Tech 3 feb 2020, 18:00

Leestijd: 4 minuten

Wat te doen als je gehackt bent: vijf stappen

Kleine en middelgrote ondernemingen worden vaak getroffen door cyberaanvallen. 66 procent van het mkb werd in 2019 slachtoffer van een vorm van cybercriminaliteit. Wat kun je doen?

Het cijfer blijkt uit onderzoek van het Amerikaanse Ponemon Institute en Keeper Security. Het hoge aantal cyberaanvallen is deels te wijten aan onvoldoende beveiliging. Toch kan iedereen slachtoffer worden van een cyberaanval, hoe goed je je er ook tegen wapent. Het belangrijkste is dat je op zo’n moment adequaat handelt. Daarom om te helpen: een stappenplan.

Hoe weet je of je gehackt bent?

Het slechte nieuws is dat je niet altijd door hebt dat je gehackt ben. Een goede hacker kan jouw computer ongemerkt binnendringen. In hoeverre je het merkt, hangt bovendien sterk af van het type cyberaanval. Het is in ieder geval altijd goed om ongewone computeractiviteiten in de gaten te houden. Tekenen dat je bent gehackt kunnen zijn dat je geen toegang meer hebt tot je apparaat of bestanden, het opduiken van programma’s of software die je niet herkent of dat je apparaat plots veel langzamer is.

Help! Ik ben gehackt

1 Probeer kalm te blijven

Hoewel het verleidelijk is om nu in paniek te raken, zal dat je zeker niet helpen. Merk je dat je gehackt bent, neem dan vijf minuten de tijd om op adem te komen en ga de boel niet overhaast proberen te redden. Het kwaad is al geschied en wat je nu doet is belangrijk. Als je het hoofd koel houdt kun je beter en gerichter handelen en zo de schade (misschien) enigszins beperken.

2 Verbreek de verbinding met het wifi-netwerk

Een veelgemaakte fout is dat mensen denken dat ze het apparaat moeten uitzetten. Zo kunnen bestanden en/of gegevens echter verloren gaan. Laat het apparaat dus aan staan, maar verbreek wel meteen de verbinding met het wifi-netwerk. Doe dit niet alleen voor het gehackte apparaat, maar voor al je apparaten die met het internet verbonden zijn. Hackers krijgen meestal toegang via het internet, dus zo zet je hen (voor nu) buitenspel. De kans dat ze al gegevens en/of bestanden in handen hebben is er dan helaas nog wel.

Tekens, cijfers, symbolen

3 Verander je wachtwoorden

Als het je nog lukt om in te loggen bij je accounts, verander je wachtwoorden dan onmiddellijk. Kies voor wachtwoorden met zowel tekens als cijfers en symbolen. Hoe meer tekens, hoe beter. Mits mogelijk, kies dan voor een tweestapsverificatie. Verander je wachtwoorden nooit vanaf het gehackte apparaat, want misschien kijkt de hacker mee.

4 Zoek uit wat er precies aan de hand is en onderneem actie

Cybercriminaliteit is er in vele soorten en maten. De acties die je moet ondernemen verschillen per vorm van cybercriminaliteit. Hieronder vind je de meest voorkomende vormen.

Malware

Malware is een verzamelnaam voor slechte software met kwaadaardige bedoelingen. Een goede malware scanner kan malware opsporen. Doe een uitgebreide scan en verwijder de software.

Ransomware

Bij ransomware blokkeren cybercriminelen je computer en/of gegevens en moet je betalen om weer toegang te krijgen. Betaal niet! Je hebt geen enkele garantie op ontsleuteling en je houdt deze vorm van criminaliteit in de stand. Op de website van het No More Ransom project, een initiatief van onder andere de Nederlandse politie, vind je decryptietools. Doe ook online aangifte, zodat de politie op jacht kan naar de daders.

Gegevens en geld stelen

Phishing

Bij phishing lokken criminelen je per e-mail, sms of WhatsApp naar een valse website, waar ze gegevens of geld stelen. Heb je per ongeluk op een link geklikt? Laat je apparaat controleren op schadelijke software en verander zo snel mogelijk je wachtwoorden. Wacht sowieso met internetbankieren totdat je zeker weet dat je apparaat schoon is. Neem daarnaast contact op met de instantie waar het om gaat.

Heb je alles geprobeerd, maar kom je er niet uit? Als er veel op het spel staat, is het raadzaam een specialist die zich bezighoudt met cybersecurity voor bedrijven in te schakelen.

5 Voorkomen is beter dan genezen

Zodra de hackers de deur zijn gewezen, kun je je focussen op het voorkomen van toekomstige cyberaanvallen. Met deze tips behoed je jezelf zoveel mogelijk tegen cybercriminaliteit:

• Installeer een goede antivirussoftware en firewall. Zorg dat deze up-to-date blijven.
• Let goed op voordat je op een link klikt of je inloggegevens invult.
• Voer software-updates altijd meteen uit zodra je een melding krijgt.
• Stel sterke wachtwoorden in en wijzig deze geregeld.
• Pas op met openbare wifi-netwerken.
• Zet je computer/laptop niet op slaapstand, maar helemaal uit.
• Maak regelmatig back-ups van je bestanden.
• Scherm de toegang tot belangrijke bestanden af.

(Dit artikel valt buiten de redactionele inhoud van Metro)