Lisanne van Marrewijk Relaties & seks Vandaag, 18:01

Leestijd: 6 minuten

Wat als het tijd is om een vriendschap te beëindigen? ‘Ik kreeg vriendschapsverdriet’

Vrienden ben je voor het leven. Hoop je dan, want veel logischer is het dat vriendschappen komen en gaan. Het kan dan ook pijnlijk zijn als een vriendschap niet meer goed voelt. Met een romantische liefde maak je het uit, maar waarom voelt dat bij een vriend anders? Wanneer is het slim om afscheid te nemen van een vriendschap? En als dat zo is: hoe doe je dat zonder jezelf of je vriend(in) onnodig te kwetsen?

Metro spreekt met twee experts over het belang en de vergankelijkheid van vriendschap.

Waarom gaan we vriendschappen aan?

Evolutionair gezien hadden we vrienden nodig om te overleven, legt de Britse filosoof Alain de Botton uit aan HuffPost. Maar nu we geen levensgevaar meer lopen, vervullen vrienden een andere rol. Ze geven een gevoel van verbinding en helpen je op weg in het leven en door je eigen gedachten en inzichten, aldus de Botton.

Judith Klenter is psycholoog bij OpenUp en iPractice en onderstreept dat. „Sociale connecties zijn belangrijk voor ons, evolutionair gezien om te overleven, maar nu spelen ze een belangrijke rol in ons welzijn. Zo merk ik in veel gesprekken die ik voer dat mensen die een fijn sociaal leven hebben, doorgaans veerkrachtiger zijn en beter tegen een stootje kunnen.”

Vriendschappen vs. romantische relaties

Vrienden loodsen elkaar dus door het leven, maar wat als die vriendschap verandert? Net als in een romantische relatie kunnen er problemen ontstaan. Maar omdat we met onze vriendschappen minder actief bezig zijn, schuiven we die problemen volgens Klenter nogal eens onder het tapijt.

„Bij romantische relaties zijn verwachtingen en conflicten veel zichtbaarder”, zegt Klenter. „We zijn gewend om die te bespreken en, indien nodig, de relatie te beëindigen. Voor vriendschappen ontbreekt het ons aan die kennis. Er zijn allerlei boeken over liefde, maar weinig over vriendschap. Daardoor weten we vaak niet wat ‘gezond’ is of hoe we problemen kunnen bespreken.”

Bovendien is een conflict in een vriendschap veelal minder op de voorgrond aanwezig, omdat je elkaar minder regelmatig ziet dan je je partner ziet. „Daardoor vraag je je eerder af of jij wel in de positie zit om er wat van te zeggen en ben je geneigd je problemen of ongenoegen voor je te houden.”

Wanneer werkt het niet meer?

Volgens Klenter zijn er verschillende signalen die erop kunnen wijzen dat een vriendschap niet meer in balans is. „Als je merkt dat je veel meer geeft dan je terugkrijgt, kan dat bijvoorbeeld een teken zijn. Dat hoeft niet altijd 50/50 te zijn, vooral als iemand door een moeilijke periode gaat, maar het moet wel goed voelen. Een ander signaal kan zijn dat de ander geen interesse meer toont of alleen contact zoekt als het hen uitkomt.”

Bovendien kun je ook uit elkaar groeien, wat druk op de vriendschap kan zetten. „Als je merkt dat jullie waarden of voorkeuren erg verschillen en je jezelf niet meer kunt zijn bij de ander, kan dat je belemmeren in de vriendschap”, legt de psycholoog uit.

Raounak verbrak een vriendschap

Raounak Khaddari weet uit ervaring hoe lastig het is om een vriendschap te verbreken. Ze deed het omdat ze te veel druk en spanning voelde in een relatie waarin de verwachtingen uiteenliepen. „We leerden elkaar kennen toen we stage liepen bij dezelfde krant. Dat was leuk, en op zo’n plek deel je lief en leed met elkaar. Na onze stage hielden we contact, maar dat werd lastiger naarmate onze levens veranderden”, vertelt Khaddari, die nog steeds bij de krant werkt als journalist.

„Zij wilden elke vrijdag afspreken, maar ik had daar niet elke week behoefte aan. Dat mondde steeds uit op gedoe”, gaat ze verder. Toen ze het aankaartte, bleek het voor de andere twee een harde eis om elkaar wekelijks te zien. “Een week later ontstond er in de app-groep weer gedoe over en besloot ik dat ik dat niet meer wilde. Ik heb een appje gestuurd en de vriendschap verbroken.”

Vriendschapsverdriet

Hoe dat voelde? „Eerst als een opluchting, maar later kreeg ik vriendschapsverdriet”, vertelt Khaddari. Ze begon te twijfelen: had ze het wel goed aangepakt? Was ze zelf wel een goede vriend? En wat zocht ze eigenlijk in een vriendschap?

Ze besloot er een boek over te schrijven en dompelde zich onder in de filosofie en wetenschap over vriendschap. „Ik ontdekte dat vriendschap de belangrijkste vorm van liefde is, maar ook dat we niet goed weten hoe het werkt en hoe we met elkaar over onze vriendschap kunnen praten.”

We mogen meer met elkaar praten

Volgens Khaddari wil je zo nu en dan bij elkaar inchecken hoe het gaat. „Net zoals je dat in een romantische relatie doet. Dat hoeft niet lang te duren, maar als je wrijving onuitgesproken laat, sluimert het en barst de bom later. Dat kun je voor zijn door te blijven praten.”

Klenter sluit zich daarbij aan. „In de samenleving ligt de nadruk met name op relaties en minder op vriendschappen. Ik zou het heel goed vinden als we daar meer aandacht aan besteden.”

Hoe je zo’n gesprek aangaat? „Net zoals elk ander gesprek over gevoelens”, benadrukt de psycholoog. „Vertel vanuit jouw eigen beleving. Deel hoe je je voelt, benoem wat je ervaart en vraag hoe de ander dat ziet. Laat weten wat je zoekt in jullie vriendschap.”

Hoe beëindig je een vriendschap?

Als een gesprek niets oplevert of als je zeker weet dat de vriendschap niet meer werkt, kan het tijd zijn om afscheid te nemen. Toch waarschuwen Klenter en Khaddari voor overhaaste beslissingen. Klenter: „Vriendschappen gaan door fases: je drijft even uit elkaar om daarna waar nader tot elkaar te komen. Dat hoort erbij. Soms moet je de vriendschap gewoon even laten rusten.”

Werkt het voor jou beter om bewust een keuze te maken en wil je toch een duidelijk gesprek voeren? „Schrijf eerst voor jezelf op waarom je twijfelt over de vriendschap en ga dan het gesprek aan”, adviseert Khaddari.

„Maak het niet te zwaar, maar wees wel eerlijk. Breek bijvoorbeeld het ijs door aan te geven dat je iets wilt bespreken, maar dat lastig vindt. Vaak zie je dat de ander met soortgelijke gevoelens worstelt, maar het niet durft te zeggen. Daarna kun je samen kijken wat jullie nu willen.”

Soms zijn vriendschappen er voor even

Khaddari staat nog steeds achter haar beslissing en heeft de break-up inmiddels een plek kunnen geven. „Er was zoveel frictie in de vriendschap dat het voelt als de juiste beslissing”, zegt ze. Toch had ze met de kennis van nu liever een andere aanpak gekozen. „Ik had het probleem eerder kunnen tackelen en ik had het niet uit moeten maken met een appje. Maar soms moet je op je bek gaan om ervan te leren. En de positieve kant van het verhaal is dat ik vriendschappelijke relaties nu beter begrijp en een betere vriendin ben geworden.”

Lagom: is dit het Zweedse geheim voor een gelukkig leven?

Anne is 32 en heeft geen vrienden (meer): ‘Ik ben nu beland in de bijpraat-fase’

Reacties