Femke van Rooijen Tech Vandaag, 14:01

Leestijd: 4 minuten

We delen massaal berichten op social media zonder eerst de inhoud te lezen, blijkt uit onderzoek

Van nieuwsartikelen tot grappige video’s. Grote kans dat jouw Facebooktijdlijn vol staat met berichten die door anderen gedeeld worden. Berichten delen op social media gebeurt aan de lopende band, maar vaak kennen we de inhoud van de berichten die we delen helemaal niet. Onderzoekers hebben namelijk ontdekt dat Facebookgebruikers meestal niet verder komen dan de titel van een bericht, maar tóch op de ‘share’-knop klikken. 

Voor de studie analyseerden de onderzoekers meer dan 35 miljoen openbare berichten met links die tussen 2017 en 2020 op Facebook door veel mensen gedeeld werden. Wat blijkt? Maar liefst 75 procent van de berichten werd gedeeld zonder dat de ‘deler’ eerst zelf de link had aangeklikt. 

De bevindingen wijzen erop dat de meeste social media-gebruikers vaak niet verder komen dan de kop en inleiding. Geen goed nieuws, stellen de onderzoekers, want op die manier kan desinformatie zich snel online verspreiden. Hoewel de onderzoekers zich toelegden op het analyseren van Facebookberichten, vermoeden ze dat het ook gebeurt op andere social mediaplatforms. 

„Ik dacht dat wanneer iemand iets deelde, ze het eerst hadden gelezen en erover hadden nagedacht, en dat ze de inhoud steunden of zelfs promootten”, zegt onderzoeker Shyam Sundar aan Pennsylvania State University. „Je zou verwachten dat af en toe een paar mensen iets delen zonder er goed over na te denken, maar dat het bij de meeste gedeelde berichten zo is? Dat was een verrassende en verontrustende ontdekking.”

Facebookgebruikers ingedeeld naar politieke affiniteit

De gegevens voor het onderzoek werden verleend via Social Science One. Dat is een onderzoeksnetwerk van Harvard, in samenwerking met Meta, het bedrijf achter Facebook. Ze bevatten allerlei demografische en gedragsgegevens van gebruikers, waaronder een ‘politieke pagina-affiniteitsscore’. Deze score wordt bepaald door externe onderzoekers die bekijken welke pagina’s gebruikers volgen. Op basis daarvan konden de onderzoekers Facebookgebruikers indelen in vijf groepen: zeer liberaal, liberaal, neutraal, conservatief en zeer conservatief.

Uit het onderzoek blijkt dat berichten met een politieke inhoud vaker gedeeld worden zonder de inhoud te bestuderen dan berichten met een politiek neutrale inhoud. „Hoe meer de politieke inhoud aansloot bij de opvattingen van de gebruiker — of deze nu liberaal of conservatief is — hoe vaker de link werd gedeeld zonder dat erop werd geklikt”, legt co-auteur Eugene Cho Snyder uit. „Mensen delen simpelweg dingen die op het eerste gezicht passen bij hun politieke ideeën, zonder zich te realiseren dat ze soms ook valse informatie verspreiden.”

Veel links naar berichten die niet kloppen

En het verspreiden van valse informatie gebeurt dan ook opvallend vaak. Uit de gegevens van Meta blijkt dat 2.969 van de gedeelde links naar berichten verwijzen die niet kloppen. Deze links werden volgens de onderzoekers maar liefst 41 miljoen keer gedeeld zonder dat de inhoudt van het bericht werd gelezen. 

Ruim 76 procent van deze links kwam van conservatieve Facebookgebruikers. Meer dan 14 procent werd gedeeld door liberale mensen. Daarnaast ontdekten de onderzoekers dat het grootste deel van de links naar valse informatie afkomstig is van conservatieve nieuwsbronnen. Dat was namelijk in 82 procent van de gevallen zo. 

Eerst lezen, dan pas delen

De onderzoekers stellen dat social mediaplatforms met een aantal simpele maatregelen gebruikers kunnen aansporen om de berichten die ze delen eerst te lezen. Zo zou Facebook gebruikers bijvoorbeeld kunnen verplichten om te bevestigen dat ze de volledige inhoud hebben gelezen voordat ze iets delen. 

„Oppervlakkig lezen van koppen en inleidingen kan gevaarlijk zijn, omdat zo valse informatie wordt verspreid”, benadrukt Sundar. „Social mediagebruikers denken misschien dat de inhoud al is gecontroleerd door mensen in hun netwerk die het delen, maar dit onderzoek laat zien dat dat meestal niet het geval is. Als platforms een waarschuwing geven dat de inhoud mogelijk onwaar is en gebruikers de risico’s hiervan laten inzien, kan dat helpen om mensen meer na te laten denken voordat ze iets delen.”

Maar hoe komt het toch dat we massaal berichten delen zonder eerst naar de inhoud te kijken? De onderzoekers vermoeden dat dit komt omdat we constant overspoeld worden met informatie en daarom niet altijd goed de tijd nemen om erover na te denken. Sundar: „In zo’n omgeving heeft desinformatie meer kans om viral te gaan. Hopelijk zullen mensen van onze studie leren, wordt men mediawijzer en digitaal vaardiger én zullen ze zich meer bewust worden van wát ze delen.”

Canadees jogt dansend poppetje bij elkaar in Strava: ’10/10 voor Strava-kunst’

Amerikaanse Trump-haters mogen voor 1 euro huis kopen in Italiaans dorp

Reacties