Claartje Vogel Geld & Carrière 1 jul 2019, 07:30

Leestijd: 5 minuten

Begroet jij collega’s met een hand, kus of een boks?

Elke maandag helpt Metro je carrière op weg met verhalen over de arbeidsmarkt. Vandaag: ongemakkelijke begroetingen op het werk.

„Ik ben al een paar keer expres te laat gekomen voor de gemeenteraad, omdat ik geen zin heb om 73 gemeenteraadsleden te kussen.” Dit vertelde de Franse burgemeester Aude Picard Wolff van Morette aan de krant Le Dauphiné Libéré. Nee, die vergadering vond niet toevallig altijd plaats op 1 januari. Terwijl we in Nederland op het werk meestal ‘goedemorgen’ roepen, kussen collega’s in bepaalde delen van Frankrijk en Wallonië elkaar dagelijks.

In veel culturen is elke dag zoenen en handen schudden met collega’s heel normaal, vertelt auteur Frank van Marwijk van het boek Lichaamstaal. „In delen van Zwitserland, Frankrijk of Italië is het collegiaal om elkaar ’s ochtends te zoenen”, vertelt hij. „Dat vinden wij gek, want in Nederland benadrukt het juist afstand. Bij ons geef je iemand een hand als je hem nog niet kent en een zoen als je elkaar wel kent maar lang niet gezien hebt of feliciteert. Je partner geef je waarschijnlijk wel een kus als hij of zij thuiskomt, maar met collega’s doe je dat niet.”

Hoeveel zoenen?

Kortom, de waarde van een begroeting is anders. Ook als het gaat om het aantal kussen bij een felicitatie of begroeting. „Over het algemeen geldt in Nederland: hoe intiemer, hoe minder zoenen”, zegt hij. „Als je iemand goed kent, dan geef je ’m één zoen. Het voelt gek om je partner of je moeder drie zoenen te geven.”

Een begroeting is veelzeggend en zorgt in een zakelijke context nogal eens voor verwarring. Er kan zelfs ophef ontstaan, als iemand besluit niet mee te doen aan de ongeschreven regel. Een handdruk kan bijvoorbeeld drie betekenissen hebben, vertelt Van Marwijk. „Een groet, een felicitatie of een afspraak die beklonken is”, vertelt hij. Als je weigert een hand te geven, zegt dat ook iets: je laat afkeur blijken. Zo kan het tenminste lijken voor de buitenwereld. Denk aan Gele Hesjes-activist Ingeborg Westerhoff, die in het nieuws kwam omdat ze weigerde premier Mark Rutte een hand te geven. Of Air France-topman Ben Smith en president-directeur Pieter Elbers van KLM, die elkaar geen hand wilden geven voor de persfoto. Veelzeggend, vond de pers, want het gerucht ging dat Smith van de Nederlandse directeur af wil.

Als je in een nieuwe bedrijfscultuur terecht komt, kan het even ongemakkelijk zijn. Stel, je loopt stage in een Frans bedrijf waar men elkaar ’s ochtends kust. „Geef eerst netjes een hand”, zegt Van Marwijk. „Mensen verwachten een enigszins gereserveerde houding van een nieuweling. Begin dus niet iedereen te zoenen, omdat je denkt dat het hoort. Laat de rest het initiatief nemen: als ze je ’s ochtends willen zoenen, laat het je dan overkomen.”

High five en boks

Begroetingen verschillen overigens niet alleen per land, maar ook per bedrijf. In de ene organisatie zoen je alleen met verjaardagen, in een ander team wordt ook gekust als iemand op vakantie gaat of een klant binnenhaalt.

En dan zijn er nog teams die elkaar aanmoedigen met high fives of een boks. Van Marwijk: „Het verschilt echt per bedrijf, ik zie geen verschillen per branche. Het verandert ook voortdurend. De knuffel is nu in opkomst.”

Met externe gasten of klanten is het soms ook even nadenken: als je elkaar eens in het halfjaar ziet, geef je dan een hand of ken je elkaar goed genoeg om te zoenen? „Je moet even zoeken en dan wordt het een houterige bedoening”, zegt de lichaamstaalexpert. Kies bij twijfel voor de hand. Want van een hand kun je nog doorgroeien naar een kus, maar van zoenen kun je niet meer met goed fatsoen terug naar de hand. „En als iemand wil zoenen, ontwijk hem dan niet. Hij bijt je oren er niet af.”

Dat is de Franse burgemeester niet helemaal met hem eens. Picard Wolff is helemaal klaar met dat gezoen. Ze stuurde de hele gemeenteraad een brief, waarin ze schrijft dat ze voortaan niet meer groet met een kus.

„Voortaan geef ik een hand”, zegt ze. „Kussen is tijdverspilling, onhygiënisch en het laat ongelijkheid tussen mannen en vrouwen zien. Mannen schudden elkaar namelijk vaker de hand, bij vrouwen is het ‘normaal’ om twee zoenen te geven.”

Cultuurverandering

Hoe we elkaar begroeten verandert voortdurend, zegt Van Marwijk. Hij wordt elk jaar weer gebeld door journalisten rond oud en nieuw. „Dan schrijven veel kranten over zoenen met collega’s. Aan hun vragen merk ik de cultuurverandering. Vijftien jaar geleden vroegen ze me: begin je links of rechts? Nu wil iedereen weten hoe je kussen kunt vermijden.”

Hoe doe je dat dan? „Neem het initiatief, steek zelf als eerste je hand uit. Maar bovenal: denk er niet te veel over na. Dat ongemakkelijke gevoel, dat hoort er soms een beetje bij.”

Wie eerst?

Meestal gaat groeten vanzelf. „Maar als je er te veel over na gaat denken, dan ga je ineens twijfelen”, vertelt Van Marwijk. Eigenlijk is zijn tip dus: denk er niet te veel over na.

Als dat nu te laat is? Zo hoort het: als jij iemand ontvangt, dan steek jij als eerste je hand uit. Je begroet iemand, heet ’m welkom. En als je weggaat, dan ben jij als gast de eerste die je hand uitsteekt om de gastheer te bedanken voor zijn gastvrijheid. „Maar je kunt het niet fout doen”, zegt Van Marwijk. „Ik doe het weleens expres verkeerd. Dat merkt niemand.”