Madelon de Goffau Televisie 26 jan 2024, 10:28

Leestijd: 3 minuten

Alles en iedereen hetzelfde door algoritmes? ‘Veel mensen zijn best wel lui’

Hoe we ons kleden, wat we eten en hoe we onze huizen inrichten. Grote delen van ons leven worden bepaald door algoritmes, zei journalist Doortje Smithuijsen in de uitzending van talkshow Op1 gisteravond. En dus begint alles steeds meer op elkaar te lijken. „Veel mensen hebben ook niet heel veel zin om een eigen smaak te ontwikkelen.”

Op social media duikt hij plotseling overal op: de razendpopulaire Stanley Cup, een grote waterfles met een rietje. De flessen gingen viraal op TikTok en plotseling komen ze overal tevoorschijn.

Dat gebeurt ook op veel grotere schaal, legt journalist Doortje Smithuijzen in Op1 uit. „Ik woon in Amsterdam. Je hoeft maar door centrum te fietsen en je ziet iedereen in de rij staan voor dezelfde soort winkels. Daar worden dan bepaalde frietjes of koekjes verkocht bijvoorbeeld, die op TikTok heel hard gaan.”

Parfum ruiken door TikTok

Ook de 10-jarige zoon van Op1-presentatrice Fidan Ekiz sleepte zijn moeder mee naar de nieuwste TikTok-hype. „Hij kwam vorige week met: ‘Ik wil Jean Paul Gaultier’. Dus wij langs bij een drogist. We liepen binnen en ik zei: ‘Hij wil gewoon even ruiken’. Toen zei de drogist: ‘Mevrouw, u bent vandaag al de zoveelste met een jong kind dat even wil ruiken omdat het viral gaat’.”

Maar niet alleen kinderen worden sterk beïnvloed door de algoritmes van sociale media. Volwassenen doen er net zo hard aan mee. „Omdat die algoritmes wereldwijd zijn, richten we wereldwijd onze huizen op dezelfde manier in. Allemaal een visgraatvloer, allemaal een stalen deur”, zegt Smithuijsen.

Techbedrijven sturen je voorkeur door algoritme

Daarin worden we gestuurd door grote techbedrijven, legt tech-commentator Ben van der Burg uit. „Amazon weet precies wie allemaal een visgraatvloer heeft gekocht. En dan kom jij daar, op zoek naar een vloer. Dan weten ze dat jij dat bent en ze hebben een heel profiel van je. Je komt uit Amsterdam, en je hebt zwart in je huis, want je hebt al dingen gekocht. Dan sturen ze je dus in een fuik en uiteindelijk denk je: ik koop toch die visgraat.”

Je koopt iets in de veronderstelling daar zelfstandig voor te kiezen, maar dat blijkt vaak niet het geval, zeggen de gasten aan tafel. „Ik denk: ik ben een kunstenaar, ik ben artistiek. Dus ik doe dat niet, ik kies namelijk iets geks. Dat denk ik hè?”, zegt actrice en theatermaakster Romana Vrede. „Ik kies dan poederroze gordijnen. Kom ik vervolgens bij een andere actrice thuis, die heeft ook poederroze gordijnen. Dus ook de mensen die denken dat ze uniek zijn, zoals ik, zitten toch in een algoritme.”

Zelfde algoritme als miljoenen anderen

Dat is het geheim van algoritmes, legt Smithuijsen uit. „Ze zijn heel goed in jou het gevoel geven dat jij een keuze maakt. ‘Dit is nou net iets voor jou, die gordijnen.’ Maar dat denken met jou tegelijk miljoenen andere mensen.”

Wil je dat nou niet? Dan ligt de oplossing in het kritisch zijn op wat je voorgeschoteld wordt, stelt Van der Burg. „Dat je gaat onderzoeken: waarom krijg ik deze video te zien? Daar moet je kritisch op zijn, en even doorzoeken, even verder reiken.”

Erbij willen horen

Volgens Smithuijsen zit dat niet in de aard van veel mensen, zei ze in Op1. „Wat we ook niet moeten onderschatten is dat veel mensen gewoon best wel lui zijn en ook niet heel veel zin hebben om een eigen smaak te ontwikkelen en het gewoon heerlijk vinden als ze een visgraatparket hebben en anderen dat ook hebben. Dat ze kunnen denken: zie je wel, ik hoor erbij.”

Kandidaat komt met één seconde verschil in De Slimste Mens-finale

Verlichtingsbedrijf Signify schrapt duizend banen, zegt topman

Reacties