Erik Jonk Televisie 12 jan 2024, 18:12

Leestijd: 4 minuten

Ooit juichten Groningen en heel Nederland nog om de vondst van aardgas

Winfried Baijens had het niet beter kunnen plannen, als het op tv over aardgas gaat. Net nu het aardgasveld deze week door de kou van de waakvlam ging – Groningers zijn woest – komt zijn documentaire De aarde beeft van Andere Tijden (NTR) vanavond op televisie.

Puur toeval natuurlijk, want De aarde beeft werd gepland omdat de winning van aardgas in Groningen na 60 jaar was stopgezet. We weten allemaal waarom. Dat laatste was ook de reden dat inwoners van de provincie Groningen deze week baalden. Wat was de toezegging van het stoppen van gas omhoog halen nog waard?

Gaskraan Groningen gaat dicht

Ja, de gaskraan in Groningen gaat dit jaar defintief dicht (‘maar nog geen reden tot feest‘, schreef Metro al). Winfried Baijens dook in de geschiedenis om er vier afleveringen De aarde beeft van te maken. De jeugd van Baijens speelde zich af in Zeeland („Zeeuwen veren net als Groningers telkens weer op”), wat hem inspireerde om eerder een docuserie over de watersnoodramp in 1953 te maken. Metro richt de blik nu op aardgas, voor de tv-rubriek Blik op de Buis.

Let op, aardgas vormt de hoofdmoot van De aarde beeft, dat kan moeilijk anders met zo’n titel. Maar Winfried Baijens wil in vier maal vijftig minuten veel meer laten zien. Groningen is meer dan gas, zo is zijn mening (en dat van de Groningers ongetwijfeld net zo zeer). Metro concentreerde zich tijdens het kijken van de eerste aflevering wel op aardgas. Ook dat kon moeilijk anders. De titel: Schokkend veel gas.

Iedereen juichte om aardgas

Na jaren van aardbevingen, scheurende huizen, mopperende tot radeloze Groningers en een tergend langzame afhandeling van schadevergoedingen, is het amper meer voor te stellen. Eind jaren vijftig juichte heel Groningen, nee heel Nederland, toen het op dat moment grootste gasveld van Europa werd aangeboord. De vondst in Groningen zou tientallen jaren de motor van de Nederlandse welvaartsstaat worden. ‘Nederlands nationale turbo-koe, geboren in Slochteren’, werd het ook wel genoemd.

Moet je je voorstellen dat dit alles begon onder het land van boer Boon uit Kolham, na eerdere niet succesvolle boringen bij Thesinge. Hield die agrariër een dikgevulde portemonnee aan het aardgas over? Welnee. Boon is geen rijke sjeik geworden, hij bleef gewoon boer Boon die een vergoeding voor het gebruik van zijn land kreeg. Verder moest hij „gewoon verder gaan met dorsen”.

Loze woorden voor Groningen

Misschien heeft hij er zijn boerenschouders destijds over opgehaald en ‘was het niet anders’. Maar het lijkt wel een aftrap van alle niet zo fraaie dingen die er in de geschiedenis van het gas in Groningen gebeurden. Heeft de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) ooit tegengeluiden geduld? Dacht het niet. De politiek? Talloze woorden over begrip, over dat het beter moet, maar ondertussen…

Bijzonder dat een Groninger muziekgroepje, met de schitterende naam De Tuutjefloiters, tientallen jaren geleden al een soort van protestlied over het aardgas maakte. ‘We zakken, we zakken, geen mens houdt dat nog tegen’, stond er in de songstekst. Winfried Baijens zoekt de zangeres van toen op.

‘Als dit in Den Haag gebeurt…’

Eigenlijk kennen we de mening van de mensen uit Groningen inmiddels wel. Dat stoort in De aarde beeft echter niet, helemaal niet zelfs. Baijens laat in elk geval echte Groningers aan het woord. Zo zegt een vrouw vol overtuiging: „Als dit in Den Haag gebeurt, dan wordt het als de sodemieter opgelost. Wij Groningers denken: het wordt misschien wel opgelost, maar dat is een verkeerde inslag. Je moet van je afbijten. Daardoor ben ik assertiever geworden, maar zo was ik van nature niet.”

Winfried Baijens steekt de hand ook in eigen boezem: „Toen Groningen scheurde, keek de rest van Nederland toe. Ook de meeste mediamensen zoals ik. De problemen zitten diep, dieper dan de scheuren in de huizen.”

Aantal blikken uit 5: 4

De aarde beeft is vanaf vanavond vier vrijdagen om 20.30 uur te zien bij de NTR op NPO 2.

Over Mijn Lijk start met crematie Zoë: ‘Wat ben je als je je kind verliest?’

Met dank aan ‘mooie dame’ en Bouke Scholten is Elvis Presley nog springlevend

Sor doet mee aan Wie is de Mol? en zat in z’n eentje te juichen toen hij het hoorde

Reacties