Isabella van den Berg Televisie 22 apr 2023, 09:18

Leestijd: 4 minuten

Alberto Stegeman over mishandelingen op Groningse zorgboerderij: ‘Heftigste undercover-zaak ooit’

Het nieuwe seizoen van Alberto Stegeman’s Undercover in Nederland begint met wantoestanden op een zorgboerderij in het Groningse Wedde, een zaak die begin dit jaar het nieuws bereikte. In de uitzending van Op1 van gisteravond bleek het Stegeman’s heftigste onderzoek tot nu toe te zijn.

Stegeman startte het onderzoek naar aanleiding van noodkreten van oud-medewerkers van de Groningse zorgboerderij Aurora Borealis. De gehandicapte bewoners zouden structureel worden vastgebonden, bekogeld en geslagen, zonder enige ingreep van de inspectie.

Oud-medewerkers trokken aan de bel: ‘Willen dat er bewijs komt’

De bevindingen van Stegeman in Undercover in Nederland leidden tot een grootschalige politieactie. De zaak kwam eind vorig jaar aan het rollen, en eerder dit jaar is de zorgboerderij gesloten. Morgen verschijnt het eerste deel van het gedetailleerde verslag van Stegeman in Undercover in Nederland op SBS6. In achttien jaar is dit de ergste undercover-zaak die Stegeman heeft meegemaakt. „De mensen die daar wonen zijn weerloos. Ze kunnen vaak niet praten, zitten in een rolstoel. Ze hebben daar jarenlang gewoond en zijn slachtoffer geworden van fysieke mishandelingen, emotionele mishandelingen en afschuwelijke vernederingen.”

Het verhaal kwam bij Stegeman terecht doordat oud-medewerkers bij hem aan de bel trokken. „Zij zeiden: ‘Wij willen dat dit naar buiten komt’. Er was heel weinig bewijs, maar zij wilden dat dat bewijs er kwam. Wat ze vertelden kon ik niet geloven.” Zo hadden de oud-medewerkers van de zorgboerderij verteld dat een oude mevrouw buiten moest werken, en als ze dat niet goed deed, legden medewerkers slakken en onkruid in haar bed. Iemand anders moest als straf twee uur lang buiten staan, als vogelverschrikker, aldus Stegeman in de uitzending van Op1. Hoe ze binnen konden komen bij de zorgboerderij legt hij uit: „Een collega is binnengekomen met een soort snuffelstage. Ze zei dat ze een carrièreswitch wilde maken en heeft er uiteindelijk vijf dagen meegelopen. We kunnen wel een jaar uitzenden van wat we daar in die paar dagen hebben gezien.” Stegeman maakt duidelijk dat de mishandelingen continu en structureel voorkwamen.

Op1 vertoont beelden van mishandelingen en vernederingen

In Op1 wordt een stukje laten zien waarin medewerkers een bewoner vernederen. „Je wordt er heel verdrietig van, en ongelofelijk boos”, aldus Stegeman. „Deze opnames hebben we al even en ik heb ze ook vaker gezien, maar de gedachten stoppen nooit. Laat ik maar meteen zeggen: de cliënten die daar woonden, zijn nu weg. De zorgboerderij is gesloten en er zijn zes mensen aangehouden. Dit bestaat nu dus niet meer, maar misschien nog wel ergens anders.”

Hoe had deze zorgboerderij kunnen bestaan? Deze vraag wordt opgegooid in Op1. Stegeman legt het uit: „Op het moment dat je in Nederland een zorgboerderij wil beginnen met minder dan tien werknemers, moet je dat melden bij de inspectie Gezondheidszorg & Jeugd en dan kun je beginnen. Deze zorgboerderij stond sinds 2007 geregistreerd.” Het grote punt, volgens Stegeman, is dat er geen controle plaatsvindt. „Wat hier gebeurde, gebeurde al jaren en de inspectie is nooit langs geweest. Wij weten dat er tot 2020 twee meldingen zijn gedaan over deze zorgboerderij, maar de inspectie zegt dit niet terug te kunnen vinden in hun systeem.”

Op een zorgboerderij in Groningen werden gehandicapte bewoners zowel fysiek als mentaal mishandeld. @AlbertoStegeman: ‘’Het grote punt is dat er gewoon geen controle plaatsvindt. Wat hier gebeurde, gebeurt al jaren en de inspectie is daar nooit wezen kijken.’’ #Op1 #BNNVARA pic.twitter.com/WqB2XQnUgl

— Op1 (@op1npo) April 21, 2023

Stegeman doet een boekje open

Stegeman doet nog een boekje open. „De medewerkers beschrijven hun diensten in dagrapporten. In die dagrapporten staan de mishandelingen gewoon beschreven. De inspectie heeft die dagrapporten nooit ingezien. Dus als de inspectie daar vanaf 2007 al niet heeft meegekeken, dan hebben ze dat op andere plekken ongetwijfeld ook niet gedaan. Laat dit geval een exces zijn, maar hoe is het op andere plekken geregeld?” De inspectie zou niet de mankracht hebben om overal bezoeken uit te voeren en reageren alleen op signalen, aldus Stegeman, die een schriftelijke reactie heeft ontvangen.

Advocaat Gerald Roethof, die ook aan de talkshowtafel van Op1 zit, denkt dat de beelden van Stegeman’s programma verschil kunnen maken in het strafrechtelijke proces tegen de verdachte medewerkers. „Als deze beelden op de zitting worden getoond, zal dat enorme impact hebben. Ook op de strafmaat. Het zal de straf verzwaren.” Wat moet er nu gebeuren, volgens Stegeman? „Er moet een discussie op gang komen over de controle van de zorg in het algemeen. Als je naar een zorginstelling gaat die overal staat aangeschreven, verwacht je toch dat de toezicht op orde is. Dat moet onder een vergrootglas.”

Op1 helemaal terugkijken kan via NPO Start.

Geld maakt (niet) gelukkig: Loïs (22) verdient ruim 5500 euro per maand