Nikki Veerbeek
Nikki Veerbeek Televisie 26 okt 2022, 
Leestijd: 4 minuten

Bijzonder verhaal in Op1: vrouw raakt bevriend met man die haar baby vermoordde en haar hand afhakte

maurits chabot op1
Maurits Chabot, schrijver van het boek.

Het klinkt als een ongeloofwaardig scenario: bevriend raken met de man die je baby vermoordt en je hand afhakt. Toch is het een van de waargebeurde verhalen uit het boek van Maurits Chabot, waarin hij schrijft over onwaarschijnlijke vriendschappen. Hij schoof gisteren aan bij Op1 om hierover te vertellen. 

Met Over de Kloof hoopt hij een „tegengif” te vinden voor de polarisatie die momenteel in de samenleving gaande is. Hij vond Emmanuel en Alice, de hoofdrolspelers uit dit hoofdstuk, in Rwanda. Van dit ongelooflijke verhaal maakte hij in samenwerking met de EO en hulporganisatie World Vision een gelijknamige documentaire.

Conflict tussen Hutu’s en Tutsi’s

Chabot vertelt dat er in Rwanda in 1994 twee bevolkingsgroepen lijnrecht tegenover elkaar komen te staan: de Hutu’s en de Tutsi’s. „Over het algemeen geloven de Hutu’s dat de Tutsi’s, een kleine elite in Rwanda, zo’n 10 procent van de bevolking, doelbewust het land ondermijnen. Dat zij het geld, de politiek en de instituties in handen hebben. Dat die eropuit zijn de Hutu’s eronder te houden.”

Dat verhaal gaat Emmanuel als kind al geloven. Een sleutelscène speelt zich af als hij nog op de basisschool zit. Een leraar vraagt de paar Tutsi’s in de klas op te staan en zegt: „De Tutsi’s zijn een hele kleine minderheid, maar zij besturen het land, zij hebben het geld en zij hebben het hier voor het zeggen.” Vanaf dat moment gelooft Emmanuel niet meer dat zijn klasgenoten simpelweg jongens en meisjes zijn. „En daar begint die haat”, vertelt Chabot. „Om te begrijpen hoe hij in die haat gaat geloven, om te begrijpen hoe hij tot verschrikkelijke wandaden in staat is, moet je met hem in gesprek gaan. Proberen inzichtelijk te maken hoe dat leven van de rails loopt.” 

Het conflict gaat van kwaad tot erger. Uiteindelijk dragen soldaten Emmanuel op om Tutsi’s te vermoorden. Als hij in eerste instantie weigert, beginnen de soldaten op hem schieten. Dit zorgt ervoor dat Emmanuel zelf begint met moorden en zo komt het tot de bewuste dag waarop hij Alices negen maanden oude baby vermoordt, haar hand afhakt en haar in haar gezicht snijdt. In de gevangenis komt Emmanuel in gewetensnood en neemt hij contact op met Alice.

‘Hij was de allereerste die om vergeving kwam vragen’

Alice in de documentaire: „Ik heb heel veel gebeden tot God, dat er iemand om vergeving zou komen vragen. Ik geloofde eigenlijk niet dat ik in staat zou zijn om iemand te vergeven die mijn familie en mijn kind vermoordde. En mij zo heeft verminkt. Maar ik kon hem vergeven, omdat hij de allereerste was die om vergeving kwam vragen.”

Dat deze onwaarschijnlijke vriendschap uiteindelijk is ontstaan, houdt volgens Chabot niet in dat Alice niet getraumatiseerd voor het leven is. „Al die mensen hebben natuurlijk een bepaalde reis doorgemaakt. Het is niet dat ze een dag later alweer denken: ‘Nou, we zijn weer vrienden. Het is allemaal vergeten.’ Daar is een heel lang traject aan vooraf gegaan. Trauma’s, PTSS.”

Chabot bij Op1: ‘Vergeving gebeurt niet van de een op de andere dag’

De schrijver vertelt dat de vergeving gefaseerd verloopt. „De eerste stap is dat ze überhaupt weet wie dit haar heeft aangedaan. Dat wist ze eerst nog niet. Ze vreest dat alle Hutu’s het kwaad zijn. Ze gaat naar buiten, ziet een buurman die een Hutu is, aan de overkant nog iemand, aan het dorpsplein ziet ze een Hutu. Iedereen kan het kwaad zijn. Op het moment dat Emmanuel naar haar toekomt en zegt: ‘Ik heb dat gedaan, ik heb het op mijn geweten.’ Dan is het kwaad één man geworden: Emmanuel. Die man kan ze vragen stellen.”

Dat doet ze niet meteen: Alice valt flauw op het moment dat Emmanuel haar inlicht. „Sterker nog: ze ligt tien dagen in het ziekenhuis. Ze komt bij en voelt dan de behoefte om die vragen te stellen. Dat is een cruciale stap. Klinkt zo futiel, maar zij wil weten wat er is gebeurd.”

Wat volgens Chabot ook cruciaal is bij de vergeving, is dat Emmanuel niet meer van mening is dat alle Tutsi’s de vijand zijn. „En dat Alice nu zelf haar verhaal kan vertellen. Zeggen wat het met haar heeft gedaan, hoe ze met haar leven en wonden omgaat. Wat het voor haar betekend heeft. Vervolgens kiest ze voor die vergeving, maar dat is na al deze voortrajecten. Niet zozeer om hem te vergeven, maar voor zichzelf. Dat zeggen al die acht slachtoffers: ‘Het gaat me niet zozeer om die dader, ik wil zelf niet meer die gif, haat en wrok in mijn lijf.’” 

Kijk de aflevering van Op1 terug via NPO Start. 

Floor Jansen heeft borstkanker: ‘Ik dacht dat ik gezond was’

Foutje gezien? Mail ons. Wij zijn je dankbaar.

Het beste van Metro in je inbox 🌐

Meld je aan voor onze nieuwsbrief en ontvang tot drie keer per week een selectie van onze mooiste verhalen.