Anke Horstman Tech 5 sep 2018, 07:09

Leestijd: 7 minuten

1 jaar na orkaan Irma: overlevenden aan het woord

Irma verwoestte Cuba en de noordelijke Bovenwindse Eilanden vorig jaar. Nog nooit was er een orkaan van categorie 5 over deze eilanden getrokken en de ravage was enorm. TechGirl sprak met twee overlevenden, het Rode Kruis en Defensie. Hoe is het nu, en hoe ervoeren zij de situatie?

Jazzie (26) uit Rotterdam was met zijn vriendin op Cuba toen de orkaan eraan kwam. “Eerst dachten we nog dat het Cuba niet zou raken, maar uiteindelijk kwam Irma recht op ons af. De communicatie had veel beter gekund. Internet was alleen tegen betaling toegankelijk bij de receptie. Het hotelpersoneel wist zelf van niks en als wij vertelden dat er een grote orkaan op ons afkwam, deden ze dit af met ‘Ach, dit gebeurt vaker, niets meer dan een beetje wind en veel regen’.”

Niet alle communicatiemiddelen zijn even behulpzaam in tijden van nood: “Wij probeerden zo min mogelijk naar CNN te kijken, aangezien er alleen maar ernstige teksten voorbij kwamen als: ‘Hurricane of Dead’. Hierdoor maak je jezelf alleen maar gek. Er werd voornamelijk over Florida gesproken en niet over Cuba. We hebben gevraagd aan onze familie om ons up-to-date te houden met sms’jes. Verder kregen we ook wel sms’jes van onze reisorganisatie TUI, maar daar stond vaak in wat we al wisten.”

Een cadeaubon

Een jaar na dato gaat het goed met Jazzie. “Het lijkt als een droom. Als je er dan weer over praat denk je: Oh ja, dat was best wel heftig wat we daar hebben meegemaakt. Toch zou ik graag nog een keer terug willen naar Cuba, want wij hebben nu te weinig van het mooie land kunnen zien. We gaan dan wel via een andere reisorganisatie. TUI kon er natuurlijk niks aan doen dat die orkaan onze kant opkwam, maar de onwetendheid en machteloosheid door het gebrek aan informatie vanuit de reisorganisatie was misschien nog erger dan de orkaan zelf. Het enige wat ze ons konden bieden, was een cadeaubon van 100,- euro. Die konden we besteden bij TUI, maar daar hadden we na onze ervaring geen behoefte aan.”

Lang wachten op evacuatie

Ook de Amsterdamse Jeanne van Beek (23) is een van de mensen die de orkaan van dichtbij meemaakte. Zij zat op Sint-Maarten voor een stage. “Op de radio hoorde ik dat alle toeristen van het eiland afgehaald werden. Toen ben ik met een vriendin snel naar het vliegveld gereden. Alle Amerikanen waren met een noodgang van het eiland afgehaald en wij stonden 8,5 uur te wachten, voordat we mee mochten met het militaire vliegtuig.“

“Direct na de orkaan wilde ik de mensen in Nederland laten weten dat ik veilig was. Zodra het kon, maar dat was wel pas anderhalve dag later, heb ik mijn ouders kunnen bereiken en mijzelf op Facebook veilig gezet (red: via de crisisreactie op het social medium). Ik vond het heel fijn dat dit mogelijk was, want in Nederland kregen ze alle verschrikkelijke beelden te zien.”

Een jaar later denkt Jeanne nog steeds aan die periode. “Ik heb er geen last meer van, ik denk er wel vaak aan terug. Ik zoek zeker niet de landen op waar een orkaanseizoen is. Ik heb uiteindelijk mijn stage niet af kunnen maken, maar ik kon in Nederland alsnog genoeg studiepunten halen voor mijn bachelor. Het was ook niet meer veilig om daar dansles te geven en veel studenten waren naar andere eilanden vertrokken. Ik zou wel heel graag weer een keer terug willen om de leerlingen alsnog les te kunnen geven, maar alleen als het orkaanseizoen is afgelopen.”

Het Rode Kruis

Daniël Kersbergen is Surge Information Management Officer bij het Rode Kruis. Hij ging juist naar het rampgebied toe, om de gevolgen van orkaan Irma vast te leggen.“Het datateam (510) van het Nederlandse Rode Kruis gebruikt veel technieken om mensen voor en na rampen efficiënter en sneller te helpen”, aldus Daniël.

“Een simpel voorbeeld zijn accurate landkaarten. Het klinkt misschien gek, maar zelfs bij een eiland als Sint-Maarten zijn de kaarten niet altijd geheel up to date. Dat is juist belangrijk in de hulpverlening. Met de online tool Missing Maps brengen vrijwilligers het eiland in kaart, zodat de hulpverleners relevante informatie hebben en zo effectief kunnen hulpverlenen. Twee dagen voor Irma aan land kwam, hebben we via Missing Maps 5683 huizen op de kaart gezet.”

Niet alleen voorafgaand aan de orkaan, ook na de orkaan is technologie een essentieel hulpmiddel. “Aan de hand van de dronebeelden worden verschillende inschattingen gemaakt van de situatie, waaronder de schade. Zo konden de meest getroffen en kwetsbaarste mensen het snelst worden geholpen. Drones worden steeds meer gebruikt na rampen. Soms zijn dronebeelden beter bruikbaar dan satellietbeelden, gezien je bij dronebeelden geen last hebt van wolken, omdat je daaronder vliegt. Een andere reden om drones te gebruiken is het in kaart brengen van de risico’s in gebieden waar rampen vaker voorkomen. Zo kan het Rode Kruis goede inschattingen maken en vooraf al mensen waarschuwen en voorbereiden op rampen zoals overstromingen.”

In het geval van Irma zijn door het Rode Kruis de drones alleen gebruikt voor het maken van beeldopnamen, maar ze kunnen ook worden ingezet op andere manieren zoals het droppen van voedsel. “Er zijn steeds meer initiatieven die zich richten op het vervoeren van goederen naar onbereikbare gebieden of zoektochten en reddingsactiviteiten. Als Rode Kruis volgen we dit soort initiatieven op de voet”, aldus Daniël.

Technologie bij Defensie

Op de drie eilanden zelf waren ruim 75 mariniers aanwezig tijdens de orkaanpassage. De twee marineschepen lagen voor de kust te wachten tot zij veilig konden afmeren. Samen met haar mediateam stapte Canan in de NH-90 helikopter van de Zeeland om de eigen operatie vanuit de lucht en op het land in kaart te brengen. Omdat de communicatie plat lag op Sint Maarten, wist de wereld niet goed wat er gaande was. Het team besloot bijna 24/7 te draaien. Niet alleen militairen werden gefilmd, maar ook de schade, waardoor goed in kaart kon worden gebracht waar de hulp het hardst nodig was.

Defensie probeert zo min mogelijk afhankelijk te zijn van anderen. Zo konden de beelden van Canans team via het communicatienetwerk op het schip de wereld in worden gestuurd. “Mobiele antennes op de wal hebben we niet nodig en die waren toch als luciferhoutjes geknakt. We gebruiken satellieten in de lucht om grote data te kunnen versturen.”

Reversed Osmose
Er is nog veel meer slimme technologie aan boord. Zo heeft de Pelikaan een zogeheten RO-unit (reversed osmose) waardoor zij zelf water kan produceren. “Er wordt zeewater gebruikt om drinkwater van te maken, wat in eerste instantie is bedoeld om te zorgen dat de mensen op het schip kunnen douchen, drinken en eten koken. Maar bij Irma werd het ook gebruikt om overlevenden van drinkwater te voorzien. “De watersystemen lagen ook plat, dus we hebben op Sint Maarten uiteindelijk veel tankwagens gevuld met water, waar mensen dan een fles konden vullen. In totaal heeft de Pelikaan meer dan 195.000 liter drinkwater afgegeven.”

"Onze noodhulpoperaties beperken zich niet alleen tot (ei)landen binnen ons Koninkrijk. Toen Dominica twee weken later werd getroffen door orkaan Maria, heeft de helikopter ook daar water en voedsel gebracht naar met voertuigen/auto’s onbegaanbare plekken. Na Irma waren er diverse plunderingen op Sint Maarten. Omdat we de lokale autoriteiten ondersteunen, konden we door onze infraroodcamera’s op de helikopter in kaart brengen waar dit plaatsvond en hoe mensen zich bewogen. We gaven de coördinaten door aan de militairen op het land die samenwerkten met de politie die daarop actie kon ondernemen. We vliegen rond, we kijken wat de schades zijn, we helpen mensen waar we kunnen en dat kunnen burgers zijn, maar ook juist de politie.”

Lees er meer over op TechGirl.nl – dit artikel werd geschreven voor TechGirl Jenny.

Over TechGirl

TechGirl.nl is dé technologiewebsite voor vrouwen, gemaakt door Anke Horstman. TechGirl ontstond in 2012 als tegenreactie op de vele tech-websites die vooral op mannen zijn gericht, en is het bewijs dat een tech-website voor vrouwen echt niet hoeft te betekenen dat elke smartphone roze moet zijn, maar dat er zeker aandacht is voor style. Hier vind je alles over technologie, media en lifestyle. #techgirl: het nieuwe #fitgirl