Sophie van Bree Health & mind 25 jul 2024, 12:40

Leestijd: 5 minuten

Eenzaamheid onder jongeren: hoe komt dat en wat doe je ertegen?

Anno 2024 zijn we volop in contact met elkaar. Op TikTok wordt er wat afgedanst, op Instagram worden dagelijks miljoenen foto’s gedeeld en op Bumble kun je nu ook swipen voor vriendschap. Het lijkt alsof niemand stilstaat. Maar hoe kan het dat 4 op de 10 jongeren zich vaak eenzaam voelen vanwege social media? We spreken psycholoog en hypnotherapeut Anne Cox over dit probleem.

Social media verbindt: mensen met dezelfde interesses komen elkaar tegen. Nu hoef je niet meer lang te zoeken voordat je iemand vindt die net als jij van tatoeages ontwerpen, uitstervende hondenrassen of reizen in Latijns-Amerika houdt. Daarnaast delen mensen allerlei problemen, diagnoses en situaties online. Negatieve overtuigingen kunnen wegvallen: je bent niet gek, je bent niet de enige en je hoeft je niet te schamen.

Hoe fijn het ook is om postend en scrollend door het leven te gaan, social media is echter een boosdoener in het verhaal rondom eenzaamheid. 31 procent van de jongeren voelt zich eenzaam door het gebruik van social media. Je leven is altijd minder bruisend dan het online profiel van de ander. Social media kan een muur worden, waarachter je je veilig kunt verschuilen. Die muur is niet vol met positieve kleuren geverfd, nee, een grote ‘ik-ben-niet-leuk-genoeg’ poster hangt pal in het midden.  

Wist je trouwens dat een gebrek aan slaap een eenzaam gevoel kan veroorzaken?

Jongeren zijn eenzaam, mede door social media

Psycholoog en hypnotherapeut Anne Cox ziet dat eenzaamheid onder jongeren groot is. „Wat ik met name hoor, is het hele stuk over social media zoals Instagram: hoeveel er gepost wordt, hoe opgeklopt dat beeld is met hoe geweldig het allemaal is. Het is niet waar, maar mensen trappen erin en denken dat ze het verkeerd doen. Jongeren betrekken zulke dingen erg op zichzelf: ‘Ik heb het niet op orde’, ‘ik heb die leuke vriend niet’, ‘ik ben niet aan de Costa del Sol’ en ‘ik word niet uitgenodigd voor zulke feesten’.”

Social media is als ware window dressing: een mooie etalage met ‘kijk mij nou’, oftewel: een beeld wordt gecreëerd dat niet overeenkomt met de realiteit. „Er zit een achterkant aan. Social media geeft vaak een gevoel van schaamte en falen: anderen doen het beter. ”

Cox staat met haar voeten op de grond en gelooft dat als je ouder wordt, dat gevoel vanzelf minder wordt. „Vanaf je 26ste is je brein meer uitgegroeid, waardoor je kunt beseffen dat die achterkant er is. Tot je 26ste is dat vaak niet te begrijpen en handel je vanuit dat gevoel van bijvoorbeeld FOMO, de angst om iets te missen.”

Experimenteren: een smartphone break

Maar hoe komen we nou uit die bubbel van social media die het piekeren aanzet? „Social media is een vloek en een zegen”, zegt Cox. Zij raadt aan om toch je telefoon een tijdje weg te leggen of je smartwatch niet om te doen. „Het is afleidend als je bij alles wat je doet een trilletje krijgt dat iemand iets geweldigs heeft gepost: je gaat toch kijken. Experimenteer met een weekje minderen en pak in de avond niet nog je telefoon erbij. Zelfs op scholen al waar leerlingen hun telefoon inleveren, werkt het al: het wordt gezelliger in de klas.”

Wat te doen tegen een eenzaam gevoel?

Toch is vergelijken (maar nu op social media) niets nieuws voor de mensheid, deelt Cox. „Vergelijken is zo oud als de mensheid, maar de platforms waarop dit tegenwoordig kan zijn nu zó toegankelijk. Vroeger had je één keer per jaar een kermis of ging je wekelijks naar de kerk. Dan deed je je mooiste kleren aan en was het van ‘kijk mij met mijn mooie kinderen’. Nu is dat platform 24/7 beschikbaar. Het is geen nieuw ding, maar het is nu zonder begrenzingen.”

Cox noemt ons een (a)sociale diersoort. „Ik las laatst dat een aap een mooi blad had gevonden en dat vervolgens op zijn hoofd legde. De andere apen begonnen dat te imiteren. Zelfs apen zijn modebewust! We zijn groepsdieren, we willen floreren en hebben competitie op de apenrots. Zoals bij mensen zijn er nu meer mogelijkheden en zeker als je jong bent, trap je gauw in een val die verslavend is. Zelfs ik merk dat als ik een grappige post over mijn hond op Facebook plaats, ik vaker kijk om te checken wie een vind-ik-leuk gegeven heeft. En dan kijk ik of het een lachebekje, hartje of duimpje is, en vind ik daar toch wat van.” 

Moeilijker vriendschappen maken

Ondanks dat bij de groep willen horen en je vergelijken met anderen niets nieuws is, is er door de coronatijd wel veel veranderd. De moeite met het maken van vriendschappen in het echte leven of afstappen op een vreemde is gegroeid. Door onze online werelden zijn we daarin niet meer getraind. Cox noemt dat je sinds de coronacrisis ziet dat veel mensen in een sociaal isolement zitten, vooral tieners. „Je ziet hoe belangrijk het is om echt in contact met anderen te komen. Je leert tijdens je middelbare schooltijd vaardigheden die je later niet per se kunt leren.”

Cox vertelt dat veel vriendschappen juist tijdens de tienerleeftijd ontstaan. „Je hoeft dan niet moedig te zijn om naar school te gaan om vrienden te maken; je hebt een leerplicht. En als je school stom vindt, kan dat juist weer voor binding zorgen. Je ziet elkaar elke dag bij de klas bij Franse les en zo bouwt een vriendschap op in een casual setting. Je komt vanzelf in aanraking met leeftijdgenoten.” Natuurlijk is het maken van vrienden veel lastiger als je geen scholier of student bent, toch houdt Cox vertrouwen. „Wees moedig en doe!” Dus toch tijdens dansles of voetbal die potentiële beste vriend(in) aanspreken?

Dilemma: ‘Hoe ga ik om met de depressie van mijn vriend?’

Conflict met je broer of zus? Psycholoog tipt 7 vragen om te stellen

Reacties