Nikki Veerbeek
Nikki Veerbeek Televisie 29 aug 2022, 
Leestijd: 5 minuten

Kijkers Zomergasten onder de indruk van ‘traumaspecialist met trauma’s’ Bessel van der Kolk

bessel van der kolk zomergasten
Bessel van der Kolk in Zomergasten.

De Nederlands-Amerikaanse psychiater en traumaspecialist Bessel van der Kolk (79) schoof gisteravond aan in de laatste aflevering van Zomergasten. Kijkers vonden het een indrukwekkende aflevering, maar er klinkt ook kritiek. 

Van der Kolk werkt al ruim veertig jaar met trauma’s als seksueel misbruik, huiselijk geweld of PTSS. In 2014 kwam zijn boek The Body Keeps the Score (in het Nederlands vertaald als Traumasporen) uit. In deze internationale bestseller betoogt hij dat ons brein trauma weliswaar kan verdringen, maar dat ons lichaam nooit liegt. 

Een traumaspecialist met trauma’s

In de aflevering van gisteravond komen zijn werk als traumaspecialist, maar ook zijn eigen trauma’s ter sprake. Van der Kolk is, zoals hij dat zelf noemt, een wounded healer. „Het duurde vrij lang voordat ik ontdekte dat ik zelf ook een wounded healer was. De meest goede therapeuten weten dat ze therapeut worden om met hun echte achtergrond bezig te zijn. Dat wist ik heel lang niet, eigenlijk.” De meerwaarde van een wounded healer is volgens hem dat je begrijpt waar mensen doorheen zijn gegaan. „Je moet echt weten wat het is om heel bang te zijn, heel boos te zijn en om je heel verlaten te voelen. Dat zijn hele belangrijke dingen om zelf ervaren te hebben om een goede therapeut te worden.”

Van der Kolk vertelt onder andere over de keer waarbij hij door een aantal mannen in zijn buurt werd overvallen. Daarbij werd hij gestoken en bloedde hij hevig. Terwijl het gebeurde en hij dissociatie ervoer, dacht hij: „Dit bestudeer ik, wat interessant. Nu gebeurt het mij.” Hij bedacht zich tijdens het incident dat hij vroeger goed kon tekenen. „Ik dacht: als ik naar huis ga, kan ik hun gezichten tekenen en dat aan de politie geven. Dan zullen ze hen arresteren. Maar ik kwam thuis en was vergeten dat ik al dertig jaar niet meer had getekend. Ik kon volkomen niet tekenen. Maar ik was heel erg kalm, omdat ik een idee in mijn hoofd kreeg dat ik er iets mee kon doen.”

Het fragment waarin Van der Kolk hierover vertelt:

Advies van Van der Kolk

Van der Kolk heeft via Zoom advies gegeven aan mensen die in Kiev verstopt zaten in de metro. „Het voornaamste wat ik tegen ze zei is: je moet dingen samen blijven doen. Je moet samen maaltijden bereiden, voor je kinderen lezen, de was doen”, vertelt hij. „Als je getraumatiseerd bent, dan voel je je fysiek zo hulpeloos. Trauma is uiteindelijk een fysieke ervaring.” Abbring: „Maar wat kunnen die mensen doen als ze daar in zo’n tunnel zitten?” „Ze kunnen koken, ze kunnen het bed opmaken, ze kunnen zingen, samen muziek maken. Je moet wat doen om de verbinding met andere mensen gaande te houden”, antwoordt Van der Kolk. 

Hij schuwt meer controversiële methoden als MDMA-therapiesessies niet. De traumaspecialist vond dat hij het zelf ook moest proberen. „Heel interessant voor mij.” Alle getraumatiseerde patiënten kwamen hem toen opzoeken, vertelt Van der Kolk. „Ik voelde alle ellende die ik over veertig jaar heb gezien. Ik lag daar en dacht: is dit een partydrug? Ik voelde me overweldigd.” 

Controverse in de Volkskrant 

Het optreden van Van der Kolk was niet onomstreden. Sceptici noemen zijn ideeën controversieel. Afgelopen zaterdag verscheen er een opiniestuk in de Volkskrant, waarin gesteld wordt dat hij „onjuiste en potentieel gevaarlijke ideeën heeft”. Toen Abbring de kritiek in de aflevering aansneed, zei hij daarop dat de brievenschrijvers zelf onderzoek zouden moeten doen en dat ze dan niet aan zijn conclusies zouden twijfelen. 

Kijkers onder de indruk, maar wel klachten over de verstaanbaarheid

Veel kijkers waren onder de indruk van het optreden van Van der Kolk. „Misschien moet ik deze uitzending eerst een beetje laten bezinken. Indrukwekkend, interessant en bovenal emotioneerde deze uitzending me enorm. Dank!”, schrijft een kijker. Een ander: „Vind laatste Zomergasten van 2022 bijzonder leerzaam. Traumaspecialist Bessel van der Kolk was ook openhartig over zichzelf (werd dienstweigeraar uit angst om te genieten van het het doden…). Hij pareerde de kritiek van onder andere Peter van Koppen in de Volkskrant overtuigend.”

Wel klonken er op Twitter veel klachten over de verstaanbaarheid van Van der Kolk. „Het is vast heel interessant, maar ik kan de beste man niet verstaan. Echt niet. Ik hoor halve woorden. Voor de duidelijkheid, ik kan Janine Abbring heel goed verstaan“, werd er bijvoorbeeld gezegd. 

https://twitter.com/MarcelKolder/status/1564011933191258117?s=20&t=aeUNQuRNuTyCuDMzikNOQw

https://twitter.com/janmersbergen/status/1563959227940585473?s=20&t=aeUNQuRNuTyCuDMzikNOQw

Dit is het laatste seizoen Zomergasten van Abbring

Dit seizoen van Zomergasten is hiermee ten einde. Presentator Humberto Tan beet het spits af en in de weken daarop waren hoofdeconoom van ABN Amro Sandra Phlippen, media-ondernemer Derk Sauer, dichteres Lieke Marsman, en muzikant en tv-gezicht Raven van Dorst te gast.

Aan eind van de aflevering onthulde Abbring dat ze stopt met de presentatie van Zomergasten. Ze was met zes seizoenen na Peter van Ingen de langstzittende Zomergasten-presentator. 

Wil je Zomergasten terugkijken? Je vindt de uitzending met Bessel van Kolk op NPO.

Radio-dj Giel Beelen: ‘Ik stop ermee’

Foutje gezien? Mail ons. Wij zijn je dankbaar.

Het beste van Metro in je inbox 🌐

Meld je aan voor onze nieuwsbrief en ontvang tot drie keer per week een selectie van onze mooiste verhalen.