Erik Jonk Opinie 1 mei 2023, 17:50

Leestijd: 6 minuten

Twitter snapt het nooit, maar: Soldaat van Oranje lijkt na 12,5 jaar ‘gewoon’ en is dat allesbehalve

Bij een 12,5-jarig huwelijk spreek je van een koperen bruiloft. Hoe dat bij een musical heet, geen idee. Maar feit is wel dat Soldaat van Oranje 12,5 jaar draait, zowel letterlijk als figuurlijk. Voor de gemiddelde theaterganger en musicalliefhebber is het bestaan van Soldaat van Oranje in ons land totaal gewoon geworden. Maar dat is het – natuurlijk – allesbehalve.

En dan hebben we nog een groep: mensen die niet naar deze titel gaan, maar er op Twitter op een of andere manier vaak iets negatiefs over te zeggen hebben. Dat mag uiteraard. Maar wat is het, afgunst? Of je het goed of slecht vindt, kun je dan tenslotte niet weten.

Grote reünie Soldaat van Oranje

Gistermiddag werd het 12,5-jarig jubileum van Soldaat van Oranje gevierd. Op voormalig vliegveld Valkenburg bij Katwijk, de vaste thuisbasis, kwamen onder meer zo’n 140 ex-castleden naar de musical voor een reünie. „Leuk om iedereen weer te zien, jammer dat die voorstelling er tussendoor zat”, zei een van hen nog gekscherend voor de patatkraam, die traditioneel bij elk Soldaat van Oranje-feest wordt aangerukt. Vorig jaar mei was er nog zo’n ‘partijtje’, toen vanwege de 3000ste (!) voorstelling. De reünie mondde aan het einde van de voorstelling gisteren nog uit in een soort massale flashmob, toen alle oudgedienden opstonden, meezongen en naar voren liepen.

30 april 2023 dus en 12,5 jaar. De première van Soldaat van Oranje: 30 oktober 2010… Tussendoor was er natuurlijk nog wel dat vervelende corona. Metro sprak er in september 2020 over met producent Fred Boot. „Soldaten geven nooit op“, zei de man die het voormalige bizarre idee van ‘Soldaat’ bedacht. Voormalig ja (ondergetekende vond het bijna krankzinnig, maar kwam daar in 2010 heel snel van terug), want dat bijvoeglijke ‘bizar’ kunnen we nu al heel lang voor de term succes zetten.

View this post on Instagram

A post shared by Soldaat van Oranje-De Musical (@soldaatvanoranjedemusical)

De titel geldt al jaren als het grootste musicalsucces aller tijden. Zo’n kwalificatie levert altijd veel reacties op, voor Soldaat van Oranje geldt dat nu al 12,5 jaar. Die kunnen bijzonder grappig zijn. Zo slingerde gisteren iemand nog de wereld in dat archeologen vondsten hebben gedaan van de eerste bezoekers van deze musical.

Die kan ik hebben, al ben ik zelf ook zo’n fossiel. Alleen niet opgegraven.

Metro: vijf sterren en een plus

‘Vijf sterren en een plus’ kopte ik destijds boven mijn recensie. Vijf sterren wegens goed genoeg voor het maximale aantal, zoals zo’n beetje elk medium als beoordeling gaf. De plus voor de extra ervaring: het feit dat het publiek op een enorme schijf langs de scènes draait en daarmee langs het grootste decor uit de Nederlandse theatergeschiedenis. Na het zien van de jubileumvoorstelling kan ik me mijn eigen vijf sterretjes en dat plusje nog steeds goed voorstellen. Persoonlijk was het leuk om die kop van toen jarenlang in radio- en tv-spotjes terug te horen. ‘Metro, vijf sterren en een plus’ werd uitgesproken door de mooie donkere stem van acteur Frederik Brom. Dat er gistermiddag een reünie gaande was bleek wel, want ook Brom zat weer in de zaal. Met zijn dochter, die bij de première nog te jong was om te begrijpen waarover het verhaal van Engelandvaarder Erik Hazelhoff Roelfzema gaat (of misschien nog niet eens bestond).

En zo kan de Tweede Wereldoorlog-vertelling Soldaat van Oranje altijd weer aan nieuwe mensen worden doorgegeven, zoals er voor K3 ook altijd nieuwe kinderen zijn. Scheve vergelijking misschien, maar je snapt ‘m vast. De eerder genoemde Fred Boot zei het in een feestelijk voorwoordje in de enorme foyer ook nog: „Toen ik dit bedacht, bestonden mijn kinderen nog niet. Bij de première waren zij 7 en 9 jaar. En nu? Nu zijn ze het huis uit.”

Mis: ‘Soldaat van Oranje, al 11,5 jaar de laatste voorstelling’

Allemaal hosanna dus; en terecht. Toch lees je hier en daar nog steeds wat zure tweets. „Soldaat van Oranje, oh ja, die musical die altijd maar verlengt”, is de meest geposte. Gisteren nog: „Al 11,5 jaar de laatste voorstelling.” Die laatste, van ene Martjin met een j in het midden, slaat de plank mis. Een laatste voorstelling is nog nooit aangekondigd. Maar dat verlengen? Ja hèhè… Hoe kom je anders tot 12,5 jaar? Bovendien is het niet meer dan een beproefde verkoopmethode, waarbij je telkens opnieuw reclame kunt maken. Je kunt moeilijk entreetickets voor de komende vijf jaar in de verkoop gooien. Een paar maanden tot een half jaar is bij een open einde doodnormaal. Die zalen wil je lekker vol hebben en daarna zie je als producent wel weer verder.

Ene Eddy moest gisteren ook nog even wat kwijt: „Wie gaat daar steeds naartoe?” Nou, beste Eddy, 3 miljoen mensen tot nu toe (het percentage mensen dat minstens één keer terugkeert ligt op het hoge percentage van 35 procent). Eddy vraag zich af of er maar tien mensen in de TheaterHangaar passen (niet dat hij weet dat dat zo heet), dus hij bemoeit zich met iets waar hij geen idee van heeft. Dat moet Eddy overigens zelf weten. Maar hij mag zich schrap zetten en kan voorlopig nog even doortimmeren op zijn toetsenbord: 14 miljoen Nederlanders zijn namelijk nog nooit naar Soldaat van Oranje geweest. De 25 jaar halen klinkt wel heel erg ver weg, maar de musical kan prima voort.

Speciale voorstellingen scholieren en tijd van nu

Al helemaal omdat het belangrijk is dat deze titel er is en als gezegd is dat allesbehalve normaal. Daarom is het Educatieprogramma van Soldaat van Oranje zo perfect. Middelbare scholieren zijn, ook al weer sinds 2012, welkom om speciale voorstellingen voor hen te bezoeken. Druk pratend en bewegend stappen zij vaak in trainingspakkies de bussen uit, om een uurtje later muisstil en diep onder de indruk toe te kijken. Een betere geschiedenisles van een paar uur kunnen zij niet krijgen.

Een kwart eeuw na de Tweede Wereldoorlog werd Soldaat van Oranje van Erik Hazelhoff Roelfzema als boek een bestseller. We zijn nu een halve eeuw verder, maar waar zijn verhaal over ging, is helaas weer en nog steeds actueel. Antisemitisme? Nooit weggeweest, zo lijkt het. En er zijn mensen die ene Poetin een toffe peer vinden. Zelfs in Den Haag. Dan kun je even snel twitteren over het verkopen van kaartjes en verlengingen, Soldaat van Oranje is nu nog veel te belangrijk om er niet meer te zijn.

Meer info over de jarige musical vind je hier.

Deel 2 Undercover in Nederland over ‘horror’ zorgboerderij maakt weer veel indruk: ‘Gehandicapten zijn óók mensen’