Julia Osendarp Opvoeding 25 okt 2024, 15:48

Leestijd: 4 minuten

‘Nee, nee, nee!’ Psycholoog tipt aanpak waarmee je opstandig gedrag bij kinderen tempert

‘Ik wil geen huiswerk maken’, ‘ik wil de tafel niet dekken’, ‘ik wil niet van de tablet af’ of ‘ik wil geen groenten eten’. Iedere ouder kent opstandig gedrag bij een kind. Maar dat gedrag kan ook resulteren in een drift- of huilbui of andere soort escalatie en dat is toch niet wat je als ouder wenst. Deze psycholoog pleit voor zijn aanpak, waarmee je opstandig gedrag tempert.

Psycholoog Jeffrey Bernstein, over wie Metro wel vaker schreef, schreef het boek 10 Days to a less Defiant Child. Aan Psychology Today vertelt hij over zijn aanpak. Want volgens hem kun je opstandig gedrag bij kinderen afleren in slechts tien dagen.

Psycholoog over aanpak ouders bij opstandig gedrag

Een kind kan ergens helemaal geen zin in hebben en de ‘nee, nee, nee’-kaart trekken. Frustrerend voor het kind en frustrerend voor de ouder. Eerder vertelde deze kinderpsycholoog dat zij zichzelf erop betrapte dat ze ook tegen haar kinderen schreeuwde. Daarover deelde zij ook nog haar advies. Dat ouders zich gefrustreerd voelen als een kind zich verzet, is volgens Bernstein ook heel normaal. Maar boosheid kan de situatie ook, vaak onnodig, doen escaleren.

Volgens Bernstein zijn kalmte, standvastigheid en empathie de fundering voor het afleren van opstandig gedrag. Een aanpak waarmee je volgens hem als ouder je kind het gevoel geeft dat je hem of haar begrijpt, maar tegelijkertijd duidelijk grenzen stelt.

1. Kalmte bewaren

Kalmte is volgens Bernstein allereerst van belang als je opstandig gedrag in de toom wilt houden. Even pauzeren, diep ademhalen en een kalme benadering, zijn volgens hem belangrijk. Op die manier geef je jezelf de ruimte om bedachtzaam te reageren. En daarmee geef je ook direct een goed voorbeeld aan het kind. Zo leer je hem of haar met hun emoties om te gaan om tot een geschikte oplossing te komen.

Tip: ‘de pauze’ is volgens Bernstein een effectief instrument. Haal een paar diep adem en kalmeer jezelf voordat je reageert. Daarna gebruik je een rustige, maar duidelijke toon om jouw verwachtingen duidelijk te maken.

2. Standvastigheid

Bernstein legt uit dat ouders standvastig over grenzen moeten zijn. Duidelijke grenzen verminderen opstandigheid, maar volgens de psycholoog is de lijn tussen duidelijkheid en controlerend of dominantie dun. Het gaat niet om domineren, maar over het stellen van duidelijke grenzen en verwachtingen. Over deze grenzen wordt niet onderhandeld. Wel tipt Bernstein dat het tactisch kan zijn om het kind het gevoel te geven dat hij of zij een zekere mate van controle heeft. Zo kun je als ouder, binnen de vooropgestelde grenzen, een kind wel keuzes geven. Bijvoorbeeld: ‘Je kunt je klusjes nu of na het eten doen, maar ze moeten voor het slapengaan klaar zijn’.

Tip: gebruik bij het stellen van grenzen ‘wanneer/dan’-statements. Bijvoorbeeld: ‘Wanneer het huiswerk klaar is, dan mag je op de computer’. Dit maakt duidelijk dat het voldoen aan de verwachtingen tot positieve resultaten leidt.

3. Empathie

Empathie is volgens de psycholoog ook een belangrijk onderdeel om opstandig gedrag tegen te gaan. „Wanneer kinderen het gevoel hebben dat hun emoties begrepen worden, is de kans groter dat ze meewerken, omdat ze niet hoeven te strijden om gehoord te worden.”

Erken als ouder de emotie die het kind ervaart. Bijvoorbeeld: ‘Ik zie dat je verdrietig bent’ of ‘ik weet dat je boos bent’. Dat betekent niet dat je het gedrag goedkeurt, maar dat je de emotie of de ervaring erkent. Volgens Bernstein zorg je hiermee dat de emotionele storm gaat liggen en er een opening komt voor een mogelijke oplossing. „Door reflectief te luisteren, de woorden van uw kind te herhalen en zijn emoties te benoemen, kunt u de emotionele reactiviteit verminderen en een verbinding bevorderen.”

Tip: gebruik reflecterende luisterzinnen zoals: ‘Het klinkt alsof je gefrustreerd bent omdat…’ of ‘je bent boos over…’. Dit laat je kind zien dat je aandacht besteedt aan hun gevoelens.

Extra tips van psycholoog voor opstandige kinderen

Door de bovengenoemde kalmte, standvastigheid en empathie te combineren, ontstaat er volgens Bernstein een geschikte aanpak om opstandig gedrag te verminderen.

De psycholoog tipt nog een aantal andere tactieken die daaraan bijdragen:

• Consistente routines: „Als kinderen weten wat ze kunnen verwachten, zullen zij zich minder snel verzetten.”
• Moedig positief gedrag aan: „Prijs momenten dat jouw kind meebeweegt in oplossingen en samenwerkt. Erken ook dat het kind zijn of haar best doet om emoties te reguleren. Dit vergroot de motivatie en versterkt het gewenste gedrag.”
• Geef het goede voorbeeld: „Laat aan je kind zien dat jij in staat bent om jouw eigen emoties te reguleren in stressvolle situaties. Kinderen leren namelijk door te observeren.”
• Geen machtsstrijd: „Concentreer je op de meest belangrijke problemen op dat moment en laat kleinere kwesties los. Vermijd een onnodige machtsstrijd.”

Sterkere relatie ouder en kind

Volgens de psycholoog is deze aanpak effectief voor kinderen van alle leeftijden. Met deze strategie vermindert volgens hem opstandig gedrag omdat het kind zich gerespecteerd en veilig voelt binnen duidelijke grenzen. „Het resultaat is een kind dat meer meewerkt en een sterkere, meer verbonden ouder-kindrelatie.”

Kinderen onbedoeld verwend? Deze uitspraken van ouders kunnen daar invloed op hebben

Is je kind een kieskeurige eter? Dat ligt niet aan de ouders, stelt onderzoek

Reacties