Metro-stelling: ‘Mental health-dagen zouden voor iedere werknemer een recht moeten zijn’

‘We moeten af van one-size-fits-all-oplossingen’

Evelien Brouwers

Hoogleraar psychische gezondheid

„Ik vind het een leuke stelling, omdat de stelling erkent dat psychische gezondheid op het werk belangrijk is. Dat spreekt me aan. Maar eigenlijk ben ik het verder niet eens met de stelling, omdat mental health dagen als recht voor iedere werknemer een one-size-fits-all-oplossing is. Daar moeten we juist vanaf. We moeten denk ik veel meer toe naar maatwerk, naar wat mensen echt nodig hebben. Het is niet zozeer belangrijk dat iedereen hetzelfde aanbod krijgt, maar dat iedereen dezelfde kans krijgt wat betreft uitkomst: gezond aan het werk zijn.

Dat betekent dat werkgevers en leidinggevenden oog moeten hebben voor diversiteit en daar ook flexibel in moeten zijn. Werkgevers zouden hun werknemers niet zomaar allemaal mental health-dagen moeten geven, maar moeten kijken naar wat hun mensen echt nodig hebben om gelukkig en gezond aan het werk te zijn. Dat draait vooral om goed contact tussen werkgever en werknemer. Ga in gesprek over waar werknemers stress van krijgen, zowel binnen als buiten het werk. Vervolgens kan de werkgever daar wat aan doen. Want als werknemers het goed maken, kunnen zij ook beter hun werk doen.”

‘Aan het werk zijn kan juist ook een goede buffer zijn’

„Het gesprek zou er ook om moeten gaan waar werknemers energie van krijgen. Aan het werk zijn kan juist ook een goede buffer zijn tegen allerlei vervelende dingen. Werk geeft structuur, inkomen, sociale contacten en identiteit. Je maakt dingen mee op werk en leert er nieuwe dingen. Als je maar thuis op de bank blijft zitten als je je mentaal niet goed voelt, is dat niet altijd goed voor je zelfvertrouwen. Als iemand even niet goed in zijn vel zit, is het soms bijvoorbeeld ook genoeg om hem een tijdje in een rustige omgeving te laten werken. Soms zijn simpele dingen genoeg en hoeven er dus niet meteen mental health-dagen te zijn.”

‘Algemeen recht op mental health-dagen vind ik overdreven’

Evert Verhulp

Hoogleraar arbeidsrecht

„Ik zie niet in waarom iedere werknemer mental health-dagen zou moeten krijgen. Iedereen wil natuurlijk dat je mentaal gezond bent, maar de vraag is of je daar dat soort dagen voor nodig hebt. We hebben ook een arbeidstijdenwet, die reguleert de arbeidstijden, en de vraag is dan: zijn die tijden nu zo slecht geregeld dat we daarnaast ook nog momenten, uren, dagen, weken nodig hebben voor je mentale gezondheid? Dat is eigenlijk gewoon vakantie.

Op het moment dat je psychisch zwaar belastend werk doet, dan kan het een goed idee zijn mental health-dagen op te kunnen nemen. Maar dan zul je wel met argumenten moeten komen waarom de reguliere vakantiefaciliteiten onvoldoende zijn. Van bijvoorbeeld mensen die in de psychiatrische gezondheidszorg werken of politieagenten die een traumatische ervaring hebben meegemaakt zijn die argumenten er wel. In dat soort functies is het niet ondenkbaar dat mensen de tijd nodig hebben om bij te komen van de schrik die hen is overkomen of van de zwaarte van de functie.

Een algemeen recht voor werknemers op mental health-dagen vind ik overdreven. Als mensen echt tijd nodig hebben voor hun mentale gezondheid, waarom kan dat dan geen vakantiedag zijn? Op het moment dat een werknemer aangeeft dat de vakantiefaciliteiten onvoldoende zijn om bij te komen, dan vind ik het in beginsel de plicht van de werkgever om daarover in gesprek te gaan met de werknemer. Maar bij voorbaat aan iedereen mental health-dagen toekennen zonder dat je daar op een individueel niveau naar hebt gekeken, gaat te ver. Het moet wel maatwerk blijven. Sommige mensen worden bijvoorbeeld juist overspannen van te veel thuis zijn.”

‘Het huidige systeem werkt prima’

„Het huidige systeem van vakantie- en ziektedagen werkt prima. Als ik me overspannen voel, ga ik naar de bedrijfsarts. Die zal zeggen dat ik te veel hooi op mijn vork heb genomen en dat ik maar beter een weekje niets kan doen. Maar dat zijn dan meer ziektedagen dan mental health-dagen.”

‘Belangrijk dat je vrij kunt nemen als je mindere dagen hebt’

Vivian Acquah

Adviseur diversiteit & inclusie

„Ik ben het met de stelling eens. In Amerika is het al de trend, waar prominente organisaties als Nike, LinkedIn en Hootsuite medewerkers niet zozeer de keuze geven om mental health-dagen op te nemen maar gewoon zeggen: wij gaan een week dicht omdat we willen dat onze werknemers zich kunnen opladen. Het alternatief is dat ze anders medewerkers kwijtraken aan organisaties die beter letten op het mentale welzijn van hun medewerkers. Organisaties die daar niets aan doen, geven onbewust en bewust eigenlijk het signaal af dat ze willen dat werknemers door blijven werken, dat je niet naar jezelf luistert, ongeacht of je tegen een burn-out aanloopt. In deze tijd van inclusiviteit is het juist belangrijk dat je vrij kunt nemen als je mindere dagen hebt.

In tijden van corona en pandemie zit iedereen in dezelfde storm, maar niet iedereen zit in hetzelfde voertuig. De ene zit in een rubberbootje, de ander zit in een jacht. Iemand die zich in deze tijd wat gespannen voelt, kan allerlei dingen doen om daar wat aan te doen. Even naar het buitenland of een massage boeken, bijvoorbeeld. Maar dat is niet voor iedereen weggelegd, want iedereen heeft te maken met andere uitdagingen. Ik ben bijvoorbeeld ouder van een kind, dus als de scholen straks een week eerder dicht zijn, zit ik straks drie weken met een kind thuis, terwijl ik daarnaast ook nog moet zien te werken. Mijn kind is acht en begrijpt dat gelukkig wel, maar stel je voor dat je met meerdere jonge kinderen te maken hebt. Hoe ga je daarmee om?”

‘Doe maar normaal, dan doe je al gek genoeg gaat in deze tijd niet op’

„Nu we bijna allemaal thuis kunnen werken gaan werknemers rondkijken: bij welke organisaties heb ik de ruimte om eventjes een uurtje op te nemen omdat ik voor mijn kinderen moet zorgen, om te sporten, of misschien om mantelzorg voor een ouder te verlenen? Doe maar normaal, dan doe je al gek genoeg, klinkt vaak in Nederland. Maar dat gaat in deze tijd niet op. Werkgevers moeten concurrerende voorwaarden aanbieden die hun mensen tevreden kunnen houden en waardoor zij zich onderdeel van de organisatie voelen.”