Lisanne van Marrewijk Relaties & seks 18 mrt 2025, 19:24

Leestijd: 6 minuten

Hoe kun je je partner vergeven als die je pijn heeft gedaan? Een relatietherapeut legt uit

In elke relatie zijn er momenten van pijn en teleurstelling, of het nu gaat om een leugen of iets anders dat je heeft gekwetst. Dat hoort erbij; geen enkele relatie verloopt vlekkeloos. Sterker nog, juist die hobbels op de weg kunnen jullie dichter bij elkaar brengen. Maar wat als je partner vergeven makkelijker gezegd dan gedaan is? Je wilt het wel, maar merkt dat het in de praktijk lastiger is dan je had gehoopt. Hoe ga je ermee om als je partner je pijn heeft gedaan?

Vergeven is niet hetzelfde als vergeten, dat weten we wel. Maar wat houdt het precies in? En hoe doe je dat eigenlijk: iemand vergeven? Psychotherapeut en relatietherapeut Eefje Dijkman legt het uit.

Wat betekent het om iemand te vergeven?

De (pijnlijke) gebeurtenis is geen stok meer om mee te slaan, maar het mag er wel nog zijn, zo omschrijft Eefje Dijkman het gevoel dat bij haar opkomt als ze aan vergeving denkt. „Als je iemand echt vergeeft, speelt hetgeen wat is voorgevallen geen rol meer in elke ruzie of discussie die je hebt. Het betekent niet dat je nooit meer geraakt wordt door wat er is gebeurd, maar wel dat het geen trigger meer is om boos of bang te worden.”

Blijft dat wel, dan is het volgens de relatietherapeut dus nog niet helemaal vergeven. Vertrouwen speelt hierbij een grote rol: „Als je gekwetst bent, kan er angst zijn dat het opnieuw gebeurt. Die angst mag je benoemen, zonder dat de ander zich aangevallen voelt. Vergeving gaat over ruimte geven aan dat proces en de emoties die daarbij horen. En die ruimte moet er van beide kanten zijn.”

Waarom is vergeven zo moeilijk?

Iemand kunnen vergeven raakt aan een onderliggende behoefte om gezien en gewaardeerd te worden door de ander. „Op het moment dat iemand iets doet waardoor je je afgewezen voelt of pijn hebt, knaagt dat aan dat gevoel van waardering”, zegt Dijkman.

„Je vraagt je af of de ander nog wel van je houdt en of je op die persoon kunt rekenen. Je wilt immers volledig jezelf kunnen zijn bij iemand, zonder dat je daarop wordt afgerekend. Dat gevoel maakt dat vergeven moeilijk is.”

Wat heb je nodig om iemand te vergeven?

Een veelvoorkomende valkuil is dat de gekwetste persoon zich niet gehoord voelt en de ‘dader’ liever wil dat het onderwerp wordt afgesloten, want ook voor die persoon kan het pijnlijk zijn. „Het is belangrijk dat degene die gekwetst is, er wel over kan blijven praten als die daar behoefte aan heeft. De ander heeft er dan naar te luisteren, zonder te zeggen: ‘Zit je daar nou nog mee?’ Hoe vaker dat gebeurt, hoe langer de pijn juist blijft hangen.”

Dijkman noemt drie belangrijke pijlers voor vergeving:

1. Erkenning van gevoelens: „Degene die gekwetst heeft, moet laten zien dat hij of zij begrijpt hoe de ander zich voelt.”
2. Ruimte om gevoelens te uiten: „Degene die gekwetst is, mag diens gevoelens uiten op het moment dat ze opkomen.”
3. Geduld en tijd: „Vertrouwen herwinnen kost tijd en die tijd zit ‘m erin dat het gesprek erover mag gaan en dat de erkenning is.”

Ben jij degene die de ander heeft gekwetst? Blijf af en toe vragen hoe de ander zich voelt en leer te verdragen dat het onderwerp vaker terugkomt. „Vermijd het gesprek niet, maar vraag hoe de ander zich voelt en wat die van je nodig heeft”, zegt Dijkman. „Door het gesprek erover aan te gaan, laat je zien dat het oké is om het erover te hebben.”

Welke rol spelen excuses?

Excuses kunnen heel krachtig (en op zijn plaats) zijn, mits ze oprecht zijn. „Mensen vinden sorry zeggen lastig, omdat ze denken dat ze zichzelf daarmee klein maken”, zegt Dijkman. „Maar sorry zeg je niet per se voor je gedrag, maar ook voor het gevoel dat je de ander hebt gegeven.”

Zo sprak Dijkman in haar praktijk met een stel waarbij de een vond dat de ander zijn excuses moest aanbieden voor zijn gedrag. Toch vond de ander dat hij daar geen sorry voor hoefde te zeggen, maar wel voor de gevoelens die zij eraan had overgehouden. „Dat kalmeert ook”, onderstreept de relatietherapeut. „Sorry is niet altijd toegeven dat je fout zit, maar je kunt dan wel zeggen: wat rot dat jij je zo voelt. Daar zit al erkenning in.”

Een oprechte verontschuldiging is volgens Dijkman concreet en gemeend. „Als iemand sorry zegt, maar het gedrag blijft herhalen, dan is het excuus niets waard.”

Hoe voorkom je dat oude pijn blijft opspelen?

Het is moeilijk te voorkomen dat oude pijn niet af en toe opspeelt, maar het helpt als je weet wat je triggers zijn. „Je blauwe plekken verdwijnen niet, maar je kunt wel leren herkennen waarom iets pijn doet”, zegt Dijkman. „Als je dat onderliggende gevoel leert herkennen en dat vervolgens uitspreekt, hoeft de situatie niet te exploderen.” Zeg bijvoorbeeld: ‘Ik voel me nu onzeker omdat dit me herinnert aan die situatie’.

Conflicten in een relatie zijn onvermijdelijk en zelfs gezond. „Als mensen zeggen dat ze nooit ruzie hebben, betekent dat vaak dat ze conflicten vermijden”, merkt Dijkman op. „Het is niet erg om te botsen, want je hebt allemaal je grenzen en behoeften en die komen niet altijd overeen. Het gaat erom dat je je beide veilig voelt om je gevoelens te uiten, en dat betekent ook dat je boos mag zijn.”

Vergeven gaat over vertrouwen

Zo sprak ze in haar sessies een stel dat een lange relatie heeft, zonder kinderen. Hij kreeg een drukke baan en ze zaten midden in een verbouwing. Zij kreeg vervolgens het gevoel dat ze alles alleen moest dragen en voelde zich eenzaam. „Dat is iets wat voor veel stellen herkenbaar is. Je voelt je alleen in een relatie als de ander niet ziet wat je doet”, legt de relatietherapeut uit.

„Uiteindelijk leidde dit ertoe dat zij twijfelde over haar kinderwens, omdat ze bang was dat ze zich ook daarin weer eenzaam zou gaan voelen. De ander moet dan het vertrouwen terugwinnen: kan ik erop vertrouwen dat je er voor me bent, ook al heb je het druk? In een relatie wil je erop kunnen vertrouwen dat je een team bent.”

Leer ook jezelf goed kennen

Tenslotte kan het ook zo zijn dat je gevoelens fluctueren, benadrukt de relatietherapeut. „Als je lekker in je vel zit en alles in balans is, kun je makkelijker relativeren. Maar als je stress hebt of vermoeid bent, kan oud zeer weer opspelen.”

Zelfkennis is daarbij belangrijk: „Herken bij jezelf dat je gestrest bent of hormonaal of moe of wat dan ook en leer aangeven wat je nodig hebt. Sta even stil en voel wat je nodig hebt. Soms is dat gewoon dat de ander je even vasthoudt, omdat je je rot voelt.”

Als je een relatie hebt, is dat vaak ook hard werken. Maar als je geen relatie hebt, verlang je daar misschien naar. In beide gevallen heb je iets aan deze weetjes:

• Ben je single en op zoek naar een partner? Dan is de kroeg misschien de standaard plek om te ‘zoeken’, maar niet de beste.
• In een relatie kan je partner soms op pijnpunten drukken. Ben je gekwetst of getriggerd door de ander? Zo ga je daarmee om.
• De term polyamoreus ken je misschien wel, maar tolyamoreus? Waarschijnlijk zitten meer mensen dan je denkt in een tolyamoreuze relatie.
• Sommige mensen worden om de haverklap verliefd. Dat kan echter wijzen op emofilie, dat ook een risico met zich meebrengt.

Reacties