Madelon de Goffau Health & mind 1 jul 2024, 18:18

Leestijd: 2 minuten

Kun je je eigen herinneringen vertrouwen? Wetenschap geeft antwoord

‘Heb ik het nou verzonnen of herinner ik het me echt?’ Soms is het lastig onderscheid te maken tussen daadwerkelijke herinneringen of een vervormd beeld van de werkelijkheid. Maar, zo blijkt uit nieuw onderzoek, we weten vaak heel goed wanneer we ons geheugen kunnen vertrouwen en wanneer niet.

Wie probeert herinneringen boven te halen uit de vroege kindertijd, vraagt zich al gauw af wat je nou nog echt weet. Komt het niet door die ene foto of door de verhalen van oudere broers of zussen dat iets je levendig voor de geest staat?

Twee soorten herinneringen

Onderzoekers aan de universiteit van Birmingham onderzochten of participanten het onderscheid konden maken tussen daadwerkelijke herinneringen en het invullen van een herinnering. De resultaten werden onlangs gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Communications Psychology.

We herinneren ons vooral eenmalige gebeurtenissen, legt de hoofdonderzoeker Ben Griffiths uit. „Gebeurtenissen die regelmatig voorkomen, zoals het dagelijkse ritje naar werk, worden door ons brein teruggebracht tot unieke elementen. Denk aan wegwerkzaamheden of een bijna gemiste afslag. De rest van de details worden ingevuld met kennis die we hebben van de eerdere ervaringen.”

Het onderzoek richtte zich op de vraag hoe goed men in staat was onderscheid te maken tussen die daadwerkelijke herinneringen en de meer ingevulde herinneringen.

Blauwe appel

Tijdens het onderzoek werden tweehonderd participanten gevraagd naar een object te kijken met een afwijkende kleur, zoals een blauwe appel. Vervolgens moesten ze een afleidend taakje doen, zoals het oplossen van een som. Daarna werd hen gevraagd naar de kleur van de appel.

Naderhand moesten de participanten op een kleurenkaart aangeven om welke specifieke tint het ging, zodat duidelijk zou worden hoe precies de herinnering aan de kleur is. Tot slot moesten de participanten aangeven hoe zeker ze van hun antwoord waren.

Patroon in ‘gegokte’ herinneringen

Een computer onderscheidde patronen in de antwoorden en zag een patroon tussen bepaalde tinten die de participanten kozen als ze niet zeker van hun zaak waren. Bepaalde kleuren werden vaker ‘gegokt’.

Volgens de onderzoekers blijkt hieruit dat we er bewust van zijn wanneer we niet helemaal zeker weten of we ons iets nou goed herinneren en daar rekening mee houden.

„Ons onderzoek laat zien dat mensen behoorlijk goed weten of hun verklaringen betrouwbaar zijn en wanneer het brein gaten zelf invult met voor de hand liggende informatie”, stelt Griffiths. De resultaten kunnen volgens de onderzoekers daarom van belang zijn voor ooggetuigenverklaringen, waarbij vertrouwen in de precisie van het geheugen van groot belang is.

Grote drukte op snelwegen dit weekend: zo trotseer je zwarte zaterdag

Gokt je kind? Zo ga je daar als ouder mee om

Reacties