Julia Osendarp Relaties & seks 7 mrt 2023, 18:16

Leestijd: 6 minuten

Seksuele vrijheid? Zo vind je die, volgens deze seksuoloog: ‘Anno 2023 zijn we niet seksueel bevrijd’

Vrouwen en mannen verschillen als het gaat om seksueel verlangen, oftewel hun ‘zin in seks’. Dat is klinkklare „onzin”, volgens arts en seksuoloog Elise van Alderen. Ze schreef een boek over de mythes rondom seksualiteit en vindt dat het niet al te best gesteld is met onze seksuele vrijheid. De weg daar naartoe? „Vrouwen moeten op zoek naar hun seksuele autonomie.”

Seks is en blijft een thema waar we niet over uitgelezen raken. Zo is seks is nu eenmaal gezond, maar stelt schrijfster Magdalene J. Taylor in The New York Times dat we ‘sekslozer’ zijn dan ooit te voren en dat er meer gesekst mag worden. Maar ook de bambiseks, de ‘ideale piemel’ en wegen richting de G-spot, die de Belgische seksuologe Goedele Liekens aankaartte, trok de aandacht van de Metro-lezers. Kortom, we lezen nu eenmaal graag over de zaken tussen de lakens.

Seksuoloog Elise van Alderen over mythes rondom seksualiteit

De wetenschappelijke onderzoeken en bevindingen over seksualiteit triggeren ons. Wat is normaal? Wijk ik af van de norm? En verschilt de zin in seks van de man in vergelijking tot de vrouw?, zoals Metro eerder schreef. In dat stuk concludeerde de genoemde relatietherapeute dat vrouwen nu eenmaal meer opwinding of prikkels nodig hebben voor seksueel verlangen, en dat het bij mannen spontaan gebeurt.

„Onzin”, schreef seksuoloog en arts Elise van Alderen als antwoord daarop. Het seksueel verlangen bij mannen en vrouwen werkt volgens haar hetzelfde. Over deze mythe en meer, schreef ze het boek Wellust – Waarom we als vrouwen te weinig van seks genieten en hoe we dat veranderen. En ze vertelt waarom we op seksueel vlak nog het een en ander kunnen leren, en hoe.

De man en vrouw verschillen, wat betreft seksueel verlangen. „Onzin”, schreef jij in heldere taal. Waarom is dat onzin? 

„Het is de grootste mythe die er is. Seks werkt bij iedereen hetzelfde, maar helaas blijft het genot nog steeds vooral gericht op de man. Ook is het moeilijk om betrouwbaar seksuologisch onderzoek te doen. Daarom zijn er zoveel verschillende theorieën.”

Waarom is betrouwbaar seksuologisch onderzoek ingewikkeld?

„Zoals dat vaak gaat met seks, mensen liegen erover. Onderzoekers kunnen er moeilijk naast gaan staan. En ook bij deelname aan een onderzoek willen mensen, bewust of onbewust, voldoen aan een norm. Zo blijkt dat sommige vrouwen pas eerlijk vertellen hoeveel sekspartners ze hebben gehad als ze denken dat ze aan de leugendetector zitten. Er zijn genoeg onderzoeken die de seksuele verschillen tussen mannen en vrouwen ontkrachten, maar die landen niet omdat de mannelijke seksuele superioriteit nog steeds de norm is.”

Geen verschillen dus, kun je dat toelichten?

„Spontaan seksueel verlangen bestaat niet. Zowel een man als een vrouw heeft opwinding nodig. En opwinding ontstaat na een prikkel. Maar er is wel een verschil in de omgang met die prikkels. Vrouwen worden, helaas, met name ontmoedigd. Mannen daarentegen aangemoedigd in deze samenleving. Daardoor ontstaat er een verschil, maar dat is geen natuurlijk principe.”

Eigenlijk zeg jij dus dat onze maatschappij meer is ingericht om mannen seksueel te laten genieten, dan vrouwen?

„Dat klopt. Kijk alleen al naar de onkunde rondom het vrouwelijk genotsorgaan, de clitoris. Veel vrouwen, en mannen, weten niet dat het om een heel orgaan gaat in plaats van slechts een genotsknobbeltje. Als we niet weten hoe het werkt, hoe kunnen we dan er iets mee doen? Er is een groot gebrek aan kennis. Daarnaast wordt er bij vrouwen ook nog regelmatig gehamerd op de gevaren van seks, zoals soa’s, ongewenste zwangerschappen, het ‘slet-stigma’ en seksueel geweld.”

„Ook beschouwen we bijvoorbeeld penis-in-vaginaseks als de enige ‘echte’ seks. Dat is gunstig voor een orgasme van de man, maar het genotsorgaan van de vrouw is toch echt de clitoris. Daarom ziet de stimulatie bij zelfbevrediging door een vrouw er vaak anders uit dan bij seks met een mannelijke partner.”

Je schreef een boek, gebaseerd op de verhalen uit jouw praktijk. Wat krijg jij daar veelal te horen?

„Vrouwen denken toch vaak dat er iets mis met hen is. Zij hebben geen zin in seks, genieten er niet van of voldoen niet aan het geschetste plaatje. Er is natuurlijk niks mis met die vrouwen, het ontbreekt alleen aan de mogelijkheid en ruimte om hun eigen seksualiteit te ontdekken. Ik vind het schrijnend te horen dat vrouwen heel vaak seks hebben voor de ander. Dat kan nooit positief uitpakken. Als iemand geen zin heeft in seks, of er niet van geniet, is daar een reden voor. Daar zou het over moeten gaan.”

Je zou denken, anno 2023, dat we ruimdenkend, feministisch en vrij zijn in onze seksualiteit. Maar jij klinkt minder optimistisch?

„Ik denk juist dat het een andere kant opgaat. Beoordelen op het uiterlijk en lichaam, mainstream porno, Playboy, ik zie dat soort zaken eerder als uitingen van seksuele ongelijkwaardigheid. We associëren parenclubs, veel seks hebben, duizend seksspeeltjes en ‘full body-orgasmes’ met seksuele vrijheid. Het lijkt steeds meer en groter te moeten zijn. In mijn ogen is dat niet per definitie seksuele bevrijding.”

Wat is seksuele bevrijding dan wel?

„Seksuele vrijheid zit in jezelf. We moeten eerst terug op zoek naar onze eigen seksuele vrijheid en pas daarna ga je vormgeven. Als je iets wil delen (met een sekspartner), moet je het eerst zelf vinden.”

Maar… hoe pakken we dan aan?

„Vrouwen moeten op zoek gaan naar hun seksuele opwinding. Waar word je opgewonden van? Lezen, luisteren, voelen? Dan is het een kwestie van goed ervaren wat je voelt en daar vertrouwd mee raken. Dat gevoel van seksuele opwinding heb je namelijk nodig om te genieten van seks. Daarnaast is het essentieel om vrij te zijn met je eigen lichaam. Met naakt zijn en aanrakingen van je eigen lijf.”

„Ik pleit ervoor om in zo’n proces geen partnerseks te hebben. Seksuele autonomie moet je ‘solo’ ontwikkelen. Maar lichamelijk contact is dan wel weer raadzaam. Dus geen partnerseks, maar wel zoenen, knuffelen en elkaar aanraken, met name huid-op-huid. Zoals ik al eerder zei, bij mannen valt daarin ook nog winst te behalen. Zij zijn vaak net zo min seksueel autonoom. Doordat ze druk op seks leggen of met moeilijke emoties of stress omgaan door middel van seks.”

En wat zou je willen meegeven aan de mannen die dan roepen: ‘Wat een gelul allemaal’? 

„Als vrouwen hun seksuele ruimte claimen, moeten de mannen mee. Dat gebeurt vaak vanzelf. Uiteindelijk willen veruit de meeste mannen namelijk ook gelijkwaardig gedeeld genot. Maar veel mannen weten ook niet hoe dat moet. Bijvoorbeeld door porno of grootspraak van vrienden. En er zullen altijd mannen zijn die de seksuele mythes in stand houden. Maar veel mannen zijn blij als een vrouw, seksueel, wat meer het voortouw neemt. En ik weet uit mijn praktijk, die seksuele ontwikkeling kan snel gaan. Maar het begint thuis, daarna volgt de maatschappij.”

Het boek Wellust – Waarom we als vrouwen te weinig van seks genieten en hoe we dat veranderen, van Elise van Alderen is vanaf woensdag, op Internationale Vrouwendag, te verkrijgen. 

Feit of fabel over slapen? Door seks val je sneller in slaap