Imre Himmelbauer Tech 8 feb 2018, 12:29

Leestijd: 4 minuten

‘We kunnen en moeten telefoongebruik nu aanpassen’

Verveel je je? Dan zit het er dik in dat je je smartphone erbij pakt. We lijken allemaal bezeten door onze telefoon en verveling behoort door onze schermpjes vrijwel geheel tot het verleden. En dat doet veel meer met ons dan we vaak denken, weet Marnix Pauwels, die ook onder andere het boek Leg dat #@!ding eens weg schreef.

Het veelvuldige gebruik van de smartphone heeft volgens Pauwels namelijk heftige gevolgen. „Fysiek zorgt het ervoor dat we continu gespannen zijn, want we zijn eigenlijk non-stop gefocust op dat ding in onze zak", vertelt hij. „We nemen natuurlijk ook een hele rare houding aan, wat zorgt voor nekproblemen. En we bewegen veel minder: waarom zou je naar de sportschool gaan als je ook vijf afleveringen van je favoriete serie op Netflix kan kijken?”

Ook de mentale gevolgen zijn heftig. Pauwels: „We zijn continu onrustig, omdat we bang zijn om iets te missen of niet te voldoen aan het beeld dat mensen van ons hebben. Kinderen kunnen niets meer onthouden, omdat je alles kunt opslaan en opzoeken. Daar wordt je brein heel lui van. En bij zowel kinderen als volwassenen zie je dat ze zich niet meer kunnen concentreren. Veel mensen zijn bijvoorbeeld het lezen van het boek ontleerd: zij checken na twee pagina’s hun Facebook alweer en zo kom je nooit lekker in een verhaal.”

Social media

Een groot deel van dat problematische telefoongebruik is ingegeven door social media. Eerder pleitten dokters al voor het introduceren van een speciale behandeling voor social media-verslaving. Ook Pauwels weet dat sociale media-apps eigenlijk gemaakt zijn om mensen te grijpen en niet meer los te laten: „Ten eerste houden we van sociale wederkerigheid. Als je dus een melding krijgt dat iemand bijvoorbeeld een foto van je heeft bekeken, voel je altijd een soort van verplichting om dat terug te doen.”

„Wat ook heel belangrijk is, is het principe van variabele beloning”, gaat Pauwels verder. „Dat zie je ook bij gokkasten. Je kunt op vier ‘schema’s’ beloond worden als je een ‘spelletje speelt’: je wint altijd iets, je wint nooit iets, je wint op vaste tijden altijd hetzelfde of je beloning is altijd anders. Dan win je dus de ene keer veel, de andere keer weinig en soms helemaal niets. Dat laatste vinden wij verreweg het aantrekkelijkst. Het naar beneden swipen om te verversen is ook op die gokkasten gebaseerd. Het is gewoon variabele beloning en dat werkt als een dolle.”

Ook Chloë Sterk ziet de problematiek. Ze is influencer op Instagram, maar in plaats van dat ze constant bezig is met lege likes te vergaren op Instagram besloot ze een nieuw platform op te richten. Als hoofdredacteur van DailyNonsense.nl schrijft ze nu over diverse onderwerpen. Een van haar artikelen is geheel gewijd aan het algoritme van het sociale medium. „Sinds 2016 is het algoritme van Instagram veranderd”, verklaart Sterk. Daardoor moet je veel posten, veel reageren op posts van anderen en veel op de foto gaan met mensen met veel volgers om een goed aantal likes en volgers te krijgen. „De druk die dat met zich meebrengt, dat is het allerergste. Ik ben zo blij dat ik daar vanaf ben. Ik zie nog steeds de Instastories van collega’s die somber zijn omdat het slecht weer is; dan kun je namelijk geen goede foto’s maken.”

De oplossing?

Er lijkt dus wat gedaan te moeten worden. Pauwels pleit voor een snelle aanpak: „Het brein went heel snel en de afhankelijkheid neemt dan rap toe. Iemand die vijf jaar aan de alcohol verslaafd is, komt ook makkelijker van de drank af dan iemand die al twintig jaar te veel drinkt. Zo werkt dat bij smartphones en social media ook.”

Dan rest alleen nog de vraag: hoe dan? Pauwels pleit voor een positieve insteek, waarbij we „bewust” gebruikmaken van de smartphone: „Ik ben ook aan alcohol verslaafd geweest en mijn leven is veel beter nu ik geen druppel alcohol meer drink. Bij een telefoon is dat inmiddels bijna onmogelijk. Daarom pleit ik voor gezond gebruik. Ik wil dat mensen zich realiseren of ze de smartphone pakken om er echt iets mee te doen, of omdat ze hem vijf minuten geleden hebben gekeken en zich nu weer vervelen. Het probleem is namelijk dat de meeste mensen niet eens doorhebben hoe veel ze hun telefoon eigenlijk gebruiken.”

Sterk ziet ook nog een rol voor de sociale media zelf: „Ik denk wel dat het goed zou zijn als er bepaalde regels zijn voor Instagrammers en dat Facebook openheid geeft over wat zo’n algoritme ook inhoudt. Die term is nu voor velen nog een beetje wazig.”