Metro-stelling: ‘Huizen zijn om in te wonen, niet om in te beleggen’

'Als de overheid of corporaties niet zorgen voor huurwoningen dan is de enige optie dat mensen met geld dat gaan doen'

Peter Boelhouwer

Hoogleraar housing systems aan de Technische Universiteit Delft

„De stelling suggereert een beetje dat er meteen een verkeerde situatie ontstaat als iemand een woning verhuurt, maar dat is niet zo. Niet iedereen kan en wil een huis kopen, dus moeten er ook woningen beschikbaar zijn voor de huurmarkt.

Dan kun je erover discussiëren of dat moet gebeuren door particulieren, via woningcorporaties of direct door de overheid zelf. De huursector wordt nu deels aan de vrije markt overgelaten. Mijn keuze zou zijn om het deel dat niet goed door de markt wordt bediend, door de corporaties te laten verzorgen. Als de overheid of corporaties niet zorgen voor deze huurwoningen, dan is de enige optie dat mensen met geld dat gaan doen.

Het is de vraag onder welke condities dat gebeurt, en juist daar gaat het mis. Door de woningkrapte zijn de huren voor veel middeninkomens te hoog. Veel huurders zitten bovendien in onzekerheid door hun tijdelijke huurcontracten. Dat ligt niet alleen aan mensen die huizen kopen om te verhuren, maar ook aan de dubbele houding van de overheid. Enerzijds wil de overheid de huursector overlaten aan de vrije markt, anderzijds legt het allerlei beperkingen op. Zo maken ze bouwen moeilijk en zijn er weinig bouwlocaties.”

‘Huursector beter reguleren met puntensysteem’

„Om de huursector beter te reguleren zou het puntensysteem, dat is bedoeld om een redelijke verhouding tussen de huurprijs en de kwaliteit van een woning te waarborgen, uitgebreid kunnen worden. Nu loopt het systeem maar tot 145 punten (tot een huur van ongeveer 752 euro). Het zou een goed idee zijn om het in krappe woningmarktgebieden door te laten lopen tot 200 – 250, zodat mensen niet uitgebuit kunnen worden. Daar hoort dan wel een door de overheid gefinancierde lagere grondprijs bij om de belegger een redelijk rendement te geven.

De nieuwe maatregel om in sommige wijken een zelfbewoningsplicht in te voeren, juich ik toe, mits het enkel gaat om de stadsdelen waar sprake is van leefbaarheidsproblematiek door de massale opkoop en verkaveling van woningen. Ik vind het geen goed idee om de zelfbewoningsplicht in hele gemeenten in te voeren.”

‘Beleggers zijn niet de enige reden dat de huizenmarkt overspannen is’

Nic Vrieselaar

Econoom bij de Rabobank

„Een dak boven je hoofd is een eerste levensbehoefte en huizen zijn primair om in te wonen, dus ik kan me wel vinden in de stelling. Maar zoals altijd zitten er meerdere kanten aan het verhaal.

Beleggen kun je breed opvatten. Vaak gaat het over buy to let: mensen die extra huizen kopen om ze te verhuren en dus van koopwoningen huurwoningen maken. Door de hoge huur die zij doorgaans vragen, worden voormalige sociale huurwoningen of koophuizen die eerder nog betaalbaar waren, stukken duurder. Dat is in deze tijd niet wenselijk. Maar je kunt ook zeggen dat woningcorporaties ook beleggers zijn. Zij bouwen huizen om te verhuren en hun winsten gebruiken ze deels om weer nieuwe betaalbare huizen te bouwen. Daar is niets mis mee.

Het heeft iets wrangs dat de hogere prijzen ervoor zorgen dat een eigen woning voor veel mensen uit het zicht raakt, terwijl anderen haast slapend rijk worden door de boom van de huizenmarkt. De woede over buy to let snap ik daarom goed. Van bijvoorbeeld de coronavaccins, die op het begin behoorlijk schaars waren, staat de maatschappij het ook niet toe dat een aantal bedrijven of vermogende mensen ze opkopen en voor een hogere prijs doorverkopen aan mensen die het vaccin nodig hebben.

‘Meer geld op de woningmarkt doet de vraag naar huizen toenemen’

„Aan de andere kant zijn beleggers niet de enige reden dat de huizenmarkt overspannen is. De lage rente, de versoepelde leennormen voor tweeverdieners en mensen met een studieschuld, plus het afschaffen van de overdrachtsbelasting voor starters en jonge doorstromers spelen ook een grote rol. Meer geld op de woningmarkt doet de vraag naar huizen toenemen, terwijl het nauwelijks leidt tot meer aanbod in de vorm van het bouwen van meer huizen.

Ook is het goed om je te bedenken dat beleggers op de huizenmarkt niet allemaal kwaaie pieren zijn, maar gewoon mensen op zoek naar rendement. Zzp’ers bijvoorbeeld, waarvan de overheid graag wil dat ze iets aan pensioen opbouwen, en die daarvoor uitkomen bij het kopen en verhuren van panden. De fiscale behandeling van beleggen in onroerend goed is in Nederland heel gunstig – zo wordt overwaarde op een huis niet belast. Over de verandering van dergelijke fiscale spelregels moet de politiek hoognodig knopen doorhakken.”

'De woningnood is niet met een enkele maatregel op te lossen'

Henk Nijboer

Tweede Kamerlid voor de Partij van de Arbeid

„Ik ben het volmondig met de stelling eens. Speculanten en beleggers nemen steeds meer onze steden over. Zij kopen massaal panden op en vragen vervolgens torenhoge huren. Niet alleen in Amsterdam en Utrecht, maar ook in kleinere steden als Enschede, Maastricht, Groningen en Leeuwarden. Op de woningmarkt kom je er alleen tussen als je rijke ouders hebt of heel veel verdient, voor starters is het heel moeilijk.

De kern van het probleem is het falende volkshuisvestingsbeleid de afgelopen tien, twintig jaar. Ten eerste zijn er te weinig betaalbare nieuwe woningen gebouwd, mede doordat woningcorporaties last hebben van de verhuurderheffing. Die heffing was tijdelijk bedoeld, voor in crisistijd, maar is blijven bestaan. Ten tweede is er geen regulering van de vrije huursector en wordt er ook niet gehandhaafd op overtredingen. Speculanten en pandjesbazen hebben vrij spel. En ten derde komen beleggers steeds meer op omdat de rente zo laag staat en het fiscaal aantrekkelijk is om te beleggen in onroerend goed. Al deze problemen zijn het gevolg van de politieke keuze om huisvesting aan de vrije markt over te laten en daarvan zie je nu de schrijnende consequenties.”

‘Woningnood is een nationaal probleem’

„Om meer evenwicht te brengen heeft de Partij van de Arbeid in de verkiezingscampagne de Prins Bernhard-belasting voorgesteld: wij willen dat als je een huis verhuurt, je als onderneming wordt gezien en de inkomsten dus ook eerlijk belast worden. Op dit moment worden inkomsten uit verhuur maar minimaal belast.

De woningnood is niet met een enkele maatregel op te lossen: je moet voor het volledige pakket gaan. Dus voer de Prins Bernhard-belasting en de aangekondigde zelfbewoningsplicht in, maar geef woningcorporaties ook de ruimte om betaalbaar te wonen, zorg voor regulering van de huurprijzen en handhaaf op overtredingen in de vrije huursector. En Den Haag moet de woningnood niet meer aan de gemeenten overlaten, maar zelf de regie in handen nemen. Het is een nationaal probleem en daarom moet er ook een minister van Wonen terugkomen.”