Erik Jonk Televisie 30 apr 2024, 18:21

Leestijd: 4 minuten

Onno ontdekte: opa zat in de oorlog bij het verzet, rest van de familie heulde met de vijand

Soms lees je iets en denk je: wát een verhaal. Het verhaal van Onno Blom is er zo eentje. Deze schrijver ontdekte dat zijn opa tijdens de Tweede Wereldoorlog in het verzet streed. Echter, zijn overgrootvader sloot zich aan bij de NSB. Net zoals de rest van de familie, heulde hij met de vijand. Vanavond komt dit verbazingwekkende verhaal tot leven op tv.

In de ban van Goed en Fout is de treffende titel van een vierluik die door BNNVARA vanaf vanavond richting Dodenherdenking op 4 mei (waar nogal wat om te doen is) wordt uitgezonden. Metro bekeek met veel belangstelling de eerste aflevering voor tv-rubriek Blik op de Buis.

Familie tijdens de oorlog verscheurd

Lees, verbaas en huiver, als je vooraf wilt weten wat je met dit verhaal In de ban van Goed en Fout over de oorlog te wachten staat. Het was geen geheim, maar wel een verborgen geschiedenis die de familie van schrijver Onno Blom tijdens de oorlog verscheurde. Zijn grootvader, Jan Blom, zat tijdens de Tweede Wereldoorlog in het verzet. Zijn overgrootvader echter, Johan Blom, zat met zijn vrouw en zeven zoons en dochters bij de NSB, de Nationaal Socialistische-Beweging. Plat gezegd: dat was de heel andere kant.

Als jongen vond Onno in de studeerkamer van zijn vader, hoogleraar Nederlandse geschiedenis Hans Blom, een houten kistje van opa Jan. Het kistje was gevuld met foto’s van soldaten, zijn identiteitskaart van de Binnenlandse Strijdkrachten en zijn vervalste persoonsbewijs. Wat had Jan Blom tijdens de oorlog precies meegemaakt? En wat gebeurde er toen hij zich aansloot bij de gewapende verzetsgroep De Duif in Friesland?

Geen contact meer tijdens de oorlog

Middenin de oorlog brak Onno’s opa met zijn ouders, broers en zussen. Hij wilde niet worden verraden door zijn eigen familie die zich aan de vijand had verbonden. Maar wat sprak die Blommen aan in die NSB? Waarom bleef het grote, hechte gezin de beweging tot het bittere einde trouw? Duidelijk is wel dat overgrootvader Johan sinds 1910 een goedlopende limonade- en spuitwaterfabriek in Den Haag had. Vermoedelijk gingen de zaken door de toestand in de wereld slechter tot misschien wel dramatisch en – zie kader – de NSB beloofde juist economische voorspoed. Het zou er mee te maken kunnen hebben.

Samen met zijn eerder genoemde vader gaat Onno op zoek naar het goede en foute verleden van zijn familie. Bijzonder: die Hans Blom was dus historicus en van 1996 tot 2007 ook directeur van het NOID, het Nederlands Instituut voor Oorlogs Documentatie. Desondanks spraken de twee eigenlijk nooit over de oorlog. Sterker: alle Blommen en nazaten na de Tweede Wereldoorlog niet; en dat 75 jaar lang. De familie leek een vrolijke bedoening, alsof er nooit iets gebeurd was. Hans Blom in In de ban van Goed en Fout: „Maar verboden terrein was het ook niet of zo.”

Het spoor van opa Blom en terug naar Westerbork

Onno en Hans duiken de archieven in om de ledenregisters van de NSB te raadplegen en de strafdossiers van hun familieleden te bestuderen. Onno volgt niet alleen het spoor van opa Jan naar Friesland, maar ook van diens beste vriend, verzetscommandant Philip Pander. Hoe liep het af met de mannen van De Duif toen Pander door de Duitsers werd gepakt?

Ondanks dat de oorlog in de familie onbesproken bleef, waren twee zussen van opa Jan, Map (100 jaar!) en Door (97), bereid om terug te gaan naar Westerbork (ook daar was een indrukwekkende docu over), het kamp waar zij na de bevrijding als foute Nederlanders werden opgesloten. Het kamp ook waar hun vader Johan Blom overleed. De vraag nu: weten Onno en Hans het zwijgen te doorbreken?

Uitgebreid aan de slag gegaan

Duidelijk is dat Onno Blom met het maken van In de ban van Goed en Fout geen half werk heeft afgeleverd. Na het zien van de eerste aflevering vraagt deze kijker zich echter af of vier avonden ‘drie kwartier docu’ niet wat aan de al te lange kant is. Had één film van anderhalf niet volstaan? Twijfel, twijfel… Zo’n beladen onderwerp als Blom over de oorlog binnen zijn eigen familie uit het niets ontdekte, verdient natuurlijk ook wel alle aandacht. Wat dat betreft zetten we de tv woensdagavond toch maar weer aan en is deze Metro-kijker toch íets te benieuwd naar wat er nog komt.

Aantal blikken uit 5: 3

De vierdelige serie In de ban van Goed en Fout start vanavond (dinsdag 30 april) om 22.37 uur en is tot en met vrijdag elke avond te zien bij BNNVARA op NPO 2.

Dichter bij Anne Frank: wat schreef zij in haar dagboek op plekken die ze doorkraste?

Naar de Nationale Herdenking op de Dam? Dan moet je een plek reserveren

Reacties