Erik Jonk Opvoeding 5 dec 2024, 12:56

Leestijd: 5 minuten

Sinterklaasjournaal loopt wéér goed af, maar is het geheim van Sint schadelijk voor kinderen?

Een zucht van verlichting gisteravond in de huiskamers van Nederland: ruim 1 miljoen kijkers zagen dat het Sinterklaasjournaal net als de vorige 23 jaar tóch weer goed afliep. Maar zonder aan dat vaak spannende Journaal te denken: is het geheim van Sinterklaas sowieso niet schadelijk voor kinderen? Radio 1 vroeg zich dat op pakjesdag 5 december af en schakelde voor het antwoord vannacht een wetenschapper in.

Nog even naar het Sinterklaasjournaal. Ook zonder de zieke presentatrice Dieuwertje Blok, maar met waardig vervangster Merel Westrik, liep het feest van Sinterklaas bijna volledig uit de klauwen. Sinterklaas lag in het ziekenhuis, was later zelfs zoek en de Pakjesboot lag voor een dichte brug waardoor geen enkel kind in Nederland vandaag kadootjes zou krijgen.

Goed nieuws over Sinterklaas en Dieuwertje

Veel ouders meldden de afgelopen tijd dat hun kroost huilend naar bed was gegaan. Gisteravond werden alle problemen binnen 10 minuten opgelost een gaat het feest vanavond tóch weer door. Niemand had dat verwacht natuurlijk… Ook goed nieuws voor Dieuwertje Blok, meldde zij zelf in RTL Boulevard. Na het het bestrijden van kanker (neus en uitzaaiingen), hoopt zij in 2025 (jubileumjaar) het Sinterklaasjournaal weer te presenteren. „Het was een klotejaar”, geeft de populaire presentatrice toe, „maar de levenslust is terug.”

Bangmakerij met Sinterklaas

Natuurlijk hangt er rond het Sinterklaasfeest behalve vreugde om pakjes, altijd iets van het bang maken van kinderen. In lang vervolgen tijden kregen de kids altijd te horen dat als zij niet braaf waren, zij klappen met de roe kregen. Of erger: dat zij in de zak van Sinterklaas zouden worden gestopt om meegenomen te worden naar Spanje. Tegenwoordig maakt vooral het Sinterklaasjournaal het spannend, met als hoogte- dan wel dieptepunt misschien wel de gezonken stoomboot van twee jaar geleden.

Sinterklaasjournaal dag 21: Hoofdpiet (Wilders) dient zijn ontslag in bij de Sint (de koning), want de stoomboot kan niet voorbij de brug. Maar: andere pieten lossen het op door de pakjes met de fiets te halen. Daarvoor moeten ze linksaf de weg op. Hulp-Dieuwertje feest mee. EIND

— Kirsten Verdel (@locuta) December 5, 2024

NPO Radio 1 ging vannacht in De Nacht van NTR Wetenschap serieus in op de vraag of ‘het geheim rond Sinterklaas’ schadelijk voor kinderen is. Ouders leren dat liegen niet goed is, maar één keer per jaar houden we als ouderen zelf een leugen in stand: die van die cadeaus uitdelende man uit Spanje. Kan dat eigenlijk? Wat doet het met een kind als de leugen plots doorbroken wordt? Het radioprogramma stelde de vraag aan Dr. Rianne Kok, universitair hoofddocent en onderzoeker pedagogische wetenschappen aan de Erasmus Universiteit Rotterdam.

‘Je kunt er als gezin bijna niet omheen’

Kok geeft op de radio meteen toe dat zij zelf eigenlijk wel blij was toen zij hoorde dat de mythe rond Sinterklaas niet echt was. De wetenschapper vond het als kind allemaal veel te spannend. „Het hele Sinterklaasfeest is een collectieve leugen”, zegt Kok nu. „De hele samenleving doet er echter aan mee, dus je kunt er als gezin bijna niet omheen.”

De deskundige hield op de Erasmus Universiteit een ‘Familiegen-onderzoek’. „Sommige ouders geven aan dat zij zich een beetje verplicht voelen om mee te doen, terwijl zij zelf liever niet over Sinterklaas zouden willen liegen tegen de kinderen. Maar ja, als je de waarheid vertelt, dan vertellen zij het misschien weer aan vriendjes en vriendinnetjes. Dat wordt door andere ouders minder gewaardeerd. Er zijn echter ook genoeg ouders die zich er wel prettig bij voelen en het alleen maar zien als een heel leuk feest.” Kok denkt dat dat laatste voor de meeste vaders en moeders geldt en dat het Sinterklaasfeest anno 2024 niet vaak wordt gebruikt als opvoedkundig aspect.

Vertrouwen in ouders

In het Familiegen-onderzoek werd aan kinderen die al te horen kregen dat de Goedheiligman altijd een leugen is geweest, gevraagd hoe zij daar op terugkijken. Ook moesten zij aangeven wat dat met hun vertrouwen in hun ouders en in andere volwassenen deed. Rianne Kok: „Een derde tot de helft geeft aan dat zij wel boos of verdrietig waren na de ontdekking, maar dat die gevoelens nooit heel lang duurden. Maar een heel klein deel van de mensen zegt dat het een grote invloed op hen heeft gehad en ook op hun vertrouwen. Voor de overgrote meerderheid geldt dat echter niet.”

Welke kinderen het meeste last hebben van de ontdekking dat Sinterklaas een leugen is, is ook vastgesteld. Kok: „Dat zijn kinderen die wat ouder waren toen zij erachter kwamen, maar ook kinderen die er plotseling achter komen, die erdoor overvallen worden. Voor de meeste kinderen is het een geleidelijk proces. Bij een plotselinge ontdekking hebben ze meer last van negatieve gevoelens.” Nog een groep kids die wat meer moeite heeft met de ontdekking van de waarheid: zoons en dochters van ouders die keihard hun best deden om de leugen zo lang mogelijk in stand te houden.

Wat kun je als ouder doen?

Als kinderen er last van hebben, wat zou je als ouder dan kunnen doen? Kok zegt dat er een verschil is tussen het Sinterklaasfeest heel magisch maken, of juist (te) spannend voor het kroost. Bij dat laatste kunnen kinderen wakker liggen. Kok: „Het gaat er dus om: hoe vul je het feest als ouders in, hoe groot maak je het? Dat is natuurlijk afhankelijk van hoe gevoelig je kind ervoor is. Volg verder het tempo van je kind bij de ontdekking. Je merkt dat kinderen steeds kritischer worden en ze steeds meer vragen stellen van ‘hoe zit het nou?’. Wat je als ouder dan kunt doen is wedervragen stellen als ‘hoe denk jij dan dat het zit?’ Bijvoorbeeld bij een vraag als ‘hoe komen die pakjes in mijn schoen, we hebben helemaal geen schoorsteen’.”

Komt je kind dan met een verhaal over een magische sleutel die Piet heeft, dan is hij of zij duidelijk nog niet klaar voor de waarheid. Uiteindelijk zal die vraag ‘ben jij het niet, die alle pakjes in m’n schoen doet?’, vanzelf komen.

Dit zijn de populairste Sinterklaascadeaus op Marktplaats, maar tweedehands speelgoed nog niet de norm

Dit zijn dit jaar de populairste Sinterklaascadeaus, maar aankopen werden wel later gedaan

Reacties