Erik Jonk Opinie 20 jun 2023, 13:55

Leestijd: 4 minuten

Dat de pers ‘fee’ voor Lowlands moet betalen, da’s toch helemaal niet zo erg?

Achterste benen, ophef, ontzetting alom! De pers moet betalen voor festival Lowlands… En dat bericht kwam bij journalistiek Nederland bepaald niet goed aan. Maar eh… is dat tientje dat naar goede doelen gaat (een charity fee) eigenlijk wel zo erg? Zijn ‘wij van de pers’ niet een beetje aan het overdrijven?

Ja een nee. Bij dat laatste woordje: iedereen die principieel vindt dat een verslaggever niet hoeft te betalen als je ergens verslag van doet, moet en mag dat helemaal voor zichzelf weten. Maar toch ook ‘ja’, want – vindt ondergetekende dan – waar gaat het eigenlijk over?

‘Pers moet betalen voor Lowlands’ klopt eigenlijk niet

Eerst even over de koppen die boven elk artikel van welk medium dan ook verschenen, nadat concertorganisator MOJO bekendmaakte dat voor Lowlands 10 euro fee per persoon moet worden betaald. ‘Pers moet betalen voor Lowlands’ en ‘Media willen niet voor Lowlands betalen’ was de strekking van elke titel van een stuk. Ook Metro sprak van een boycot van de pers, moet hier eerlijk worden vermeld. De nuancering bracht Metro echter ook. Het nieuws was namelijk niet ‘dat de pers moet betalen om op het Lowlands-terrein aanwezig te kunnen zijn’. Iederéén die normaal gesproken gratis op het festival rondloopt moet betalen. Mensen van platenlabels, radiostations, partners van Lowlands… Allemaal.

Waarom MOJO tot het tientjes-besluit is gekomen, is niet zwart op wit naar buiten gebracht. Gewezen wordt wel op veel buitenlandse festivals, waar de fee al langer gangbaar is en geen journalist er meer over zeurt. In Nederland vraagt het International Film Festival Rotterdam al meerdere jaren 50 euro per verslaggever. Verder kennen we dit in Nederland volgens mij nog niet.

View this post on Instagram

A post shared by Lowlands festival (@lowlands_fest)

Het lijkt erop dat Lowlands en MOJO niet meer willen dat ‘Jan en Alleman’ maar recht denkt te hebben om gratis op het festival te zijn. Zeker weten doe ik dat niet. Als veel kleinere concertorganisator uit het verleden – concerten tot 2000 toeschouwers – ken ik het fenomeen echter wel. Je hebt opeens veel vrienden als je iets organiseert waarvoor entreetickets worden verkocht. Ik heb het dan natuurlijk niet alleen over mijn collega-journalisten.

‘Werk kunnen doen zonder te betalen’

Maar goed, achterste benen, ophef en ontzetting alom dus. ‘We betalen niet voor toegang tot bronnen’ (NOS). ‘Opmerkelijk en een ongewenste ontwikkeling’ (Algemeen Dagblad). ‘Journalisten moeten hun werk kunnen doen zonder daarvoor te betalen’ (NRC). ‘Principieel onjuist’ (Nederlandse Vereniging van Journalisten, NVJ). ‘Onze (foto)journalisten betalen niet voor bronnen of toegang tot evenementen’ (persbureau ANP). Het is een greep uit de reacties die afgelopen week volgden.

Het ANP vindt het zo belangwekkend dat vandaag zelfs een rondgang langs andere festivals werd gemaakt om de mening over betalen voor Lowlands (of het eigen festival) te peilen. Er kwam op korte reacties na niet zo veel uit: ‘Geen mening’ (Pinkpop). ‘We gaan geen toegangsheffing invoeren’ (Zwarte Cross). ‘We voelen ons niet geroepen om te doen wat een ander doet’ (The Great Wide Open). ‘Fee niet aan de orde’ (Down The Rabbit Hole).

Lekker boeien, als je niet op Lowlands bent

Nogmaals, is je principe heilig: lekker vasthouden. Maar ‘we’ doen alsof dat tientje een belangwekkende zaak is. Daar ligt de clou nou maar net: veel media – die van plan zijn Lowlands in augustus over te slaan – vinden het ‘een ding’. Verder boeit het bijna niemand. Dat bleek wel uit reacties op sociale media. ‘Lekker belangrijk als jullie een jaartje overslaan.’ En verschijnt er van Lowlands geen verslag op de site van, pak ‘m beet, het AD? Dan lees je het toch ergens anders? Geen hond die er wakker van ligt als je niet in Flevoland bent.

Wie op Lowlands aanwezig is voor een sfeerverslag, doet iets leuks, niet iets relevants of belangwekkends. Iemand die full time muziekjournalist is, denkt daar vast anders over, maar de lezer kan je (ons) wel even missen. De volgende dag gaat de zon gewoon weer op. Wie de jaarlijkse kijkcijfers op NPO 3 ziet van de uitzendingen over Pinkpop en Lowlands – waarvoor een batterij aan mensen naar Landgraaf en Biddinghuizen afreist – ziet bedroevende aantallen. Wie geen kaartje heeft gescoord, maakt het blijkbaar niet zoveel uit wat daar op die festivalweides gebeurt.

View this post on Instagram

A post shared by Lowlands festival (@lowlands_fest)

Verwend worden

Eerlijk gezegd vind ik dat we als pers door de meeste festivals altijd worden verwend. Natuurlijk mogen organisatoren blij zijn als je de buitenwereld laat weten hoe hun evenement is geweest. Maar we worden ook beloond, denk alleen al aan consumptiebonnen die je vaak mag ophalen. Ik heb nog nooit een collega gezien die thuis brood smeerde voor hij of zij richting festival ging (sorry als je de ene toch bent!). Zelf doe ik regelmatig verslag van Pinkpop en de Zwarte Cross (Lowlands zag ik alleen als, jawel, betalende bezoeker). En ik was in 2019 op Sziget in Budapest. Niet ver van het eiland had de Sziget-organisatie voor de hele week een Airbnb geregeld. In hartje centrum en nog een mooi onderkomen ook. Het was eigenlijk te gek voor woorden.

Kortom, lekker thuisblijven als je op die achterste benen staat. En anders dat tientje aftikken voor goede doelen (onbekend nog welke). Want daar hebben we het over hè? Lowlands vraagt ons niet om 250 euro te lappen om die vervolgens in hun eigen kassa te laten verdwijnen.

Een KISS goodbye of het zoveelste afscheid van een legendarisch rockkwartet?