‘Meer dan 50.000 geradicaliseerden in Europa’
„Als we naar Europa kijken, zijn er meer dan 50.000 radicale personen." Dat zegt Europees antiterrorismecoördinator zaterdag Gilles de Kerchove in een gesprek met De Morgen. De Kerchove betwijfelt bovendien of het lukt om jihadisten te deradicaliseren. „Iemand die zeer radicaal is, zal bij zijn ideeën blijven. Wat je wel op zijn minst moet proberen te verkrijgen, is dat de persoon geen geweld gebruikt om die ideeën te verwezenlijken."
In zijn tien jaar als antiterrorismecoördinator zag Gilles de Kerchove de terreurdreiging vooral groeien. Terreurgroep Islamitische Staat slaagt erin om elk jaar meer aanslagen in het Westen te plegen: 6 in 2014, 9 in 2015, 16 in 2016 en voorlopig 10 in 2017.
Barcelona
Dat de strijd tegen terrorisme nog lang niet gestreden is, bleek recent in Barcelona en Cambrils: 16 doden, de 8 overleden daders niet meegeteld. Meteen erna, nog twee doden in het Finse Turku. En nog enkele dagen later verwondde een man twee militairen in Brussel.
Vooral de schifting van wie er niet alleen radicaal is, maar ook potentieel gevaarlijk, is volgens De Kerchove lastig. „Mijn vraag is welke criteria je gebruikt om mensen door te schuiven van de ene categorie naar de andere? Die vragen zijn nog niet volledig beantwoord. Het is ook geen exacte wetenschap."
Beeld weerleggen
De „systematische bashing” van inlichtingendiensten, die niet genoeg gegevens zouden uitwisselen, is volgens De Kerchove niet terecht. Juist op dat terrein zijn grote stappen gezet, zegt hij. Het probleem ligt bij de analyse van de gegevens.
De Kerchove, nu tien jaar in functie, benadrukt dat het nodig is om het beeld dat Islamistische Staat schetst van de islam te weerleggen. Ook zou de islam in Europa geen ,,inmenging meer van buitenaf” moeten kennen. „Imams moeten bij ons zijn opgeleid.” Bij wie radicale ideeën heeft, moet bovendien worden bereikt dat die persoon ,,geen geweld gebruikt om die ideeën te verwezenlijken”.
AIVD
In Groot-Brittannië gaat het volgens hem om 20.000 geradicaliseerden. „Van die 20.000 is veiligheidsdienst MI5 bezorgd over 3.000 van hen. Daarvan houden ze er 500 nauwlettend in de gaten.”
België telt volgens De Kerchove circa 500 Syriëgangers en meer dan 2000 geradicaliseerden. Inlichtingendienst AIVD schatte in 2015 dat Nederland „enkele honderden” jihadisten telt en enkele duizenden sympathisanten. Het aantal Syriëgangers lag afgelopen juni volgens antiterrorismedienst NCTV op ongeveer 280.