Julia Osendarp Verkeer 17 aug 2022, 19:31

Leestijd: 4 minuten

Er komt helmplicht voor de snorfiets, maar hoe zit dat met de E-bike?

Als het aan de overheid ligt, geldt er vanaf 2023 een helmplicht voor de snorfietser. Tegelijkertijd wordt de E-bike steeds populairder en kan de elektrische fiets inmiddels, met hier en daar wat hulpmiddelen, soms best hard. Even hard als de snorfiets, maar hoe zit het dan met een helm voor de E-bike?

Eerder werd al bekend dat bestuurders van scooters met een blauw kenteken, en andere snorfietsen, vanaf 1 januari 2023 een helm op moeten. Daarnaast heeft menig fietser tegenwoordig een accu in zijn vervoersmiddel zitten die ervoor zorgt dat een hij of zij tot een snelheid van 25 kilometer per uur komt.

Gisteren werd bekend dat Veilig Verkeer Nederland (VVN) een verbod wil op apparatuur waarmee mensen hun E-bike kunnen opvoeren. Met zo’n opvoerset kan een E-biker de trapondersteuning naar hogere snelheden dan de 25 kilometer per uur brengen.

Wet- en regelgeving rondom de E-bike

Gisteravond sprak Johan Derksen in Vandaag Inside, op zijn Derksen-manier, zich uit over E-bikers. „Hells Angels zijn gevaarlijk, maar alle dames op een E-bike zijn gevaarlijker.” Wilfred Genee beaamde daar dat deze fietsers hard gaan. „Je ziet in de verte een stip en voor je het weet zoeft een oud wijf uit een bejaardentehuis voorbij”, aldus Derksen. „Onverantwoord”, concludeerde hij.

De zogenoemde opvoerpakketjes zijn momenteel nog wettelijk toegestaan, meldde Veilig Verkeer. Andreas Tober, van de Hersenstichting, kaartte het hersenletsel aan, dat zich bij bijna 11.000 fietsslachtoffers voordoet. „Hoe harder je door het verkeer raast, hoe groter de kans is dat er een ongeluk gebeurt.” Het is volgens hem belangrijk dat er gekeken wordt naar de wet- en regelgeving rondom het opvoeren van de E-bikes.

Helmplicht voor de snorfietser, maar niet voor E-bike

Toevallig informeerde Metro vorige week al bij het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat over een mogelijke helmplicht voor E-bikes in Nederland. Aanleiding waren vragen waarom voor de snorfietsers straks een helmplicht geldt en voor E-bikers niet. Ze mogen immers, op papier, even hard rijden.

Een woordvoerder van het ministerie legde uit dat wanneer de maximumconstructiesnelheid van een E-bike van 25 km/u wordt overschreden, er geen sprake meer is van een elektrische fiets. „Maar van een speed-pedelec. Voor speed-pedelecs geldt een goedkeuring, helmplicht, rijbewijs, kentekenplaat en WA-verzekering.” Volgens de woordvoerder moet men voor zo’n technische aanpassing goedkeuring krijgen van de Rijksdienst voor het Wegverkeer (RWD). Over een mogelijke helmplicht voor de E-bike sprak zij: „In Nederland is weinig maatschappelijk draagvlak voor helmgebruik op de fiets.”

‘Versnipperde’ regelgeving verkeer

Ook de ANWB stond ons hierover te woord. Een woordvoerder legde uit dat de verkeersorganisatie pleit voor „integrale regels” waarbinnen „alle vervoersmiddelen een plek hebben”. Want volgens de woordvoerder versnipperen de regels momenteel doordat er voor iedere groep verkeersdeelnemers andere regels gelden.

De ANWB-woordvoerder benadrukte dat het ontbreekt aan gegevens over de verkeersrisico’s van elektrische fietsen ten opzichte van normale fietsen en snorfietsen. „Vanuit gezond verstand kan je echter al bepaalde risico’s herkennen op het gebied van snelheid en kwetsbaarheid.” Overigens wees de verkeersorganisatie erop dat de helmplicht voor snorfietsers gekoppeld is aan het gebruik van de rijbaan. Scooters met een blauw kenteken moeten namelijk van het fietspad af.

Eigen verantwoordelijkheid voor elektrische fiets

Verkeerspsycholoog Gerard Tertoolen noemt het een lastige discussie. Waarom? Hij is zelf geen groot voorstander van de elektrische fiets, maar een helmplicht voor de E-bike lijkt hem geen goed idee. „Een helmplicht ontmoedigt het fietsgebruik. En dat terwijl we fietsen belangrijk vinden, het gezond is en beter is voor het milieu.”

Tertoolen is het eens dat door de snelheid van de E-bike een valpartij harder aankomt. Maar je kunt een elektrische fiets en snorfietsers volgens Tertoolen niet met elkaar vergelijken. „Een elektrische fiets is en blijft een fiets. E-bikers moeten zich – zeker op drukke plekken – leren inhouden. Een helm geeft ze juist een gevoel van veiligheid waardoor ze dat wel eens minder snel kunnen leren. ”

Elektrische fiets wel of geen helm?

„We moeten ook verantwoordelijkheid bij de mens zelf laten en niet alles willen reguleren en opleggen”, aldus de verkeerspsycholoog. Volgens hem kunnen mensen zelf best inschatten wanneer ze een helm moeten opzetten. „Bijvoorbeeld wanneer iemand zich onzeker of kwetsbaar in het verkeer voelt. Ik ga ervan uit dat de meeste E-bikers een beschaafde snelheid rijden. Dat is ook wat ik zelf zie in het verkeer. Scooters en snorfietsers rijden in de praktijk een stuk harder. Die paar E-bikers die te hard gaan, moeten we niet als maatstaf nemen.” Overigens noemt Tertoolen de helmplicht voor snorfietsers ook „twijfelachtig”.

Wel kaart de verkeerspsycholoog aan dat we in het verkeer nog niet altijd gewend zijn aan de snelheid van de E-bikers. „Maar je kunt niet alles reguleren. Er zitten nu eenmaal risico’s aan het deelnemen aan het verkeer. Je kunt die risico’s verkleinen, maar niet uitbannen.”

Zet je schrap in het OV: personeel NS gaat – in fases – staken