Julia Osendarp Opvoeding 16 sep 2024, 15:53

Leestijd: 4 minuten

Op welke leeftijd ben je mentaal klaar voor een kind? Dit zegt de wetenschap

Kinderen: niet iedereen begint eraan, maar voor een hoop mensen is voortplanten een mijlpaal in hun leven. Maar wanneer is nu het moment om een gezin te overwegen, wanneer ben je mentaal klaar voor een kind?

Het krijgen van kinderen staat in een mensenleven hoog op de ‘geluksladder’. Maar het ouderschap is niet per se aan ieder mens besteed, het is een hoop verantwoordelijkheid en verdient een goede overweging. Eerder schreef Metro over een neurowetenschapper die uitlegde of je nu daadwerkelijk gelukkig wordt van het krijgen van kinderen.

Leeftijd om kinderen te krijgen

Maar wanneer ben je klaar om een kind te krijgen? De gemiddelde leeftijd dat Nederlanders kiezen voor het ouderschap stijgt. Maar wat is eigenlijk verstandiger: langer wachten totdat je meer levenservaring hebt of kiezen voor jong en vitaal ouderschap?

Zwangerschappen op een ‘oudere’ leeftijd brengen meer risico’s met zich mee. Vrouwen zijn het meest vruchtbaar vanaf de late tienerjaren tot hun 30ste levensjaar. Daarna loopt de vruchtbaarheid stelselmatig af. Bij mannen tikt die biologische klok niet zo snel. Al toont onderzoek aan dat ook bij mannen leeftijd een rol speelt bij de vruchtbaarheid. Daarnaast wordt er al een poos gesproken van een vruchtbaarheidscrisis en de dalende kwaliteit van sperma. Kortom: als het aan ons lichaam ligt, beginnen we niet al te laat met het stichten van een gezin.

Belangrijke mentale factoren voor ouderschap

Naast ons lijf, is daar natuurlijk ook nog ons mentale gesteldheid. Zijn we wijzere en meer ervaren ouders als we op een latere leeftijd kinderen krijgen? Quest besprak het met Shelley van der Veek. Zij is onderzoeker bij het Instituut Pedagogische Wetenschappen van de Universiteit Leiden. „Je leeftijd heeft wel invloed op hoe je opvoedt, maar het is zeker niet de enige factor. Er zijn allerlei psychologische factoren die een veel grotere rol hebben in de manier waarop jij opvoedt.”

Ze somt drie factoren op:

1. Reguleren van emoties

Een belangrijke mentale factor bij het opvoeden van kinderen is het reguleren van je eigen emoties. Uit onderzoek blijkt dat kinderen van ouders die goed hun emoties kunnen reguleren, beter hun huiswerk maakten. Ouders die niet goed kunnen omgaan met hun emoties, waren vaker gefrustreerd. En dat had weer effect op de leerprestaties van een kind.

Om je emoties te kunnen reguleren, moet de prefrontale cortex ontwikkeld zijn. Die is rond je 25ste ‘rijp’, volgens het Herseninstituut. Te jong beginnen heeft volgens Quest dus wel enige invloed, omdat de hersenen nog niet volledig ontwikkeld kunnen zijn. „Maar er zijn 50-jarigen die hun emoties nog steeds niet onder controle hebben en mensen van 18 die dat heel goed kunnen. Er zijn gewoon heel veel individuele verschillen”, aldus Van der Veek.

2. Sensitiviteit

Naast emotieregulatie, moet een ouder volgens Van der Veek sensitief zijn. Oftewel: zien waar een kind behoefte aan heeft en daar passend en vlot op kunnen reageren, volgens haar. „Dat betekent niet dat je hem altijd zijn zin geeft, maar wel dat je adequaat reageert op de signalen die hij afgeeft.”

Sensitiviteit hang niet van leeftijd af. Het heeft veel meer te maken met jouw eigen opvoeding en de wel of niet ontwikkelde sociale antennes. „Er zijn mensen van 20 die hun kind feilloos aanvoelen en ouders van 30 die er de grootste moeite mee hebben. Zoiets kun je lang niet altijd aan een leeftijd ophangen.”

3. Flexibiliteit

Als ouder heb je niet over alles controle. En kennelijk hebben vooral ouders die later kinderen krijgen en hoogopgeleid zijn de meeste moeite om flexibel te zijn. „Zij bereiden zich goed voor en voelen zich op gegeven moment klaar voor het ouderschap. Ze zijn het gewend om controle over hun leven te hebben. Maar dat valt bij de komst van een kind echt even weg. Dat gevoel van controleverlies overvalt hen volledig en voelt dan extra zwaar”, aldus de onderzoeker.

Eigen jeugd van ouders

Daarom kun je volgens Van der Veek beter onbevangen aan het ouderschap beginnen. „Je moet je vooral realiseren dat het niet allemaal perfect hoeft te gaan. Go with the flow, wil ik maar zeggen.”

Flexibiliteit en goed kunnen omgaan met je emoties kan moeilijker zijn als je zelf een heftige jeugd hebt gehad. „Bij mensen die als kind bijvoorbeeld zijn mishandeld, zie je dat hun lichaam heftiger reageert op stress”, vertelt Van der Veek.

Rust en zelfreflectie bij opvoeden

Rust en zelfreflectie helpen bij het opvoeden van kinderen. En kritisch durven kijken naar jouw eigen opvoeding en de effecten daarvan op jouw opvoedstijl. „Dat vereist wel een bepaalde volwassenheid en cognitief vermogen.”

Maar die ontwikkeling valt niet per se aan een leeftijd te linken. Het gaat erom dat je als ouder bepaalde volwassen eigenschappen bezit. Mocht je twijfelen over het ouderschap, dan adviseert Van der Veek: „Als je ongeduldig wordt als de stress even oploopt, is het handig om daaraan te werken voordat je aan kinderen begint.”

Als ouder veel op telefoon bezig? Dit kunnen de gevolgen zijn voor kinderen

Neurowetenschapper hekelt cijfers, toetsen en ‘goed of fout’-aanpak traditioneel onderwijs: ‘Kinderen zien fouten als gevaarlijk’

Reacties