Metro-stelling: ‘Nederland staat internationaal voor schut met het coronabeleid’

‘Nederland staat enorm voor schut’

Zihni Özdil

Schrijver, historicus en columnist bij EW

„Ik zou willen zeggen: Nederland staat enorm voor schut. Bijna elk land doet het beter dan Nederland, behalve bij wijze van spreken de Verenigde Staten onder Trump en Brazilië.

Wat me vanaf het begin verbaasde, is dat Nederland een hele lange tijd claimde dat mondkapjes geen toegevoegde waarde hebben. Dat was op advies van Jaap van Dissel. Als je de anderhalve meter in acht neemt, hebben mondkapjes geen meerwaarde, zei hij. Ten eerste klopt dat niet: medische literatuur zegt dat mondkapjes altijd een meerwaarde hebben bij dit soort zaken. Maar Van Dissel gebruikte ook een ander argument: het gebruik van mondkapjes zou ervoor zorgen dat mensen laks worden met het in acht houden van de anderhalve meter afstand. Zijn bewijs berustte op een oude studie uit Noorwegen, waarvan de onderzoeker in een interview met Nieuwsuur aangaf dat het onderzoek allang is achterhaald. De omgang met de mondkapjes is een perfect voorbeeld van hoe Nederland totaal uit de pas loopt met de rest van de wereld.

De vraag is waarom dat zo is. Ik denk dat er hier een aantal hele nare dingen van Nederland bij elkaar komen. Ten eerste zorgt de poldercultuur ervoor dat niemand ergens verantwoordelijkheid voor neemt en er niet eerlijk wordt gecommuniceerd. Nederland had in het begin van de pandemie een mondkapjestekort, mede door een aantal gemaakte fouten. In plaats van zoiets eerlijk toe te geven, komen we met een papieren werkelijkheid om te doen alsof we geen mondkapjes nodig zouden hebben. Er wordt vaak geredeneerd naar een uitkomst en daar wordt dan wat informatie bij gezocht zodat het onderbouwd lijkt.”

‘Politieke wil ontbreekt’

„Ten tweede heeft Nederland, in ieder geval voor de westerse wereld, een van de meest radicale vormen van marktwerking in de zorg ingevoerd. Alles moet zo efficiënt mogelijk, met zo weinig mogelijk middelen zo veel mogelijk rendement behalen. Al ver voor de pandemie trokken ziekenhuizen en de GGD aan de bel voor meer bedden en personeel. Maar dan zegt de politiek: ‘Nee, dat is niet efficiënt, want leegstaande ziekenhuisbedden kosten geld’. Maar de zorg is geen pindakaasfabriek.

Als je geen extra reserves hebt en er een crisis komt, zit je met de gebakken peren. Daarom hebben we nu nog steeds een probleem: zelfs na anderhalf jaar hebben we nog steeds niet meer bedden op de intensive care. Sterker nog: het zijn er minder. Tot ongeveer 2006 had Nederland een normaal zorgsysteem, met genoeg reserves. Als je zo snel radicale marktwerking hebt kunnen invoeren in de zorg, moet het ook mogelijk zijn om het net zo snel weer af te schaffen. Het is mogelijk, maar de politieke wil ontbreekt.”

‘Nederland communiceert ontzettend slecht’

Julia Wouters

Politicoloog, politiek adviseur en als vrouwencoach eigenaresse van Julia Wouters Leading Women

„Wat ik zie is dat Nederland ontzettend slecht communiceert – nu ook weer. In het debat over het nut en de noodzaak van de QR-codes heeft de overheid de regie totaal niet in handen. Het lijkt daardoor wel alsof we met QR-codes werken om iedereen die niet gevaccineerd is te pesten.

Het zou een veel betere communicatiestrategie zijn om te benadrukken hoe fijn het is om door vaccinatie of testen op een redelijk veilige manier weer gewoon mee te kunnen doen aan het publieke leven. Iedereen die een kind opvoedt, weet dat je veel meer bereikt met goed bedrag belonen en met positieve taal dan met het dreigen met straffen en andere narigheden. Straks moeten we op meer plekken een QR-code laten zien. Maar omdat het op een slechte en negatieve manier wordt verwoord, zal dat de standpunten over en weer alleen maar verharden.”

‘Mensen in de zorg zijn totaal uitgewoond’

„Ik erger me ook ontzettend aan de persconferenties en aan de blinde vlekken van onze bewindslieden. Hun taalgebruik en beeldspraak is niet te volgen, want ze gaan uit van rationele en hoogopgeleide mensen. Bovendien redeneren ze helemaal vanuit ziekenhuisbezettingen, maar daar doen ze al anderhalf jaar niets aan. Door al die zaken is het vertrouwen in de overheid gedaald en laten mensen zich niet vaccineren. In de tussentijd is er ook bitter weinig gedaan om die mensen te bereiken.

Je kunt het oneens zijn met de rigoureuze aanpak van corona in Nieuw-Zeeland, maar de manier waarop er werd gecommuniceerd was heel liefdevol en laagdrempelig. Alles werd goed uitgelegd, zonder te doen alsof burgers debiel zijn.

Wat ik ook mis, is beleid voor de lange termijn in Nederland. Ik weet nog dat helemaal in het begin, ergens in mei 2020, een Engelse wetenschapper zei dat het virus in golven zal gaan: dan laait het weer op, daarna verdwijnt het weer even, maar het zal nooit helemaal weggaan – ook niet als mensen gevaccineerd zijn. Dan moet je je er dus op gaan instellen dat we er een hele heftige versie van de griep hebben bijgekregen, door te gaan kijken wat dat bekent voor de druk op de ziekenhuizen en de intensive cares. Maar er is niets gebeurd. De mensen in de zorg zijn totaal uitgewoond en hen is niets in het vooruitzicht gesteld. Het Nederlandse beleid is puur reactief: er gebeurt iets, en alleen dan volgt een reactie.”

‘De oversterfte is in Nederland percentagegewijs kleiner dan in buurlanden’

Maarten van Rossem

Historicus

„De stelling lijkt mij niet helemaal juist. Ik las laatst dat de oversterfte in Nederland percentagegewijs kleiner is dan in buurlanden België en Duitsland, dus zo verschrikkelijk zal het Nederlandse coronabeleid niet zijn. Kijk naar de Verenigde Staten of naar Brazilië, waar natuurlijk gigantische ongelukken zijn gebeurd met het virus. Of neem China, dat nu poseert als covidheilige maar eerst een enorm ongeluk heeft aangericht door te ontkennen dat er een virusuitbraak was, met alle gevolgen van dien. Dus, heeft Nederland het verschrikkelijk goed gedaan? Nee. Maar zijn we de gekke henkie van de wereld? Nee, ook dat is kletskoek.

Met name de Scandinavische landen hebben de pandemie goed aangepakt, met uitzondering van Zweden, dat voor een andere aanpak heeft gekozen en daarvoor in allerlei opzichten is gestraft. Denemarken, Noorwegen en Finland hebben het beter gedaan dan Nederland. De crux daarvan schijnt dat die landen sturen op het aantal besmettingen in plaats van op het aantal patiënten op de intensive cares. Door de besmettingen te volgen weet je eerder hoe het op de intensive cares zal verlopen. Als je stuurt op het aantal bezetten intensive care-bedden, kom je er eigenlijk te laat achter dat het de verkeerde kant op gaat.

Dat Denemarken, Noorwegen en Finland het beter hebben gedaan heeft er denk ik ook mee te maken dat het demografisch gezien vrij kleine landen zijn, met ongeveer zes miljoen Denen, vijf miljoen Noren en vijf miljoen Finnen. De bevolkingsdichtheid is ook stukken lager dan in Nederland, zeker als je naar de Randstad kijkt.”

‘Als je je niet wilt laten vaccineren, moet je op de blaren zitten’

„Nederland heeft eigenlijk steeds weer dezelfde fout gemaakt omdat de bewindslieden zelf ook graag weer van de maatregelen af wilden. Maar het blijkt steeds weer dat de condities voor normalisering eigenlijk nog niet aanwezig zijn. Dat vijftien procent van de Nederlanders zich niet laat vaccineren, is heel vervelend en je ziet nu ook dat de overheid stuurt op het buitensluiten van ongevaccineerden. In het NRC las ik dat de overgrote meerderheid van de Nederlanders vindt dat ongevaccineerden naar behoren aangepakt moeten worden.

Ik ben zelf ook die opinie toegedaan. Als je je niet wilt laten vaccineren moet je ook maar met je billen op de blaren zitten. Die mensen begrijpen niets van grondwettelijkheid en democratische principes. Het is niet zo dat je in een land als Nederland onbeperkte vrijheid geniet. Onze vrijheid is geconditioneerd door het eenvoudige feit dat jouw vrijheid niet ten koste mag gaan van de vrijheid van anderen. Als mensen dat niet accepteren, moeten ze ook de gevolgen daarvan accepteren.”