Erik Jonk Televisie 10 mei 2021, 17:30

Leestijd: 8 minuten

Erik Dijkstra: ‘Finale Per Seconde Wijzer is de Champions League der quizzen’

Voor de tweede keer in het 54-jarige (!) bestaan van tv-quiz Per Seconde Wijzer wordt vanaf vanavond een finaleweek gespeeld. Presentator Erik Dijkstra vindt het een prachtige afsluiting van het seizoen. „Je ziet deze week de allerbeste deelnemers en donderdag uiteindelijk de aller-, állerbeste.”

Het klinkt als de tijd van zwartwit: Per Seconde Wijzer verscheen in Nederland in 1967 op de buis. Het was er ook wat jaren niet, maar sinds 1989 is het er altijd. Kees Driehuis werd met 29 presentatiejaren ‘de man van Per Seconde Wijzer’. Sinds augustus 2018 zit Erik Dijkstra achter de beroemde tafel met de klokjes voor de verliezers. Metro schoof voor de finaleweek (Per Seconde Wijzer: De Strijd) op het Mediapark in Hilversum bij de voormalige Tukker (Glanerbrug) aan de bewuste quiztafel aan.

Rust in de studio van Per Seconde Wijzer

Zes best ontspannen finalisten, vier mannen en twee vrouwen, lopen rond in de studio en de ‘deelnemerskantine’. Sowieso heerst er rust op de televisievloer, dezelfde rust die het programma elke avond uitstraalt. De finalisten scoorden het afgelopen seizoen het beste in hun eigen categorie: Tegenwoordige tijd, Geschiedenis, Kunst en Cultuur, Wetenschap en Sport. De zesde deelnemer scoorde het allerbeste van iedereen (en dus het meeste geld).

Metro spreekt Erik Dijkstra (44) tussen de derde en laatste aflevering. De hele finaleweek wordt vandaag op één dag opgenomen. Én gerepeteerd. „Elke uitzending oefenen we vooraf helemaal”, legt Dijkstra uit. Hij wijst op ene Kees, een man met een toffe baan. „Dat is test-Kees. Test-Kees is essentieel, hij repeteert met mij altijd alle vragen. Omdat we in de finaleweek ook een drukknoppenronde met twee deelnemers hebben, is er vandaag ook een test-Mieke.” Dijkstra heeft dus een lange dag te gaan. Maar daarover zeuren? Echt niet. „Ach, het is ook gewoon werk hè? Maar hartstikke leuk om te doen.”

Hier zie je test-Kees.

View this post on Instagram

A post shared by Erik Dijkstra (@erik.dijkstra)

Kees Driehuis Hoofdprijs

Negen vragen per ronde, maximaal vier rondes per deelnemer en dan eventueel met een paar duizend euro op zak naar huis. In de Per Seconde Wijzer-finaleweek staat vooral de eer op het spel. Dijkstra: „En de enige echte Kees Driehuis Hoofdprijs en een horloge met inscriptie. Een uniek exemplaar.

Voor de tweede keer is er een finaleweek met een eindwinnaar. Is het een welkome aanvulling, vind je?

„Ja, wij denken van wel. Per Seconde Wijzer speel je individueel. Je speelt in je eentje tegen de seconden. Je speelt het spel helemaal uit of niet, dat is de vraag. Ik merk onder de deelnemers dat ze toch wel bezig zijn met De Strijd. Ze vragen meteen of ze er nog kans op maken. Je belandt dan toch een beetje in de Champions League der quizzen.”

Je bent er in september alweer drie jaar bij. Is Per Seconde Wijzer al onder je huid gaan zitten?

„Ik vind het sowieso heel leuk en ik merk dat deze tafel steeds meer mijn eigen plek is geworden. Let wel hè, Kees Driehuis presenteerde het bijna dertig jaar. Dértig. Ik vond zijn plaats overnemen best spannend, want je stapt in grote schoenen. Alsof er opeens iets niet klopte in dit decor.”

Ter promotie speelde Erik Dijkstra in september een Per Seconde Wijzer-vraag met Fidan Ekiz in De Vooravond.

Je lijkt me een type dat weet wie er in 1990 bij FC Twente in de spits stond…

„Zeker. Ronald de Boer. En Youri Mulder.”

Erik Dijkstra kun je er in een pubquiz bij hebben

Haha, het was eigenlijk geen vraag, meer een constatering op weg naar de vraag of je op allerlei gebied veel feitenkennis hebt.

„Ik ben wel een generalist en heb geschiedenis gestudeerd. Ik weet wat van film en van kunst. Omdat ik de krant lees en het nieuws volg, zou ik de categorie Tegenwoordige Tijd ook wel kunnen spelen. Wetenschap is voor mij een lastige categorie. De pakketten met vragen krijg ik vooraf al thuis en daar oefen ik mee. Ook voor de tsunami aan gekke uitspraken natuurlijk. Maar ik merk dat wetenschap voor mij dan het moeilijkst is. Ik ben ook heel slecht in natuurkunde en scheikunde enzo. Van wetenschap leer ik het meest, maar over het algemeen ben ik best een feitjesman. Bij een pubquiz kun je mij er wel bij hebben.”

Je hebt een trouw publiek met tussen de 400.000 en 500.000 kijkers. Zijn die over het algemeen oud of zit ik er dan naast?

„We doen in ieder geval moeite om het programma wat jonger te maken, bijvoorbeeld met jongere kandidaten. Zo’n Lies die in de finaleweek zit, is 31 jaar en ook trouw kijker. Wat we weten is dat er veel studenten kijken. Van de week speelde er een jongen sportvragen, dat was een gast van 22. Dat gebeurt gelukkig nu wat vaker. Vroeger hadden deelnemers een baard, ze werkten bij de bibliotheek en liepen in het weekend over het Pieterpad. Die hebben we nog steeds hoor. We zijn echter actiever op zoek naar jonge kandidaten en meer vrouwen. Graag zouden we ook meer kandidaten hebben met een niet-westerse achtergrond. Dat zou ik leuk vinden, iedereen is welkom in Per Seconde Wijzer.”

View this post on Instagram

A post shared by Erik Dijkstra (@erik.dijkstra)

Stukje beleefdheid in Per Seconde Wijzer

Waarom spreek je iedereen met U aan eigenlijk en met meneer en mevrouw? Dat doe je ook bij die student van 22.

„Dat is zo gegroeid in het programma, maar ik vind dat er op televisie wat dat betreft wat andere wetten gelden. Het is op een bepaalde manier chique, het hoort erbij. Toen ik Op1 presenteerde sprak ik ook iedereen met U aan, tenzij je iemand op een gegeven moment echt goed kent. Dan ga je tegen Peter R. de Vries niet meer meneer De Vries zeggen. Bij de kandidaten van Per Seconde Wijzer hoort er ook een stukje beleefdheid bij. Bovendien vind ik dat ik één lijn moet trekken, anders is het rommelig.”

Terug naar die jongeren. Die kijken meer naar De Slimste Mens, lijkt het. Maar dat is voor hen toch niet per se leuker?

„Het kan te maken hebben dat De Slimste Mens expliciet voor bekende Nederlanders is. Of min of meer bekende Nederlanders. Per Seconde Wijzer is nu eenmaal voor onbekende Nederlanders, net als Twee voor Twaalf, maar dat vind ik juist de grote charme ervan. Iedereen kan meedoen en dat kan bij De Slimste Mens niet. Ik heb er zelf ook ooit aan meegedaan…”

Ik wilde niet over je trauma van de tweede plaats beginnen.

„Een trauma van hier tot Tokio ja, haha. Maar die bekende Nederlanders vind ik een horde en ik vind sowieso dat er te veel BN’ers op televisie zijn. Dat hoeft toch niet altijd? Ik moet er niet aan denken dat ik hier de hele tijd met bekende Nederlanders zit. Dat is alleen bij een jubileumfeestje gebeurd, toen mocht ik zelf ook meedoen.”

En?

„Gewonnen natuurlijk! Van Koos Postema. Maar ik vind het bij Per Seconde Wijzer essentieel: een gewoon spel voor gewone mensen.”

Per Seconde Wijzer vs De Slimste Mens

Een van de finalekandidaten opperde net dat de winnaar van Per Seconde Wijzer een plek in De Slimste Mens zou moeten verdienen.

„Kijk, dat zou ik leuk vinden. De Slimste Mens is een prachtig programma, maar er is ook iets waar ik een beetje moeite mee heb. In Per Seconde Wijzer is een antwoord goed of het is fout. That’s it. Bij De Slimste zou je als vraag ‘noem vijf trefwoorden die te maken hebben met Per Seconde Wijzer’ kunnen krijgen. Dan is het mogelijk dat je vijf goede antwoorden geeft, maar dat de redactie vijf andere trefwoorden heeft uitgekozen. Dat vind ik een beetje lastig aan die quiz, een teer punt. Ik moet ook toegeven dat ik soms hoor dat mensen Per Seconde Wijzer best moeilijk vinden. Maar dat vind ik er een beetje bij horen. We hebben een kennisquiz die ook wel wil uitstralen dat er wat moeite voor gedaan moet worden. Wie hier de vierde ronde wint, het maximale, die weet echt veel. Daar mag wel waardering en respect voor zijn.”

Verbaast of verrast het je hoeveel mensen weten?

„Natuurlijk. Ik zei al dat ik geschiedenis heb gestudeerd, maar ik heb geschiedeniskandidaten gehad die echt alles, maar dan ook echt álles wisten. Dat is indrukwekkend hoor.”

De finalisten die Metro sprak (je leest ze donderdag, red.) geven aan dat de drempel om mee te doen eigenlijk niet zo hoog is. Ze raden iedereen aan mee te doen.

„Zeker. Dat het net over moeilijk ging, hoeft niemand af te schrikken. Het is nou ook weer niet supersupermoeilijk. Op de BBC heb je University Challenge. Als ik daarnaar keek, dan wist ik van een hele uitzending twee dingen. Da’s andere koek. De drempel is hier inderdaad niet te hoog, maar we schipperen. Het is niet te moeilijk, maar ook weer niet te makkelijk.”

Doe mee, geef je op!

Een halve eeuw Per Seconde Wijzer op de buis, dat zal niet zomaar en voorlopig niet verdwijnen toch?

„Ik hoop het. Al is het voor mezelf omdat ik het geweldig vind om te doen. Het is ook heel eervol omdat het zo’n instituut is. Voor mij is het ook prettig dat ik er nog een heleboel dingen naast kan doen. We blijven nog even, dus tegen elke lezer zou ik willen zeggen: doe mee, geef je op! Je moet eerst een test doen, een soort proefwerk en dat is helemaal niet eng. En mocht je je zorgen maken: als je het proefwerk niet haalt, dan kom je ook niet op televisie.”

De finaleweek van Per Seconde Wijzer De Strijd is vanavond tot en met donderdag om 20.00 uur te zien op NPO 2. Terugkijken doe je hier.

Petit Chateau met zusjes Meiland is wel okay, maar Martien wordt gemist