Het Metro-panel over de stelling: ‘Het uitsluiten van radicaal rechts is niet democratisch’
Ministers Mark Rutte (VVD), Sigrid Kaag (D66), Wopke Hoekstra (CDA) en GroenLinks-leider Jesse Klaver spraken zich onlangs hardop uit tegen een lokale samenwerking met de ‘extreemrechtse’ partijen PVV en FVD. Maar kunnen deze regeringspartijen dit wel stellen? Ook als veel kiezers wel op de rechtse hoek stemmen?
Met de gemeenteraadsverkiezingen in aantocht draait de campagne-machine inmiddels op volle toeren. In de peilingen staat rechts er momenteel goed voor. Kaag noemde de gemeenteraadsverkiezingen de strijd tegen ‘extreemrechts’. En de bovengenoemde partijen steunen haar en sluiten een samenwerking met FVD en PVV uit. Dit vanwege hun controversiële uitspraken (zoals Baudet die de coronamaatregelen met de Holocaust vergeleek) en imago. Forum voor Democratie is van plan om in tientallen gemeenten mee te doen in de verkiezingen. We legden het Metro-panel de verkiezingsperikelen voor en vroegen naar hun visie op de stelling: ‘Het uitsluiten van radicaal rechts is niet democratisch’.
Deze keer is het de beurt aan historicus, columnist en voormalig Tweede Kamerlid voor GroenLinks Zihni Özdil, EW-columnist Constanteyn Roelofs en Henk te Velde, hoogleraar Nederlandse geschiedenis gespecialiseerd in de politieke cultuur.
De experts uit het Metro-panel over gemeenteraadsverkiezingen
'Democratie is een spel met geschreven en ongeschreven regels '
'Zijn de stemmers van PVV of FVD, ook mensen van kleur, allemaal racisten?'
'Thierry Baudet flirt met anti-democratische standpunten'
„In een politieke situatie worden altijd partijen uitgesloten. Je kunt niet allemaal regeren. Dat partijen dat vooraf uitspreken is ietwat bijzonder. Een PVV of FVD noemen dat arrogantie van de macht. Maar Wilders en Baudet weten dat de kans sowieso klein is dat zij in het bestuur terecht komen.
Ik zou de stelling anders bekijken. Zoals: ‘De democratie eist dat radicaal rechts wordt uitgesloten’. Dat geldt meer voor een Baudet dan voor een Wilders. Hij flirt met anti-democratische standpunten. Is dat geen botsing met de democratie? Je kunt stellen dat in een democratie alle geluiden gehoord moeten worden, hoe ruw ze ook zijn. Het volk moet spreken. Of je laat niet alleen de meerderheid aan het woord, maar maakt ook voor minderheden ruimte. Het is de manier waarop je omgaat met politiek. Op dat punt laten Baudet en Wilders steken vallen.
Een ander probleem in de huidige democratie is een situatie waarbij een aantal partijen potentiële regeringspartijen zijn (VVD, D66, PvdA, CDA). Tegenover de eeuwige oppositiepartijen staan die zich dan gaan opstellen als roependen langs de zijlijn. Dan krijg je permanente polarisatie. Het is beter als daar meer afwisseling in zit.
Bij de kritiek op Wilders en Baudet gaat het niet zozeer over hun politieke standpunten, maar meer over hoe ze politiek bedrijven. Dat een D66 of GroenLinks niet met hen wil samenwerken, is niet verrassend, dat waren ze al niet van plan. Opvallender is kritiek van het CDA en de VVD. Die gingen in het verleden wel samenwerkingen met dit soort partijen aan.
Ik denk dat het hier gaat om het stellen van grenzen en de vraag of FVD nog democratisch is. Overigens wordt onder druk alles vloeibaar. Het is de vraag of de standpunten van voor de verkiezingen daarna blijven gelden. Het land moet toch bestuurd worden, zeggen politici altijd. Hoe groter de PVV en FVD worden, hoe groter de kans dat ze meedoen. Het gaat volgens mij in deze situatie vooral om het innemen van een principiële stelling. Er is toch ergens een grens en dat wordt gemarkeerd.”
Het Metro-panel over de stelling: ‘De coronapas valt niet meer uit te leggen’