Jasper Kars Tech 9 okt 2017, 19:59

Leestijd: 3 minuten

Moneyball: Hoe stats en tech honkbal veranderde

Honkbal is een sport van tradities en roemrijke historie. Een belangrijk onderdeel van America’s Favorite Pastime is de verering van sterren en legendes van weleer. De namen en rugnummers van bekende oud-honkballers als Babe Ruth, Lou Gehrig en Jackie Robinson worden op een voetstuk geplaatst en in weinig Amerikaanse sporten zijn de sporen van het verleden zo nadrukkelijk zichtbaar.

Daarom is het ergens een grote verrassing dat juist in deze sport statistieken en technologie de laatste decennia het spel volledig veranderde. Want in geen enkele andere sport tellen cijfers inmiddels zwaarder. Honkbal is Moneyball geworden.

Honkbal als wetenschap

Het begon allemaal in de jaren ‘70 met een groepje “sabermetricians”, de benaming voor slimme onderzoekers die honkbalstatistieken als wetenschap benaderen, met als voornaamste vaandeldragers honkbalhistoricus Bill James en financieel journalist Michael Lewis. James publiceerde het boek The Bill James Baseball Abstracts waarin hij nieuwe manieren introduceerde om honkballers te beoordelen, waarbij naar veel meer wordt gekeken dan slechts naar het aantal homeruns en hits van een individuele speler. Revolutionair in een dan uiterst conservatieve honkbalwereld.

Moneyball

Het boek Moneyball, geschreven door Michael Lewis, was wellicht nog baanbrekender. Dit boek, later succesvol verfilmd, vertelt het verhaal van de innovatieve honkbalcoach Billy Beane, de toenmalig manager van de Oakland A’s. Hij boekt met het kleinste budget van de Major League, gedreven door honkbalstatistieken en innovatieve technologieën, verrassend succes. Niet zonder prijs echter. Deze onorthodoxe aanpak kwam hem op veel kritiek te staan, maar bleek uiteindelijk wél succesvol.

Sprekend is de scène uit de gelijknamige film waarin Beane, gespeeld door Brad Pitt, het aan de stok krijgt met een aantal ervaren grijze scouts. De gedreven manager is zo overtuigd van deze new way of thinking dat hij iedereen, behalve een net-afgestudeerde whiz kid en een uitgebreid bestand met statistieken, tegen zich in het harnas jaagt.

Lang leve de stats

Honkbal is altijd wel een spelletje geweest waarin statistieken, en later ook technologie, een belangrijke rol spelen. Maar wat de honkbalstatistici voornamelijk veranderde is de manier hoe wij naar het spelletje kijken. Homeruns, binnen geslagen punten en slaggemiddelden waren voorheen cruciaal in het beoordelen van een slagman.

Deze werden later echter achterhaald door statistieken als het on-base percentage, het aantal keer dat een slagman op de honken komt, of het slugging percentage, een statistiek die de totale productiviteit van een slagman meet. Na uitgebreid onderzoek en vele miljoenen data te hebben geanalyseerd, bleek namelijk dat de nieuwere statistieken beter aantonen wat daadwerkelijk waardevol is binnen honkbal. Het “getrainde” oog van de scout of kijker werd hiermee minder relevant. Natuurlijk stuitte deze nieuwe methodes op de nodige tegenstand, want de massale inzet van tech en stats trekt een andere meer menselijke benadering in twijfel.

Hoewel er nog genoeg scouts rondlopen in de grote Noord-Amerikaanse honkbalcompetities, zijn de nieuwe manieren van technologie en statistieken uitgegroeid tot een belangrijk onderdeel van honkbal. Andere sporten, waaronder voetbal, volgde. Zo bekleedt visionair Billy Beane bij AZ een adviesrol en werd zijn expertise al door verscheidene Premier League-clubs ingeschakeld. Zijn filosofie is ook hier helder: ,,Werk met feiten, niet met aannames.”

Algemeen geaccepteerd

Zoals vaker het geval is bij nieuwe technologieën en innovaties, duurt het even voordat de grote meerderheid overtuigd raakt van de vele voordelen van deze nieuwe honkbalfilosofie. Inmiddels is speleranalyse op basis van stats en tech algemeen geaccepteerd binnen de grootste Amerikaanse honkbalcompetitie. Ieder Major League-team heeft wel een, of meerdere, sabermetricians op de loonlijst staan. Deze gaan nu hand-in-hand met de traditionele scouts. Technologie en honkbal zijn veranderd. Een van de bekendste honkbaluitspraken is niet voor niets: ,,It ain’t over till it’s over.”