Julia Osendarp Relaties & seks 11 aug 2023, 12:44

Leestijd: 3 minuten

Onderzoek treft hormoonverstorende stofjes aan in seksspeeltjes, moeten we daarvoor vrezen?

In menig slaapkamer duiken ze op: seksspeeltjes. Of het nu om solo-plezier of een gezamenlijke sensatie gaat, een seksspeeltje hoeft niet zozeer meer een taboe te zijn. Maar volgens Amerikaans onderzoek zouden er ook gezondheidsrisico’s, zoals onvruchtbaarheid en kanker, aan de seksspeeltjes kleven. Hoe zit dat?

Amerikaanse onderzoekers namen vibratoren, kralen en anale speeltjes onder de loep. Hun conclusie? Seksspeeltjes bevatten hormoonverstorende chemicaliën. Stofjes die invloed hebben op onze lever, nieren, longen en voortplantingsorganen. Het gaat om zogenoemde ftalaten die in de speeltjes zitten en de hoeveelheid blijkt groter dan bijvoorbeeld de toegestane hoeveelheid voor kinderspeelgoed. Gisteren werd overigens bekend dat het condoomgebruik onder Nederlandse jongeren niet populair is en het aantal soa’s toeneemt.

Hormoonverstoorders en vruchtbaarheidsklachten

Het Belgische HLN liet er twee kenners op los om het onderzoek verder te duiden. Volgens biochemicus Liesbeth Demuyser gaat het om een betrouwbare studie, die werd gepubliceerd in een wetenschappelijke tijdschrift.

Toxicoloog Jan Tygat legt uit wat die ftalaten precies zijn. „Dit zijn synthetische chemicaliën. Er bestaan allerlei soorten die men gebruikt om kunststof soepel en week te maken, zowel bij speelgoed of seksspeeltjes als bij industriële producten.” Sommige ftalaten zijn inderdaad schadelijk voor onze gezondheid, volgens Tygat. „Omdat ze bijvoorbeeld onze hormoonhuishouding verstoren en allergieën kunnen veroorzaken.” Dat beaamt ook Demuyser. „Er zijn studies die tonen dat hoe meer men bepaalde ftalaten in sperma vindt, hoe lager de kwaliteit van de zaadcellen. De stof heeft ook effect op de ontwikkeling van prostaatkanker, borstkanker, diabetes en obesitas.” Eerder kaartte wetenschapper Shanna Swan aan dat de kwaliteit van sperma keldert. Mede door de chemicaliën die vandaag de dag in veel producten zitten.

Ftalaten in seksspeeltjes

Maar de ftalaten zitten in behoorlijk wat producten. Volgens Demuyser zijn sommige ftalaten in seksspeeltjes inderdaad toxisch. „Maar de concentratie is zo laag en bovendien gebruik je zo’n speeltje niet lang. Voor deze nadelige effecten hoef je dus niet bang te zijn.” Ook Tygat benadrukt dat je niet altijd ziek wordt van deze stoffen. „De ftalaten zijn te beschouwen als een ‘gevaar’, maar als we het risico van dit gevaar kunnen beperken, is er weinig tot geen ongerustheid.”

Sinds 2020 werden de gevaarlijkste ftalaten, die de Amerikaanse onderzoekers dus opnoemen, in Europa gereguleerd. Volgens Demuyser mag er op de Europese markt maximaal 0,1 procent ftalaten in producten zitten. „In bepaalde voedingsstoffen detecteren we meer ftalaten dan in seksspeeltjes.” Volgens haar vind je die bijvoorbeeld in espressokoffie in plastic cups, maar ook in boter, kaas, brood en tampons.

Twee deskundigen delen visie op Amerikaans onderzoek

Demuyser benadrukt dat er strenge wetgeving en controle is voor het ftalaat-gehaalte in producten. Uit het onderzoek van de Amerikanen bleek dat vooral de vibrator en de kralen een hogere hogere concentratie van één ftalaat bevatten. Volgens Demuyser werd van andere schadelijke ftalaten de grens van 0,1 niet overschreden.

De Belgische kenners vinden de bevindingen van de Amerikaanse onderzoekers wat kort door de bocht. Ook over hun meetmethode, de onderzoekers vijlden vezels los van de seksspeeltjes, hebben ze hun twijfels. „Als je zo’n speeltje gebruikt, komt er nooit zoveel materiaal los. En zelfs met het vijlen blijf je onder de grens die Europa toelaat. Dus ik zou me echt geen zorgen maken.”

Waar je op kunt letten betreft seksspeeltjes?

Maar het onderzoek helemaal van tafel vegen doen de deskundigen niet. Demuyser: „We weten jammer genoeg nog niet hoe snel we bepaalde stoffen vaginaal of anaal opnemen in het lichaam.” Daarnaast benadrukt ze dat het reinigen van seksspeeltjes ook van belang is. „Er zitten effectief toxische stoffen in seksspeelgoed. Die komen alleen vrij als een speeltje slijt of beschadigd raakt. Maar de zuurtegraad van een vagina is hoog en zuren kunnen het speelgoed extra snel doen slijten.”

En de biochemicus raadt aan om producten aan te schaffen die van de Europese markt komen. „Seksspeelgoed shoppen op AliExpress zou ik afraden. En let ook op de prijs. Aangezien ftalaten niet in hoge concentratie in het seksspeelgoed mag zitten, moeten producenten op zoek naar een alternatief om het plastic flexibel te maken. Dat kost geld en zie je dus in de eindprijs van het product.”

Deze drie ‘ingrediënten’ associeren we met goede seks, volgens onderzoek