Imre Himmelbauer Nieuws 9 okt 2017, 15:20

Leestijd: 2 minuten

300.000 mensen tekenen: ‘Sleepwetreferendum’ komt

Het heeft er alle schijn van dat het ‘sleepwetreferendum’ gaat plaatsvinden. De studenten die het initiatief namen voor het referendum over de nieuwe Wet inlichtingen- en veiligheidsdiensten (Wiv), hebben inmiddels 300.000 handtekeningen verzameld. Dat is genoeg voor een referendum.

Wiv of sleepwet?

De nieuwe Wiv moet de verouderde wetten rond de bevoegdheden van inlichtingendiensten vervangen. Die oude wetten zijn gemaakt in een tijd dat er nog vooral via de telefoon en sms werd gecommuniceerd. Inmiddels zijn velen overgestapt op communicatie over het internet.

De nieuwe wet heeft echter hevige kritiek gekregen van talloze organisaties en partijen. De Raad van State, de Piratenpartij, Denk, Bits of Freedom, Amnesty International en het College voor de Rechten van de Mens is slechts een kleine greep uit de organisaties die kritiek hebben geuit op de nieuwe wet.

De kritiek gaat vooral over de ruime bevoegdheden van de diensten. Nu moeten zij nog heel gericht zoeken en aftappen, maar met de nieuwe wet mogen de AIVD en MIVD ook hele woonwijken aftappen en onderzoeken. Dat is volgens critici een sleepnet, vandaar ook de naam ‘sleepwet’. Ook de tijd dat informatie bewaard mag worden stemt velen ontevreden. Informatie mag met de nieuwe wet namelijk tot drie jaar blijven liggen. Ter vergelijking: in ons buurland Duitsland moet men informatie al na drie maanden weggooien.

Of toch niet?

Dat gaat dus meer dan 300.000 mensen te ver, wat genoeg is om een raadgevend referendum te organiseren. Toch bestaat er twijfel over of het referendum er wel komt. Ten eerste moet nog de geldigheid van alle handtekeningen getoetst worden. Bij het laatste referendum over het associatieverdrag met Oekraïne was ongeveer tien procent van de handtekeningen ongeldig.

Ten tweede wil het nieuwe kabinet af van de referendumwet. De kiesraad zegt dat het referendum niet mag doorgaan als het nieuwe kabinet per spoedwet besluit de referendumwet alsnog af te schaffen.

Dat is echter onzin, zo zegt staatsrechtdeskundige Wim Voermans tegenover de NOS. De studenten hebben de handtekeningen namelijk al verzameld toen de wet nog van kracht was. „Het is net als voetbal: als de regels veranderen, gebeurt dat ook niet met terugwerkende kracht.”