maar ja, in Amstelveen vraten ze het en Metro eigenlijk ook wel. Je komt er bijna van bij, hoe zeer je ook met Gerlach te doen krijgt.
We zien hem keuvelen over zijn akkers. Kromgebogen („reuma sinds ik 27 was”), de handen vaak op de rug. Op z’n ongetwijfeld knokige knieën frunnikt hij in zijn prut. Gerlach begint elke dag om half 6 te werken, maar eenzaam is hij nooit. In de middag staat hij in zijn winkeltje en dan „heeft hij reuring”. In huis zien we een vaste telefoon met een draaischijf. Gerlach draagt soms een spijkerbroek en een hedendaags leren jack in plaats van een overall, maar de kapper heeft hij schijnbaar al even niet gezien. Het liefst zou hij leven als zijn kat, als een prins en onbezorgd.
Maar ja, zorgen zijn er wel. Het veranderende klimaat en daardoor zeiknatte akkers willen zijn oogsten nog weleens verpesten. En dan zijn er dus nog die instanties die hem willen onteigenen, met name de gemeente Amstelveen.
De boer tegen de gele M
De film neemt ons onder meer mee naar rechtzaak nummer elf, zo schat de boer zelf. Een advocaat en zijn broer Boudewijn staan hem bij. In dit geval is hamburgerketen McDonald’s de tegenpartij. Boer Gerlach eist dat de grote gele M om twaalf uur ‘s nachts sluit. De herrie is hem te gortig en officieel hoort de fastfoodbuur in de nacht dicht te zijn. Wat de rechter moet zien uit te vissen: wanneer begint de nacht eigenlijk officieel? Onderliggend gaat het in dit zaakje, maar ook in de film in z’n algemeen, om belangen. De gemeente Amstelveen denkt daarbij, vindt de boer, vooral aan zichzelf en aan de belangen van McDonald’s.
Hoe dit nu verder moet en eindigt? Daarvoor moet je Gerlach maar gaan kijken natuurlijk. Na de vijf kwartier ‘langzaam-televisie’ zien we de boer in elk geval nog steeds kromgebogen op een akker sloffen. En de net geplukte aardbeien „smaken weer lekker”.
Aantal blikken uit 5: 3,5
2Doc: Gerlach is vanavond (donderdag 13 juni) om 22.18 uur te zien bij KRO-NCRV op NPO 2. Terugkijken kan via NPO Start.
The Tattooist of Auschwitz, waargebeurde lovestory onder gruwelijke omstandigheden
De Mooiste Dag: Katja Schuurman, een crash en een slachtoffer dat niets van haar wil weten