Lisanne van Marrewijk Health & mind Vandaag, 17:58

Leestijd: 4 minuten

Iedereen lijkt moe te zijn: mogen we een versnelling lager leven? ‘Creëer momenten waarop je niks doet’

Het lijkt wel alsof iedereen continu moe is. Niet overspannen of burned out, maar wel moe. Druk ook. Hoe komt het dat we met alle technologische vooruitgang (die ons leven juist makkelijker zou maken) nog steeds tegen onze grenzen aanlopen? Waarom vinden we het zo moeilijk om op onze eigen rem te trappen? En hoe doe je dat in een wereld die wel van alles van je lijkt te verwachten? 

Metro spreekt met een expert over dit onderwerp.

Waarom zijn we moe?

Er zijn allerlei redenen waarom we moe zijn, en waar het aan ligt, daar valt niet altijd een vinger op te leggen. Eerder spraken we al met psycholoog Erik Bijleveld, die uitlegde dat onder andere het griepseizoen en de kortere dagen een rol kunnen spelen bij meer vermoeidheid. 

Daarnaast kunnen zorgen over wat er in de wereld, je werk of in je privéleven speelt, bijdragen aan dat constante gevoel van moeheid. Al is het alleen al omdat piekeren het moeilijker maakt om goed te slapen. En hoe behulpzaam alle technologie in ons leven ook is, ook dat kan ons tegenwerken. Dat onderstreept ook hoogleraar cognitieve psychologie Stefan van der Stigchel. 

Technologie maakt ons vermoeid

Van der Stigchel legt uit dat technologie ons voortdurend omringt met prikkels die om onze aandacht vechten. „Ons brein moet de hele dag door nieuwe prikkels verwerken en we nemen daar moeilijk afstand van”, vertelt de cognitieve psycholoog. „Schermen houden onze hersenen actief, maar onze hersenen hebben rust nodig om goed te functioneren. Neem je die rust niet, dan raak je sneller mentaal vermoeid.” 

Technologie leidt ons af en afleiding maakt moe, stelt de psycholoog. „Wie steeds van de ene aandachtvragende prikkel in de andere duikt, is niet alleen langer bezig met zijn taken en maakt meer fouten, maar verhoogt ook zijn stressniveau”, zegt hij. „Constant aan staan, is uitputtend en uiteindelijk ongezond voor je brein.” 

Zijn we overprikkeld?

„Er zijn ook termen die we tegenwoordig ineens vaak voorbij horen komen, zoals overprikkeling“, zegt Van der Stigchel. „Of we tegenwoordig ook vermoeider zijn dan vroeger, dat weten we niet. Maar ik denk wel dat er nu meer dingen zijn die om onze aandacht vragen, en daar kun je wel moe van worden.”

De manier waarop je met technologie en social media omgaat, speelt volgens van der Stigchel dan ook een belangrijke rol in het managen van je energielevel. „Je brein moet geprikkeld worden, maar het moet tussen de prikkels door ook genoeg rust hebben. De een heeft meer rust nodig dan de ander, maar vaak komen we in onze huidige maatschappij niet aan die rust toe. De toegenomen prestatiedruk speelt daar waarschijnlijk ook een rol in.”

Vroeger was rust simpeler 

Rust vinden is tegenwoordig dus een stuk lastiger dan vroeger. „Toen er nog geen smartphones waren, las je bijvoorbeeld in de trein een boek of keek je naar buiten. Nu hebben we vaak een podcast op, scrollen we door social media en de nieuws-app of beantwoorden we toch nog wat e-mails. Er is altijd nieuwe informatie om tot je te nemen, waardoor we bewust moeten kiezen om niets te doen. En dat vinden we lastig”, aldus de psycholoog

Waarom is niksen en dagdromen zo lastig?

Het lijkt erop dat we tegenwoordig minder dagdromen en niksen (wat je brein juist zo hard nodig heeft), terwijl dat vroeger vanzelf gebeurde omdat je vaker niks te doen had. Hoezo grijpen we altijd maar naar die telefoon?

„We vinden het niet altijd prettig om alleen met onze gedachten te zijn. Hoewel dagdromen positief klinkt, blijkt uit studies dat we juist minder gelukkig zijn als we niksen. Dat komt omdat je tijdens het dagdromen de ruimte hebt om je zorgen te maken. Piekergedachten poppen dan automatisch op, terwijl je daar minder last van hebt als je aan het werk bent. Je brein is dan met je taak bezig waardoor er geen ruimte is om na te denken over die ruzie van gisteren of wat er gaande is in de wereld”, zegt Van der Stigchel.

Kortom: we zouden vaker mogen dagdromen om ons brein rust te geven, maar tegelijkertijd vermijden we die loze momenten liever en vullen we het op met… nog meer aandachtvragende prikkels. 

Zo kun je het rustiger aan doen

Volgens Van der Stigchel begint een versnelling lager leven bij meer pauzes en momenten van niks en minder prikkels die om je aandacht vragen. „Creëer bewust momenten die geen beroep doen op je aandacht. Laat alle technologie vaker links liggen en kies voor activiteiten die je brein minder belasten, zoals wandelen, opruimen of lezen.” 

Maar ook bedrijven en de overheid kunnen een rol spelen in het creëren van een gezondere maatschappij die minder druk op ons legt: „Bedrijven moeten zich ervan bewust zijn dat pauze ook bij het werk hoort. Niet werken is onderdeel van werken. Stimuleer daarom pauzes en rustmomenten. Ook het recht op onbereikbaarheid is belangrijk. Gebruik WhatsApp bijvoorbeeld niet voor werk, zodat mensen na een werkdag kunnen opladen. Je kunt mensen niet oneindig belasten, dat leidt uiteindelijk tot uitval”, zegt de hoogleraar.

Ook voor de overheid is daar een rol weggelegd. „Leg in een wet vast dat werknemers niet bereikbaar hoeven zijn buiten werktijden. Zelfs als dat puur symbolisch is, geeft het een belangrijk signaal af: je hebt recht op rust.” 

Meer weten over mentale vermoeidheid? Lees deze artikelen: 

• In landen als Amerika of Frankrijk bestaat burn-out als aandoening helemaal niet. Deze psychiater deelt zijn ‘kritische’ kijk op de burn-out: ‘Ik zie veel overlap met depressie’
• Een grote groep mensen neemt weleens een ‘baaldag’ op omdat ze moe zijn. Is het legitiem om je ziek te melden als je moe bent?
• We staan tegenwoordig veel ‘aan’. Op maatschappelijk vlak staan we onder grotere druk en we ervaren veel stress. Deze stress-expert en psycholoog pleiten voor andere aanpak bij burn-out: ‘Stresssysteem heeft reset nodig’
• Voel je je vaak futloos, word je moe wakker en ben je gedurende de dag sowieso vaak vermoeid? Deze tips geven je meer energie.

Reacties