Sophie van Bree Health & mind 22 jul 2024, 13:04

Leestijd: 5 minuten

Sollicitatie of date: hoe maak je je los van je gevoeligheid voor afwijzing?

Als kind doet afwijzing pijn: je wordt niet als eerste gekozen tijdens gym en in de schoolmusical speel je ‘boom’ met drie zinnen tekst. Als volwassene doet afwijzing ook pijn: hoopvolle kriebels worden gedoofd nadat de eerste date geen vervolgdate krijgt en het automatische bericht met ‘wij gaan nu met andere kandidaten verder’ komt hard aan na dagenlang werken aan je sollicitatiebrief. Hoe ga je om met afwijzing?

Annelies Uittenbogaard, coach voor (hoog)sensitieve professionals (drs), geeft uitleg en tips voor onze gevoeligheid voor afwijzing. Hoe kunnen we omgaan met afwijzing?

Het hoofd wint van het lichaam

Uittenbogaard komt veel afwijzingsgevoeligheid tegen bij haar cliënten. Vaak komen mensen binnen met klachten omtrent het niet lekker in hun vel zitten, niet presteren of een burn-out. De oorzaak ligt dan in het niet goed luisteren naar jezelf of je lichaam. „Ze hebben het gevoel te ‘moeten’ van zichzelf. Ze moeten presteren, doen wat anderen doen en meegaan met wat de maatschappij voorschrijft. En ze komen niet toe aan de rust die ze nodig hebben. Ze horen dan namelijk dat harde stemmetje dat zegt dat dat niet professioneel is om rust te nemen of dat je dan niet normaal bent. Vaak wordt daarnaar geluisterd, terwijl je lichaamssysteem iets anders nodig heeft. Het lichaam verliest het dan altijd van het hoofd dat erbij wil horen.”

Vaak kan dat lichaamssysteem nog aardig lang op zijn tenen lopen voordat de klachten komen. Die klachten zijn vaak je eigen zwaktes, zoals piekeren, slaapproblemen en/of overspannenheid. „Je belandt dan snel in een neerwaartse spiraal. Het einde van het liedje is dat je cortisolgehalte veel te hoog is, waardoor je kritische stem harder wordt.” 

Van afwijzing tot misverstand

Vaak herinner je je de afwijzing die je ooit hebt ervaren niet eens, die aan de basis ligt van de kritische stem in je hoofd. Het idee dat je ‘niet oké bent zoals je bent’ is als het ware een misverstand.

Uittenbogaard vertelt: „Je wordt geboren als bolletje kwaliteiten. Iedereen is anders, maar als je niet genoeg aandacht krijgt voor je eigenheid, kan een misverstand ontstaan. Zo denk je als kind: ‘Ze zien me niet staan en er wordt niet geluisterd, dus het zal wel aan mij liggen. Je kunt niet inzien dat je moeder te druk is of je vader last heeft van z’n eigen sores. Als kind zie je alleen dat papa nooit bij voetbal komt kijken of mama boos reageert als je blokkendoos weer verspreid is door de hele kamer. Vervolgens komt het misverstand dat je niet goed genoeg bent.”

Afwijzingsgevoeligheid: jezelf constant willen bewijzen

Veel mensen hebben het gevoel niet genoeg te zijn en mee te moeten doen in de ratrace van de maatschappij. Vaak vallen gevoelige mensen het eerste uit: de leuke en stressvolle dingen hebben op hen meer impact. Uittenbogaard helpt in haar praktijk mensen terug op hun spoor, waarbij ze erachter komen wie ze zijn en wat hun manier van leven is.

Van je eerste date tot een werkdag: als je eenmaal denkt dat er iets mis met je is, neem je dat mee. „Met dat misverstand in je hoofd ga je als volwassene niet gemakkelijk een extra pauze inlassen als je dat nodig hebt. Dan ga je nog meer trainingen op het werk volgen.” Afwijzingen kunnen tijdelijk kracht opleveren, zodat je vol adrenaline laat zien wat je waard bent. Toch moet je daarna ook weer tot rust komen om niet in de neerwaartse spiraal van bewijsdrang en burn-out te komen, waarbij afwijzing een grote rol speelt. 

Omgaan met afwijzing: weg van de spoken

Hoe ga je nou om met afwijzingen? Uittenbogaard benoemt dat vooral het creëren van spoken in je hoofd een boosdoener is. Mensen die zich onzeker voelen, gaan constant focussen op de ander – een vorm van pleasen. Vragen als ‘wat wil hij van mij?’ en ‘wat wil ze dat ik nu ga zeggen?’ razen door het hoofd. Dit is de grootste valkuil, want je kunt niet weten wat een ander denkt of wil.

„Ook ga je vragen aan de ander wat hij wil dat je zegt, want je wil niet dat de ander je onzekerheid ziet. Je maakt dan in je hoofd een beeld van de ander en wat die van je verwacht: een zelfgemaakt spookbeeld. Je gaat je vervolgens aanpassen aan dit zelfbedachte beeld. Dit geeft ook weer een nepbeeld van jezelf waarmee je denkt dat je de verwachtingen van de ander beantwoordt, terwijl die verwachtingen ook weer nep zijn. Eind van het liedje: je bent niet jezelf in het gesprek én niet echt in contact met de ander. En daarmee kom je niet goed uit de verf. Mijn advies is dus om te stoppen met invullen wat de ander denkt. Stel vragen, check je aannames over de ander en laat je échte zelf zien.”

Ook na een afwijzing kun je vragen waarom je bent afgewezen – of het nou om je liefde of je carrière gaat. Dat voorkomt misverstanden over jouw waarde. Want waarschijnlijk spelen er heel andere dingen een rol dan jij hebt bedacht. Daarnaast benadrukt Uittenbogaard dat het heel belangrijk is te leren op je eigen voeten te staan in plaats van het constant aftasten van de ander. „Wat wil je zeggen? Wat heb jij te bieden? Dat staat op één. En dan gaat de rest wel lopen.”

We leren helemaal niet van onze fouten, blijkt uit onderzoek

Psycholoog waarschuwt voor deze veelgemaakte fout waardoor relatie verslechtert

Reacties