Erik Jonk Televisie 12 sep 2022, 08:49

Leestijd: 6 minuten

Nederland is vol: ‘ticket vliegreis moet véél duurder’… maar we vliegen zo graag

Bij het nieuwe tv-programma Nederland is vol had je op voorhand kunnen denken: dat gaat over de crisis rond asielzoekers. Maar nee: presentator Jeroen Pauw laat zien dat ons land op meer manieren ‘vol is’. Gisteravond trapte Pauw af met het belichten van de vele vliegreizen die er boven Nederland worden gemaakt. Eén gast was zeer stellig: een ticket voor een vliegreis moet véél duurder worden. Maar ja…

Aardig onderwerp natuurlijk in een tijd waarin ‘we’ overal iets van vinden. Daarom is Nederland is vol deze keer het onderwerp van Blik op de Buis. In deze Metro-rubriek bespreekt Erik Jonk nieuwe of opvallende tv-programma’s van de reguliere omroepen en streamingdiensten.

Detail na het zien van het serieuze programma van BNNVARA: NPO zond vervolgens ‘gewoon’ Floortje naar het einde van de wereld uit.

Forse cijfers om Nederland is vol af te trappen

Jeroen Pauw slingerde bij zijn eerste aflevering eerst een flinke reeks feiten door het beeldscherm om aan te tonen hoe vol Nederland dan wel niet is. Dat we na Malta het dichtstbevolkte land van Europa zijn bijvoorbeeld. Ook op nummer 2: we hebben de meeste personenauto’s per vierkante kilometer. De grootste haven van Europa is Rotterdam. We staan in de top 3 van het aantal luchthavens en hebben met Schiphol op Londen en Parijs na de grootste van ons continent. Nederland heeft Europa’s grootste vleesindustrie en is – na de VS – de grootste landbouwexporteur ter wereld. Filerijden? CO2- en stikstofuitstoot? Allemaal top 3. En we hebben de ongezondste lucht van Europa…

En nog eentje: wereldwijd nemen voorspellingen over bevolkingsgroei af. Op sommige plekken krimpt de mensen-populatie al. In Nederland geldt een ander verhaal. Hier blijft het aantal inwoners groeien, tot meer dan 20 miljoen over een halve eeuw. „Ons succes heeft een prijs. Maar wat is de balans tussen welvaart en welzijn?”, vraagt Jeroen Pauw zich in Nederland is vol af. „We willen graag vliegen én een gezondere wereld. Als de wereld verandert, moeten wij dat dan ook?”

Nederland blijft doorgroeien als het gaat om Schiphol, onze vleesindustrie, toerisme of vrachtverkeer. @Jeroenpauw onderzoekt samen met @Sanderheijne de grenzen aan onze groei op diverse vlakken. ‘Nederland is Vol’ vanaf 11 september om 21:20 uur bij @NPO1 https://t.co/Cjm3NkFNoF

— BNNVARA (@BNNVARA) September 1, 2022

Vliegen: 71 miljoen reizigers via Nederland

Vliegen en de duizelingwekkende cijfers van ons land, daar ging het gisteravond in Nederland is vol om. De komende weken komen andere onderwerpen aan bod, zoals de vleesindustrie en – volgende week – ‘Nederland vol met dieren’. Schiphol heeft mega-cijfers, liet Jeroen Pauw zien. Voor corona passeerden in 2019 – al dan niet door een overstap – 71 miljoen passagiers onze luchthaven. „We halen allerlei mensen naar Schiphol die hier eigenlijk niets te zoeken hebben”, gooide schrijver Ties Joosten er meteen maar in. Joosten schreef De Blauwe Fabel, een boek waarin hij probeerde aan te tonen hoe zeer KLM profiteert van onze gezamenlijke liefde voor ‘de zwaan’. Maar ja, doe je daar zomaar iets aan? Joosten vindt dat zelf ook een lastige: „Als er niet meer op Schiphol wordt overgestapt, dan zal dat ergens anders gebeuren. Daarmee blijft de CO2-uitstoot hetzelfde.”

Nederland is vol gaat echter over Nederland, dus terug naar hier. Veel luchtvaartkenners komen aan bod. Minister Mark Harbers van Infrastructuur en Waterstaat bijvoorbeeld. Luchtvaartdeskundige en voormalig piloot Benno Baksteen. Maar ook luchtvaarteconoom Rogier Lieshout, TUI-baas van Nederland Arjan Kers en directeur Marjolein Demmers van Natuur en Milieu. Veel voordelen van vliegen komen aan bod (‘goed voor de economie’, ‘we kunnen op pad’). Maar natuurlijk ook de flinke nadelen als geluidsoverlast en luchtvervuiling.

Dorp jarenlang ‘gegijzeld’ om tweede Kaagbaan

Zo is er een man die verhuisde van Hoofddorp naar Burgerveen en amper meer kan slapen (Catzand in Zeeland was een beter idee geweest). Hij overweegt opnieuw te verhuizen. Schrijnend is het verhaal van dorpelingen uit Rijsenhout. Het dorp wordt al jarenlang ‘gegijzeld’ omdat er in afwachting van een mogelijke tweede Kaagbaan niets mag worden gebouwd. Die start- en landingsbaan heeft overigens niets te maken met onze minister van Financiën, Sigrid Kaag. Maar Rijsenhout loopt leeg en is nu doods. Minister Harbers belooft in Nederland is vol dat hij binnen een termijn van maanden („binnen 12 maanden”) een uitslag voor de Rijsenhouters heeft.

‘De samenleving wil vliegen, niet Schiphol’

Wat echt aanspreekt in Nederland is vol en de rode draad uiteindelijk: wij Nederlanders vliegen nu eenmaal graag. En Schiphol gaat daar helemaal in mee, ziet Ties Joosten. „Schiphol gaat voor 1 miljard euro een nieuwe terminal bouwen.” Onze nationale luchthaven wil alleen maar uitbreiden, ziet hij. Van minder vluchten, ook al gaan we vanaf volgend jaar meer belasting over vliegen betalen, komt zo niets terecht.

Benno Baksteen werpt tegen: „De samenleving wil vliegen, niet Schiphol.” Dat is natuurlijk in de lijn van de gedachte over drugscriminaliteit: zolang Nederlanders ladingen drugs gebruiken, zal dat circuit bestaan. Minister Harbers: „Als hier minder wordt gevlogen, dan wijkt de Nederlander uit naar vliegvelden in Duitsland.” TUI-baas Kers probeert nog aan te geven dat zijn vakantiemaatschappij niet meer op bestemmingen binnen 700 kilometer vliegt. Maar dat een gezamenlijke aanpak met bijvoorbeeld de aanbieders van treinverkeer ontbreekt. Terechte Nederland is vol-vraag van Jeroen Pauw: „Is treinen eigenlijk wel te duur? Of is vliegen misschien te goedkoop?”

Dat laatste is aan de hand natuurlijk. TUI-baas Arjan Kers treffend: „Waar zou je een vrijgezellenavond in Barcelona vieren?” Het antwoord is er. Een schonere lucht willen we allemaal, maar een vrijgezellenavond in Barcelona pak je de Nederlander niet af. Zo zijn we, dus we gaan zonder even aan het milieu te denken juichend richting de tapas.

Nederland is vol een beetje te vol met gasten

Ties Joosten vat samen: „Onbegrijpelijk dat we hier samen niet tot de conclusie kunnen komen dat vliegen echt veel te goedkoop is. Jeroen, je vertelt net zelf dat je regelmatig naar Curaçao vliegt. Waarschijnlijk doet één tripje qua stikstof meer dan je hele verdere jaar bij elkaar. En dat kost dan een paar honderd euro of iets meer. Het staat in geen verhouding met de schade die je met alles wat je de rest van het jaar doet veroorzaakt. Dan kunnen we toch niet tot een andere conclusie komen dat dat de luchtvaart veel te goedkoop is? En dat er in eerste instantie een prijsprikkel nodig is om het naar beneden te krijgen?” Maar ja… vertel dat maar eens tegen de ‘vrijgezellers’ van Barcelona. En heel veel andere Nederlanders.

Jeroen Pauw heeft met Nederland is vol een heel aardig programma bedacht. Je wordt geen denkrichting opgeduwd, om verschillende ‘kanten’ aan het woord komen. Daar ligt ook meteen het enige probleem: niet alleen Nederland is vol, ook zijn programma. Er schuiven binnen een uur wel héél veel mensen aan. Zo is er een voormalig stewardess die alleen aan een grappige anekdote toe komt. En verder voor niets naar de tv-studio is gekomen. Maar verder? Prima, goeie kijkkost voor de komende weken.

En zo schakelde NPO na Nederland is vol moeiteloos over naar Floortje naar het einde van de wereld. Floortje Dessing kan tegen die planning natuurlijk niets doen, maar zij vloog daarvoor naar Guinee in West-Afrika. Dessing trok 483.000 kijkers en dat zijn er voor haar programma weleens meer geweest. Toch een gevalletje vlieg- en kijkschaamte na het zien Jeroen Pauw?

Aantal blikken uit 5: 3,5.

De uitzending van Nederland is vol kun je nog terugkijken.

Zeer opmerkelijke start Het Jaar Van Je Leven, maar wordt dat 365 dagen leuk?