Erik Jonk Televisie 12 dec 2022, 17:01

Leestijd: 5 minuten

Tukker Jurriën trouwde Tunesische Marwa: zij is dood en hij zit negen jaar vast, hoe zat dat nou?

Een jonge gast uit Twente die de liefde in Tunesië zocht en dacht te vinden, zit al negen jaar in een ijskoude cel. Jessica Villerius zou Jessica Villerius niet zijn als ze niet eens tot op de bodem uitzocht wat daar aan de hand was. Want klopt het allemaal wel? Vanavond kun je het zien in haar documentaire 2Doc: Het Laatste Woord.

Natuurlijk bedacht Jessica Villerius niet uit zichzelf om het drama rond Jurriën ten Cate uit Almelo, nu 31 jaar, te gaan uitzoeken. Daar was een hartverscheurende e-mail van zijn moeder Trees voor nodig. Net zo natuurlijk: Villerius ging grondig te werk. Dat zagen we eerder in De Kinderen van Ruinerwold. Die docu leverde Jessica Villerius en de kinderen die lang van de buitenwereld werden afgesloten, een Gouden Televizier-Ring op (en eerder al 5 sterren in Metro‘s Blik op de Buis). In deze rubriek gaat Erik Jonk in op opvallende of nieuwe programma’s van reguliere omroepen en streamingdiensten. Deze keer is dat 2Doc: Het Laatste Woord.

Hoe zit / zat de zaak van Tukker Jurriën?

Het was liefde op het eerste digitale gezicht. De licht-autistische Jurriën ging online op zoek naar een liefde, en zocht daarvoor specifiek op sites waar islamitische vrouwen westerse mannen ontmoeten. Hij trof daar de mooie, slimme Marwa. Een razendsnelle verloving volgde en binnen een paar maanden ook het huwelijk. Maar kort na het feest komen al snel de eerste barsten; de sfeer binnen het huwelijk is niet bepaald vrolijk en van lichamelijk contact is geen enkele sprake. Nooit. Voor de trouwerij, als Jurriën vijf keer naar Tunesië reist, moet hij telkens twee hotelkamers boeken. Eén voor hem, eentje voor haar. Oh ja, of hij ook Marwa’s studeerkosten kon betalen. En haar nieuwe laptop.

Als de Nederlandse IND hun verzoek voor een toeristenvisum afwijst, waardoor Marwa niet naar Nederland mag reizen, barst de bom. Op 27 december 2013 krijgt het jonge stel ruzie in een Tunesische hotelkamer in Hammamet en Marwa eindigt na een val van driehoog op de stoep van het hotel. Was het zelfmoord, een val, een duw, of is Marwa door Jurriën over de balustrade naar beneden gegooid? Justitie is er zeker van: Jurrien is schuldig. Er is nauwelijks bewijs en de verklaringen rammelen – zo leert de documentaire van Jessica Villerius ons – maar toch wordt de dan 22-jarige verdachte uit Almelo veroordeeld. Hij krijgt twintig jaar gevangenisstraf en heeft daarvan eind volgend jaar nog maar de helft achter de kiezen. Je begrijpt: een gevangenis in Tunesië, dat is geen hotel. In de cel van de Twentenaar is het ‘s nachts tussen de 3 en 5 graden. Schrijnend: hij heet al jaren geen Jurriën meer, maar gevangene PH4300.

De kritische blik van Jessica Villerius

Zo’n verhaal is nou koren op de molen van filmmaker Jessica Villerius. Zij nam de veroordeling van haar landgenoot kritisch onder de loep. Villerius en haar team reisden af naar Tunesië om antwoorden te krijgen. Antwoorden op vragen als wie Marwa was, wat de mogelijke scenario’s waren, of er sprake is van tunnelvisie bij de Tunesische recherche. En hoeveel waarde er gehecht kan worden aan de laatste woorden die Marwa zou hebben uitgesproken.

Jessica Villerius zelf over ‘de zaak’ en 2Doc: Het Laatste Woord: „Op 2 mei 2017 ontving ik een hartverscheurende e-mail van de moeder van Jurriën. Of ik alsjeblieft naar de zaak van haar zoon wilde kijken. Inmiddels zijn we ruim 5,5 jaar verder en weet ik zeker; hier is iets gruwelijk misgegaan. Bij een onnatuurlijke dood moeten er altijd drie scenario’s worden onderzocht: moord, zelfmoord of een ongeluk. In het geval van Marwa’s dood blijkt nu alleen het scenario van moord te zijn onderzocht, waardoor Jurriën al geen schijn van kans had nog vóórdat de rechtszaak überhaupt begon.”

Kop als een oorwurm

Natuurlijk hoeven we als tv-kijker niet zomaar alles voor waar aan te nemen van wat Jessica Villerius ons via de buis laat weten. Maar dat zij gedegen te werk gaat, moge duidelijk zijn. Ze laat onder meer genoemde moeder Trees, stiefvader Erik, Jurriëns broer Karsten en zus Marin aan het woord. Maar ook de andere kant. Namens de familie van Marwa spreekt een tante.

De Nederlandse tak liet de bruiloft in Tunesië overigens links liggen. Men wilde niet dat Marwa’s familie de indruk zou krijgen dat met het huwelijk werd ingestemd. Moeder Trees vond het meteen al niets: „Ik waarschuwde Jurriën direct. Ik zei ‘pas op, misschien trouwt ze niet met je omdat zij zoveel van je houdt. Stel het uit’. Nee, het voelde niet goed.” Trees realiseerde zich ook dat zij een kind van 22 niet aan de stoelpoten kon vastbinden. Over die trouwerij nog een bijzondere tegenstelling. Zus Marin zag beelden: „Marwa liep rond met een kop als een oorwurm. Dat zag er niet goed uit.” Marwa’s tante zag ‘een feestende vrouw met open blik’.

Jessica Villerius mocht Jurriën niet zien

Jurriën in de gevangenis ontmoeten. Dat was de wens van Jessica Villerius, maar die is tot op heden niet uitgekomen. Verzoeken om hem te bezoeken werden telkens geweigerd of helemaal genegeerd. De docu-maakster moet het doen met brieven van de gevangene. Hij stuurt die sinds 2015 en daarin beantwoordt hij ook kritische vragen. In Villerius’ zoektocht zien we ook twee advocaten van Jurriën, een Nederlandse en een Tunesische. De Nederlandse advocate noemt het sporenonderzoek van 2013 karig. „Of zeg maar gewoon flut.”

Of Jessica Villerius een paar stappen verder of zelfs tot de waarheid komt? Dat gaat we over de docu van ruim 50 minuten niet vertellen natuurlijk. Wel kunnen we verklappen dat zij een reeks aan onderzoeksfouten en onlogische beslissingen vindt. Villerius ziet twijfel, maar vooral verliezers en heel veel verdriet. 2Doc: Het Laatste Woord is daarmee op z’n minst uitgebreid en intrigerend. Zo indrukwekkend als De Kinderen van Ruinerwold is deze productie niet. Maar het is amper eerlijk meer om ooit nog iets van Jessica Villerius’ hand met die titel te vergelijken.

2Doc: Het Laatste Woord is vanavond om 20.25 uur te zien bij BNNVARA op NPO 2. Ook kun je kijken via de documentairesectie van BNNVARA.

Aantal blikken: 3,5 uit 5

Docu over weggelopen scheldende tiener Luc (15) interessant… maar wat moet je met zo’n gast?