Arno Gelder Relaties & seks 9 feb 2024, 17:10

Leestijd: 9 minuten

Seksuoloog Eveline Stallaart: ‘Seks is tegenwoordig een wegwerpartikel, door Tinder en porno’

Van Eveline Stallaart verscheen deze week het boek Even tussen ons, waarin de bekende seksuoloog en psycholoog ‘zes geheimen voor een beter seks- en liefdesleven’ ontsluiert. Bovendien reist ze vanaf maart langs de Nederlandse theaters met een programma van dezelfde naam. Een van haar conclusies: we bevinden ons met z’n allen op een golf van taboe en schaamte.

Hoe het is eigenlijk gesteld met het seksleven van de seksuoloog en psycholoog (41) zelf? Eveline Stallaart vertrekt geen spier. „Ook bij de loodgieter thuis lekt de kraan soms”, merkt ze droogjes op. „Ook in mijn relatie kunnen dingen beter. Het fijne is natuurlijk dat ik door mijn werk in staat ben om zaken te herkennen en er, indien nodig, wat aan te doen.”

Even tussen ons

Eveline Stallaart, auteur van het onlangs verschenen Even tussen ons, is Nederlands bekendste seksuoloog annex psycholoog. Ze is geregeld te gast bij RTL Boulevard, werkt mee aan het tv-programma Married at first sight (waar Johan Derksen heel wat over te zeggen had) en schoof ook, heel moedig, aan in het hol van de leeuw, Voetbal International. Lang moesten we het in de Lage Landen doen met de Belgische Goedele Liekens, die menig Hollander van oor tot oor liet blozen met haar erotische tips voor onder de klamme lappen. En zelfs onze eigen voormalige pornoactrice en ervaringsdeskundige Kim Holland waagt zich, puttend uit een rijk gevulde hutkoffer vol routine en vaardigheid, eveneens aan coaching op het terrein van seks en relaties.

In Even tussen ons ontsluit Eveline Stallaart ‘zes geheimen’ die het liefdes- en seksleven van ons allen aangenaam moet verrijken. Met praktische tips, gecategoriseerd in hoofdstukken als Veiligheid & intimiteit, Spanning & avontuur en Overgave & ontspanning. Want – het mag best een onsje intiemer en liefdevoller in het Nederlandse bed. Het boek, benadrukt stelt ze, wil geenszins een in beton gegoten handleiding zijn voor een ideaal seksleven, maar geeft eenvoudige wenken en suggesties, ontdaan van wetenschappelijk jargon. Bovendien wil ze het vooral ‘licht en luchtig’ houden en de conversatie over seks normaliseren.

Periode van preutsheid

„Praten over seks”, merkt ze dagelijks in haar praktijk ESSH (Eveline Stallaart Sexual Health) in Amsterdam, „voelt voor velen nog steeds als not done en eng. Mensen hebben het gevoel zich op glad ijs, op gevaarlijk terrein te begeven.” Zeker, constateert ze, de seksuele revolutie in de jaren 60 van de vorige eeuw heeft heilzaam werk verricht, maar dit soort omwentelingen komt volgens haar in golfbewegingen. We beleven nu een periode van preutsheid, van seks en intimiteit als verboden vruchten, waarover men liever zwijgt. „Het praten erover wordt als gênant ervaren.”

Eveline Stallaart: „In deze tijd van beeldschermen en mobieltjes is porno zó gemakkelijk en voor iedereen bereikbaar. En wat zien we op die filmpjes en foto’s? Perfecte, gepolijste lijven, wilde seks in allerlei variaties, orgasme op orgasme. Dat gaat in je kop zitten: zo moet het kennelijk. Veel mensen blokkeren en raken onzeker over het eigen lichaam en intimiteit. In mijn praktijk spreek ik veel jongemannen tussen 18 en 35 jaar, die als ze in de echte wereld met iemand naar bed gaan, moeite hebben een erectie te behouden. Telkens wanneer ze porno bekijken wordt in de hersenen het gelukhormoon dopamine in grote hoeveelheden aangemaakt. Aan zo’n dagelijks shot hormonen raak je verslaafd.”

‘Porno toont een valse wereld’

„Als van vanaf je 13e tot je 18e voortdurend hebt gemasturbeerd met porno en je ontmoet, buiten je virtuele omgeving, een meisje met wie je naar bed gaat, valt het tegen. De dopamineaanmaak in het brein is veel geringer en met je erectie wil het vervolgens ook niet vlotten. Je zelfvertrouwen krijgt op die manier een flinke knauw, je wordt zeer onzeker over jezelf. Pornografie toont een valse wereld waartegen je simpelweg niet kunt opboksen. En dat leidt tot een grote faalangst.

Bovendien leven we in een maatschappij waarin seksualiteit welhaast een wegwerpartikel is geworden. Neem Tinder. Je kunt je een ongeluk swipen op zoek naar een snelle partner, want je bent altijd bezig met een die nog leuker, mooier en perfecter is dan de vorige. Je bouwt met niemand iets op. Mensen spreken elkaar niet meer aan, het ouderwetse flirten is verdwenen, sociale contacten verdwijnen. Je hoeft niet meer buiten te komen, kunt alles regelen op je zolderkamer. Je blik op seks, liefde en relaties wordt op die manier enorm vernauwd. We kunnen  trouwens onze borst natmaken. In 2046 wordt er een absoluut recordaantal vrijgezellen verwacht.”

Seks als ‘taakje’

De seksuoloog/psycholoog ziet binnen haar praktijk tal van cliënten met uiteenlopende problemen, variërend van mensen die pijn tijdens het vrijen ervaren of – een majeure categorie – bij wie alle spanning en opwinding in de slaapkamer is opgedroogd. Of koppels, vertelt ze, bij wie het na de geboorte van kinderen, liefde en lust zijn gedoofd. „Er verandert bij een vrouw na het krijgen van een kind, nogal wat in de hormoonhuishouding. Seks wordt dan vaak een ‘taakje’ erbij, want ze heeft al zoveel aan haar hoofd. Het libido holt achteruit. Hetzelfde geldt voor mensen met een burn-out, die vaak tussen de 25 en 50 zijn. Zo iemand leeft in een overlevingsstand – voor seks is simpelweg geen ruimte in het hoofd.”

„Een andere categorie vormt mannen en vrouwen, dikwijls 40+, die nog nooit een orgasme hebben gehad, maar dat nu op latere leeftijd wel willen gaan ontdekken. Jazeker, die groep bestaat. Dat kan door een trauma zijn. Of door de opvoeding waarin seksuele voorlichting geheel ontbrak of als zondig werd gezien. Of door schaamte en onbekendheid met het fenomeen seks. Voor al deze groepen geldt: erover praten, het verkrijgen van inzichten, gezien en gehoord worden, herkenning en geruststelling vinden in de veilige haven van een seksuologiepraktijk helpt.”

Fascinatie voor seks

Eveline Stallaart groeide op in het Brabantse Heeze, naar eigen zeggen in een traditioneel katholiek nest, beschermd en van conservatieve snit.  Seks en de rol die seksualiteit in een mensenleven speelt, fascineerde haar al vroeg. „Het onderwerp werd bij ons thuis zorgvuldig vermeden. Als er op tv werd gekust, zapten mijn ouders weg. Zoenen in het openbaar, dat kon niet. ‘Wat houden ze voor mij weg?’, dacht ik al op jonge leeftijd. Die nieuwsgierigheid werd flink aangewakkerd. Ik heb heel wat uurtjes in de plaatselijke bieb vertoefd, waar ik boekjes over seksuele voorlichting en biologie las. Het meidenblad Tina eromheen gevouwen, want in een dorp wordt gepraat, he? Elf was ik toen.”

Inmiddels zijn haar ouders ‘apetrots’ op hun dochter, al zegt haar vader liever tegen derden dat ‘onze Eveline is psycholoog’ is. „In het begin vond ik dat jammer – nu kijk ik er met begrip en mildheid naar. Zij zijn ook maar het product van hun opvoeding en religie.” Het meest bevredigende aan haar werk vindt ze ‘het helpen van mensen met een probleem dat in hun dagelijks leven grote impact heeft.’ Eveline Stallaart: „Ik zie nog het gespannen gezicht van mijn eerste cliënt voor me en de glimlach toen die naar buiten ging. Dat voelde zó goed. Ik hoop hetzelfde te bereiken met lezers van mijn boek. Natuurlijk, een boek is geen fysieke plek, maar ik wil dat mensen zich tijdens het lezen welkom voelen en op een laagdrempelige manier kunt lezen over zaken die, helaas, niet gemakkelijk bespreekbaar zijn.”

‘Vanaf vier jaar beginnen met seksuele voorlichting’

Ze ontmoette haar echtgenoot in Maastricht waar beiden studeerden. Zij psychologie, hij international business. Ze zijn inmiddels 20 jaar samen en hebben twee jongens van zes en negen jaar. Krijgen zij van moeder al seksuele voorlichting? Eveline Stallaart: „Vanaf vier jaar kun je er wel mee beginnen. Mijn oudste kreeg z’n eerste een voorlichtingsboek op zijn zesde. Over dieren die jonkies krijgen, heel bevattelijk. Met de toevoeging dat ze mamma alles mogen vragen.”

„Seksualiteit speelt bij hen nog niet. Met zo’n speels boekje op jonge leeftijd dring je ze niets op en wordt het ook niet ongemakkelijk. Daarbij: als je al op jonge leeftijd seksualiteit snapt, maak je later betere keuzes. Daar ben ik van overtuigd. Veel ouders denken dat als je je kinderen jong voorlicht, je juist de kat op het spek bindt. Het tegendeel blijkt waar. Seks is niks om je voor te schamen. Het is verboden noch vies. Mijn jongens geef ik de voorlichting die ik moest ontberen.”

Eveline Stallaart: ‘Seksuele problemen hebben invloed op kwaliteit van leven’

In seksualiteit, zegt ze, komen zoveel aspecten van onze menselijkheid samen: lichaam, geest, gevoelens, gedachten, waarnemingen, ervaringen… „Ik kon tijdens mijn studie psychologie een trimester seksuologie volgen. Daarin viel me op hoe seksuele problemen van invloed kunnen zijn op iemands gemoedstoestand en kwaliteit van leven.” Een baan als seksuoloog zat er in 2008 als gevolg van de economische crisis niet in. Ze koos voor een onbetaalde werkervaringsplek in het toenmalige Sint Lucas Andreas Ziekenhuis in Amsterdam. Op de afdeling gynaecologie specialiseerde ze zich in seksuologie.

Eveline Stallaart: „Tijdens de avonden en weekends werkte ik, ik moest wel eten, hè? Ik heb zonnepanelen verkocht, als visagiste gewerkt. Ik vond een baan als projectmanager binnen de GGZ. Later opende ik, voor één dag per week, mijn eigen praktijk als psycholoog/seksuoloog. Dat was een droom die bewaarheid werd, zeker toen zich steeds meer cliënten meldden.”

‘Waarom neemt mijn zin in seks af?’

Van meet af aan probeerde ze de drempel naar haar praktijk te slechten. „De term seksuologie wordt vaak geassocieerd met ernstige medische aandoeningen. Onterecht. Ik zie hier mensen met eigenlijk heel basale, alledaagse problemen. Met vragen en constateringen als: ‘Waarom neemt mijn zin in seks zo af?’ ‘Ik schaam me dat ik masturbeer.’ Of: ‘Ik beleef geen plezier meer aan het vrijen met mijn partner.’ Veel mensen hebben het gevoel dat hun vragen te triviaal zijn om naar een specialist als een seksuoloog te stappen. Ze moeten die, denken ze, zelf maar oplossen. Maar juist de seksuoloog kan hen er uitstekend bij helpen.”

Haar website beterintiem.nl (vergezeld van de opwekkende toevoeging ‘Lichtheid en plezier terug in de slaapkamer? Dat kan!’) is een vraagbaak voor mensen met seksuele problemen (vroeg en moeilijk klaarkomen, pijn bij het vrijen, geen zin in seks etc.) die anoniem is te bezoeken. Online en aan de hand van video’s belooft de seksuoloog bezoekers ‘stap voor stap te begeleiden bij de aanpak van klachten.

Vanaf volgende maand gaat Eveline Stallaart ook op reis langs Nederlandse zalen met het theater dat, net als haar boek, Even tussen ons is getiteld. Op het podium geeft ze een inkijkje in het dagelijkse reilen en zeilen in haar praktijk aan de hand van herkenbare en minder modale casussen. En vertelt ze anekdotes, want er mag natuurlijk best worden gelachen om de mens die zich overgeeft aan seks. Het levert immers ook tragikomische situaties op, dat hulpeloze geploeter van die twee zweterige lijven.

Eveline Stallaart: „Ik geef tips en tricks waarvan ik hoop dat mensen er wat aan hebben als ze huiswaarts keren. En de zaal mag natuurlijk vragen stellen. Op papier en anoniem. Want ik ga niks forceren.”

‘Is er iets mis met mijn relatie als ik verliefd word op iemand anders?’

Waarom houden we zo van zoenen (en doen we het nóg vaker als we dronken zijn)?

Hoe vaak gaan gelukkige koppels met elkaar naar bed?

Reacties