Julia Osendarp Televisie 13 jul 2021, 12:50

Leestijd: 2 minuten

Documentaire over het lot Westerse IS-vrouwen: ‘We waren jong en naïef’

Veelal Westerse IS-vrouwen zitten gevangen in Koerdische kampen. Filmmaakster Alba Sotarra portretteerde voor haar documentaire The Return – Life after ISIS de IS-bruiden en hun beweegreden. Ook gaat ze op zoek naar antwoord op de vraag: ‘Wat moet er met deze vrouwen gebeuren?’

Vanuit de Westerse cultuur kijken we met argwaan en wellicht boosheid naar de vrouwen die overliepen naar de terroristische organisatie ISIS. Deze groepering staat bekend om gruwelijke jihadistische daden. Het gaat om een beladen vraagstuk. De Westerse IS-vrouwen die vanuit Europa naar Syrië verhuisden voor een leven als IS-strijder, belandden uiteindelijk in kampen. Het gaat om meer dan 60.000 moeders en kinderen.

Sigrid Kaag: Ik heb zelf niet om aanpassingen documentaire gevraagd

IS-vrouwen vertellen verhaal in documentaire

De Spaanse filmmaakster Alba Sotarra filmde twee jaar lang in het Koerdische kamp Al-Roj, ten noordoosten van Syrië. Westerse landen trekken hun handen van de IS-vrouwen af en de landen van herkomst weigeren hen terug te halen. Landen als Canada, de Verenigde Staten, Groot-Brittannië, Duitsland en Nederland houden de vrouwen liever in het Midden-Oosten. Daar worden ze in dit geval overgelaten aan de Koerdische bevolking.

Sotarra interviewde verschillende IS-vrouwen, soms in tranen en vol spijt. Een daarvan is de Engelse Shamima Begum. Ze werd bekend in de media doordat ze op vijftienjarige leeftijd met twee schoolvriendjes Londen verliet en naar Syrië reisde. Daar trouwde ze met een Nederlandse ISIS-terrorist en kreeg drie kinderen. Haar kinderen stierven alledrie. Ze verloor haar Engelse staatsburgerschap nadat ze tijdens interviews met Britse journalisten weinig berouw toonde. Later verklaarde ze dat haar pro-ISIS-uitspraken onder dwang waren.

Filmmaakster kreeg toegang tot Koerdische kamp

In de documentaire zoekt Sotarra naar beweegredenen en de denkwijze van de vrouwen. Het zoeken naar een doel of verlangen naar aandacht, drijven veelal jonge en naïeve meisjes klaarblijkelijk naar het Oosten. Halsoverkop verlieten ze, naar eigen zeggen nadat ze propaganda via social media lazen, hun thuisland.

De filmmaakster presteerde het om de vrouwen van dichtbij te filmen. Ze kreeg toegang tot het kamp vanwege haar connectie met Koerdische strijders in Syrië. Eerder maakte ze over hen de film Commander Arian. In maart 2019 begon ze aan het filmen van The Return – Life after ISIS . In eerste instantie bleken de vrouwen zeer gesloten en denken of voelen ze nauwelijks. Daarnaast was vrijuit spreken lastig, doordat andere vrouwen in het kamp die wel trouw bleven aan ISIS, druk uitoefenden.

The Return: Life After Isis. Een verbluffende docufilm. De maakster moet ongelooflijk veel toegang hebben gehad. Ook een lang en verbijsterend gesprek/confrontatie met ‘Kimberly’, een van de Nederlandse jihadisten die nu nog in Syrie zitten. Stil van. https://t.co/IlJ7zr9gbh

— Arjen de Wolff (@adewolff) June 18, 2021

Nederlandse vrouwen en ISIS

Ook ziet de kijker in de documentaire de Koerdische activist Sevinaz Evdike die de IS-vrouwen helpt bij het verwerken van hun trauma’s. Onder meer een gesprek tussen haar en de Canadese Kimberly maakt indruk. Evdike confronteert haar met de mogelijke gruwelijkheden die haar man aanrichtte. Kimberly lijkt zich geen kwaad bewust. In de documentaire verschijnen meerdere Nederlandse vrouwen.

The Return – Life after ISIS is vanavond te zien op 22.55 uur op NPO 2. Ook is deze documentaire online te bekijken vanaf 20.00 uur vanavond.

Na Goudse IS-bruid Ilham B, willen meer IS-vrouwen terug naar Nederland